Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Σμύρνης 1921-22

Το Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Σμύρνης 1919-20 ή Πρωτάθλημα Συλλόγων διοργανώθηκε υπό την έγκριση και επίβλεψη του Σύνδεσμο Ελληνικών Αθλητικών Γυμναστικών Σωματείων (ΣΕΑΓΣ, πλέον ΣΕΓΑΣ) στη Σμύρνη, και τον Απόλλωνα που θεσμοθέτησε το έπαθλο. Οι αγώνες έγιναν στο Στάδιο Πανιωνίου στη Σμύρνη, 7.000 θέσεων, αλλά και του Απόλλωνος (6.000 θέσεων). Ηταν η 2η συνεχόμενη διοργάνωση και τελευταία που ανέλαβε ο Απόλλων Σμύρνης υπό την αιγίδα του ΣΕΑΓΣ, ενώ ήταν το τελευταίο πρωτάθλημα Σμύρνης που διεξήχθη ποτέ υπό Ελληνική διοίκηση καθώς ακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή τον Σεπτέμβριο του 1922.

Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Σμύρνης ΣΕΓΑΣ

Περίοδος	1921-22
Πρωταθλήτρια ομάδα	Απόλλων Σμύρνης (6ος τίτλος)
← 1920-21

Στην Α' κατηγορία συμμετείχαν ο Πανιώνιος, o ΑΟ Μπουρνόβας, ο Απόλλων, η Σιδηροδρομική Ενωσις, και η Αρμενική Λέσχη. Πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ ήταν από το 1914 ο Μάρκος Μίνδλερ.

Tο τελευταίο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Σμύρνης 1921-22, έμελλε να είναι επίσημη αθλητική διοργάνωση του ελληνικού κράτους στη Σμύρνη. Στην Β' Κατηγορία μάλιστα ο ΣΕΓΑΣ είχε θεσπίσει και τριετές επαμειβόμενο έπαθλο (1921-1924), ενώ καθιέρωσε και Γ' κατηγορία για πρώτη και τελευταία φορά. Παράλληλα υπήρχε είχε δημιουργηθεί και Επιτροπή των μετεχόντων σωματείων η οποία προσανατολιζόταν προς την ίδρυση του Ποδοσφαιρικού Συνδέσμου Σμύρνης για τη διοργάνωση των επόμενων πρωταθλημάτων, από τη σεζόν 1922-23.

Την ίδια περίοδο στην Ελλάδα δεν έγινε κάποιο επίσημο πρωτάθλημα λόγω του πολέμου και της επιστράτευσης.

Πρωτάθλημα

Συλλόγων

Ιστορικό της τελευταίας διοργάνωσης
Λόγω των πολλών επιστράτων η ομάδα του Πανιώνιου είχε αποδεκατιστεί (Κόσμος, 29/10/1921): «Η παλαιά Α΄ ομάς του Πανιωνίου, η δράσασα επιτυχώς επί σειράν ετών, έχει σχεδόν διαλυθή ως εκ της στρατεύσεως των απαρτιζόντων αυτήν, ουδείς δε δύναται να γίνη λόγος περί ανασυγκροτήσεώς της». Ενόψει της διαμορφωθείσας κατάστασης, το φθινόπωρο του 1921 ο Απόλλων πήρε την πρωτοβουλία να διοργανώσει το πρωτάθλημα 1921-22 καθώς και πρωταθλήματα Β΄ κατηγορίας με συμμετοχή των Β΄ ομάδων Πανιωνίου, Απόλλωνα, Αρμενικής και των Α΄ ομάδων νέων συλλόγων, όπως της τουρκικής Ιζμίρ Εδμάν Γιουρντού (1919-1922, από παίκτες της Αλτάι ΣΚ) και της εβραϊκής Μακάμπι Σμύρνης). Επίσης και Γ΄ κατηγορίας με συμμετοχή των Γ΄ ομάδων Πανιωνίου, Απόλλωνα, Αρμενικής και των Β΄ ομάδων νέων συλλόγων.

Επειδή υπήρχαν μόνο δύο σωματεία Α΄ κατηγορίας την σεζόν 1921-22 (Απόλλων, Αρμενική Λέσχη), αρχικά υπήρξε σκέψη ο τίτλος να κριθεί σε τέσσερα ματς αντί δύο. Τελικά, ο Πανιώνιος κατάφερε να συγκροτήσει Α΄ ομάδα με τερματοφύλακα τον Πειραιώτη ανθυπασπιστή Κομνηνό, αρχηγό τον Δημητρίου (Μπίμπο), κάποιους έμπειρους παίκτες, μερικούς νέους της Β΄ ομάδας και τέσσερις προερχόμενους από τη Β΄ ομάδα του Απόλλωνα. Επίσης, ανασυστάθηκε ο Όμιλος Μπουρνόβα από παλιούς και νέους παίκτες του προαστίου, ενώ δημιουργήθηκαν δυο νέες ομάδες, της Ένωσης Σιδηροδρομικών Υπαλλήλων «υπό 6 ποδοσφαιριστών του Απόλλωνος, ενός πρώην της Αρμενικής Λέσχης και 4 μαθητευομένων» (Κόσμος, 11/11/1921) που μετείχε στην Α΄ κατηγορία και η ομάς του Κορδελιού που μετείχε στη Β΄ κατηγορία.

Αεροφωτογραφία από το 1917 της Σμύρνης, αλλά και του γηπέδου και του κλειστού γυμναστηρίου Απόλλωνος (σε κύκλο), όπου διεξήχθησαν αγώνες του τελευταίου πρωταθλήματος Σμύρνης.

Για τη διοργάνωση του πρωταθλήματος συγκροτήθηκε Επιτροπή των μετεχόντων σωματείων, ενώ ο Απόλλων Σμύρνης αθλοθέτησε το έπαθλο που ονομάστηκε «Κύπελλον Απόλλωνος». Στη σύσκεψη αποφασίστηκε «όπως η Επιτροπή σκεφθή περί του δυνατού της συστάσεως Ποδοσφαιρικού Συνδέσμου Σμύρνης, ο οποίος θα διέπη τα πάσης φύσεως ποδοσφαιρικά ζητήματα» (Κόσμος, 8/11/1921). Διεξήχθη και πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας, για το οποίο ο ΣΕΓΑΣ αθλοθέτησε τριετές έπαθλον «επισημοποιών ούτω τους υπό του Απόλλωνος οργανούμενους αγώνας» (Κόσμος, 15/3/1922).

Α' Κατηγορία
Στο πρωτάθλημα που ονομάστηκε και Κύπελλο Απόλλωνος συμμετείχαν 5 ομάδες (έτος ίδρυσης σε παρένθεση): Απόλλων, Σιδηροδρομική Ένωσις (1921, μόνο σε δύο ματς - ελληνική, αγγλική και γαλλική ένωση αλλά κυρίως με Ελληνες παίκτες), Αρμενική Ενωση ή Λέσχη (1918 - συγχώνευση μεταξύ Κναρ και Αρμενικής Λέσχης Κυνηγών), Αγγλικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Μπουρνόβα «Βάρβαρος» (μόνο στον α' γύρο, ήταν ο παλιός Αγγλικός Όμιλος Μπουρνόβα) και Πανιώνιος. Διεξήχθη για στο Στάδιο του Πανιωνίου, 7.000 θέσεων, στην Πούντα και του Απόλλωνα στη Μπέλα Βίστα, σε δύο γύρους με έναρξη στις 19 Δεκεμβρίου 1921 με τον αγώνα Απόλλωνα-Πανιωνίου 5-0. Το συγκεριμένο ντέρμπι ήταν ο πρώτος αγώνας μεταξύ των δύο σωματείων έπειτα από δύο σχεδόν χρόνια, με διαιτητές τους Α. Βαλτζή, Γ. Φάουλερ, Μ. Γιαννικιάν.

Στο ματς αυτό ο Πανιώνιος αποχώρησε μόλις δέχθηκε το τρίτο γκολ, κατηγορώντας το διαιτητή Γιαννικιάν για καταφανή μεροληψία. Θεωρούσε πως δεν προστάτεψε τους παίκτες του από το σκληρό παιχνίδι των αντιπάλων, με αποτέλεσμα να μείνει χωρίς τερματοφύλακα από τα τέλη του α΄ ημιχρόνου και με εννιά παίκτες στις αρχές του β΄ ημιχρόνου. Επίσης, πως και τα τρία γκολ που δέχθηκε ήταν οφσάιντ και πως δεν του καταλογίστηκαν δύο πέναλτι στο β΄ ημίχρονο. Ζήτησε την ακύρωση του αγώνα, κάτι που δεν έγινε δεκτό.

Ο Πανιωνιος του προέδρου Δημητρού Δάλλα που τερμάτισε στην 3η θέση, είχε νικήσει στις 2 Ιανουαρίου 1922 τον αγγλικό ΑΟ Μπουρνόβα (άγνωστο σκορ), ενώ ο αγώνας στις 23 Ιανουαρίου 1922, Πανιωνιος - Αρμενική 0-5 (ημίχρονο 0-4), διεξήχθη παρουσία του προέδρου του ΣΕΓΑΣ, Μάρκου Μίνδλερ και του συνταγματάρχη Νικόλαου Πλαστήρα στο Στάδιο στην Πούντα. Στον α' γύρο ξεχώρισε το ντέρμπι κορυφής Απόλλων-Αρμενική 1-1 στις 9 Ιανουαρίου 1922. Στον β' γύρο ξεχώρισε το ντέρμπι Πανιωνίου- Απόλλωνα 0-3 (ημίχρονο: 0-0) στις 30 Ιανουαρίου και στις 13 Φεβρουαρίου 1922 ο αγώνας Πανιώνιος - Αρμενική 1-3 (ημίχρονο 0-2).

Οι αγώνες τελούνταν κάθε Κυριακή. Το πρωτάθλημα τελείωσε στις 27 Φεβρουαρίου 1922, ημέρα του μεγάλου τελικού, ανάμεσα στον Απόλλωνα και την Αρμενική Λέσχη. Στον άτυπο τελικό κορυφής οι «κυανόλευκοι» επικράτησαν 3-1 ενώ ο τελικός διεξήχθη στο γήπεδο του Πανιωνίου, παρουσία 5.000 θεατών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος Σμύρνης.

#	Κατάταξη
1	Απόλλων Σμύρνης
2	Αρμενική Λέσχη
3	Πανιώνιος
4	ΑΟ Μπουρνόβας
5	Σιδηροδρομική Ενωσις Σμύρνης

Είναι γνωστά τα ακόλουθα αποτελέσματα.

Αγώνες
Πανιώνιος - Όμιλος Μπουρνόβα	;
Πανιώνιος - Αρμενική Λέσχη	0-5
Πανιώνιος - Απόλλων Σμύρνης	0-3
Απόλλων Σμύρνης - Πανιώνιος	5-0
Πανιώνιος - Σιδηροδρομική Ένωσις	1-0 α.α.
Πανιώνιος - Αρμενική Λέσχη	1-3
Απόλλων Σμύρνης - Αρμενική Λέσχη	3-1

Η πρωταθλήτρια ομάδα του Απόλλωνα στη Σμύρνη, την περίοδο 1921-22.

Η σύνθεση της τελευταίας πρωταθλήτριας Σμύρνης 1921-22:
Απόλλων Σμύρνης: Καίσαρης, Κουγιουντόγλου, Τσαρλς, Ταλούμης, Μαυρομμάτης (Χαραλαμπάκης), Π.Χρυσούλης, Καμπουρόπουλος, Β.Σάμιος, Παπαγιάννης, Δ.Γώττης, Αγαμέμνων Γκίλης, Αλεβιζάκης, Ντομένικο, Βίγλατσης, Ι.Ζαλούμης, Κιμητσόπουλος, Παντελής Μαγουλάς, Γ.Μαρσέλλος και οι τερματοφύλακες Αντώνης Φωτιάδης (βασικός) και Ζεϊμπέκης (αναπληρωματικός). Πρόεδρος ήταν ο ιατρός Δημήτρης Μαρσέλλος. Οι Π.Χρυσούλης και Γ.Μαρσέλλος αιχμαλωτίστηκαν και θανατώθηκαν από τους Τούρκους τον Σεπτέμβριου 1922.

Β' Κατηγορία
Στη Β΄ κατηγορία που ονομάστηκε έπαθλο ΣΕΓΑΣ ή Κύπελλον Αθηνών που διεξήχθη από 13 Μαρτίου ως 17 Απριλίου 1922 μετείχαν 4 ομάδες: Β΄ Απόλλωνος, Κορδελιό, Ιζμίρ Εδμάν (τουρκική) και Σεϊρέ-Ισραήλ (εβραϊκή). Η Β' ομάδα Απόλλωνα κατέκτησε το πρωτάθλημα, ενώ το Κορδελιό τερμάτισε στη δεύτερη θέση. Πλην του Απολλωνα και οι 3 ομαδες ηταν νεοσύστατες.

#	Κατάταξη
1	Απόλλων Σμύρνης
2	Κορδελιό
;	Ιζμίρ Εδμάν
;	Σεϊρέ-Ισραήλ

Γ' Κατηγορία
Στη Γ΄ κατηγορία μετείχαν 6 ομάδες: Γ΄ Απόλλωνος, Γ' Πανιωνίου, Γ' Αρμενικής, Β' Κορδελιού, Β' της Ιζμίρ Εδμάν (τουρκική) και Β' της Σεϊρέ-Ισραήλ (εβραϊκή).

Σχολικό πρωτάθλημα

Ο Πανιώνιος διοργάνωσε το τελευταίο σχολικό πρωτάθλημα Σμύρνης. Οι αγώνες διεξάγονταν στο στάδιο Πανιωνίου. Το Θ΄ σχολικό πρωτάθλημα (και τελευταίο) ξεκίνησε στις 29 Νοεμβρίου 1921 με 7 σχολές. Μετείχαν: Αγγλική Εμπορική Σχολή Μπάξτερ, Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, Α΄ Γυμνάσιο Υπατης Αρμοστείας, Σχολή Αρώνη, Γαλλικό Λύκειο, Ιωνική Σχολή, Σχολή Γιαννίκη. Τον τελευταίο αγώνα Μπάξτερ- Ευαγγελικής που έκρινε τον τίτλο, παρακολούθησαν 1.000 μαθητές, στις 26 Ιανουάριου 1922 (Εφ. Θάρρος, 28/1/22).

#	Κατάταξη	Βαθμολογία
1	Αγγλική Εμπορική Σχολή Μπάξτερ	13
2	Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης	10
3	Σχολή Αρώνη	10
4	Α΄ Γυμνάσιο Υπατης Αρμοστείας	6

Αποκλείστηκαν μετά τον α΄ γύρο: Γαλλικό Λύκειο, Ιωνική Σχολή, Σχολή Γιαννίκη.

Άλλοι αγώνες

Στο Πασχαλινό τουρνουά της Ποδοσφαιρικής Ενώσεως Αθηνών-Πειραιώς του 1922 είχαν προσκληθεί ο Απόλλων και ο Πανιώνιος, αλλά δεν συμμετείχαν καθώς πολλοί ποδοσφαιριστές τους ήταν στρατευμένοι στον πόλεμο.

Νικητής

Πρωτάθλημα Σμύρνης ΣΕΓΑΣ 1921-22
Απόλλων Σμύρνης 6ος τίτλος

Δείτε επίσης

• Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου (Αθηνών-Πειραιώς) Ε.Π.Σ. Ελλάδος 1921-22

Πηγές

• Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ (1890 – 1922), του Ανδρέα Μπαλτά
• ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19ου ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ
• Μεγάλη ιστορία στην Μικρά Ασία
• ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ 125 ΧΡΟΝΙΑ Β΄ ΕΚΔΟΣΗ (με το Παράρτημα «125+5 έτη»), Ν. Σμύρνη - Θοδωρής Μπελίτσος (2020)
• Ο αθλητισμός στη Σμύρνη έως το 1922 – Ποιες ποδοσφαιρικές ομάδες συνέχισαν την δραστηριότητα τους στην Ελλάδα