Πρωσικός φόρος τιμής (πίνακας ζωγραφικής)

Πρωσικός φόρος τιμής
Πρωσικός φόρος τιμής
Ονομασία	Πρωσικός φόρος τιμής
Δημιουργός	Γιαν Ματέικο
Έτος δημιουργίας	1879–1882
Είδος	Ελαιογραφία
Ύψος	388 εκ.
Πλάτος	785 εκ.
Μουσείο	Μουσείο Σουκιενίτσε, Κρακοβία
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Πρωσικός φόρος τιμής (πολωνικά: Hołd pruski‎‎) είναι ελαιογραφία του Πολωνού ζωγράφου Γιαν Ματέικο, τον οποίο ζωγράφισε μεταξύ 1879 και 1882 στην Κρακοβία (τότε μέρος της Αυστροουγγαρίας). Ο πίνακας απεικονίζει τον «Πρωσικό φόρο τιμής», ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός από την εποχή της Αναγέννησης στην Πολωνία, στον οποίο ο Αλβέρτος της Πρωσίας, ο δούκας της Πρωσίας απέτισε φόρο τιμής και ορκίστηκε πίστη στον Βασιλιά Σιγισμούνδο Α΄ της Πολωνίας στην Πλατεία της Αγοράς της Κρακοβίας στις 10 Απριλίου 1525. Ο Ματέικο απεικόνισε πάνω από 30 σημαντικές προσωπικότητες της πολωνικής περιόδου της Αναγέννησης, παίρνοντας την ελευθερία να συμπεριλάβει και αρκετούς που στην πραγματικότητα δεν ήταν παρόντες στην εκδήλωση.

Ο πίνακας εξυμνεί αυτό το γεγονός στο παρελθόν της Πολωνίας και τον πολιτισμό της, και το μεγαλείο των βασιλιάδων της. Ταυτόχρονα, ο πίνακας έχει πιο σκοτεινούς τόνους, αντανακλώντας τις ταραγμένες εποχές που έπληξαν την Πολωνία στα τέλη του 17ου αιώνα, καθώς το Βασίλειο της Πρωσίας θα γινόταν μια από τις δυνάμεις που τερμάτισαν την ανεξαρτησία της Πολωνίας. Ο πίνακας θεωρήθηκε από ορισμένους ως αντιπρωσικός, προμηνύοντας την αντιληπτή προδοσία της Πολωνίας. Άλλοι έχουν σημειώσει ότι είναι επίσης επικριτικός για την Πολωνία, καθώς ο Ματέικο συμπεριέλαβε σημάδια που υποδηλώνουν ότι αυτή η φαινομενικά θριαμβευτική στιγμή ήταν μια κούφια, χαμένη νίκη. Ο Ματέικο δημιούργησε τον πίνακα του για να υπενθυμίσει στους άλλους την ιστορία της μη πια ανεξάρτητης χώρας που αγαπούσε και τις μεταβαλλόμενες τύχες της ιστορίας. Ο πίνακας συγκαταλέγεται στα αριστουργήματά του.

Ιστορία

Ο Ματέικο άρχισε να ζωγραφίζει το Πρωσικός φόρος τιμής την Παραμονή των Χριστουγέννων του 1879 και το τελείωσε το 1882.^[1] Το δώρισε στο πολωνικό έθνος^[α]^[2] κατά τη διάρκεια της συνάντησης του Σέιμ της Γαλικίας και Λοδομερίας (Sejm Krajowy) στο Λβουφ (σημερινό Λβιβ) στις 7 Οκτωβρίου 1882^[3] για να ξεκινήσει μια συλλογή σχεδιασμένη να αναβιώσει την αναμόρφωση του Κάστρου Βάβελ.^[2] Στη συνέχεια εκτέθηκε στην Κρακοβία, στο Λβουφ και στη Βαρσοβία, καθώς και στο Βερολίνο, στο Παρίσι, στη Βουδαπέστη, και πιο αξιοσημείωτα στη Ρώμη και στη Βιέννη. Όταν επέστρεψε στην Κρακοβία το 1885, εκτέθηκε προσωρινά στο Μουσείο Σουκιενίτσε, επειδή το Βασιλικό Κάστρο Βάβελ καταλήφθηκε εκείνη την εποχή από τον Αυστριακό Στρατό, καθώς η Κρακοβία ήταν μέρος του Αυστριακού Διαμελισμού της Πολωνίας.^[4]

Λόγω του φιλοπολωνικού και αντιπρωσικού χαρακτήρα του πίνακα, ο Αυτοκράτορας Γουλιέλμος Α΄ της Γερμανίας αντιτάχθηκε σε πρόταση επιβράβευσης του Ματέικο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Πρωσία προσπαθούσε να καταστείλει τον πολωνικό πολιτισμό στην επικράτειά της και να τον γερμανοποιήσει. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ναζί προσπάθησαν συστηματικά να καταστρέψουν όλα τα πολωνικά πολιτιστικά αντικείμενα στην κατεχόμενη Πολωνία.^[5]^[6]^[7] Αυτός ο πίνακας, μαζί με τον πίνακα του Ματέικο για τη Μάχη του Γκρούνβαλντ, ήταν στον κατάλογο των «πιο επιθυμητών». Ευτυχώς ήταν κρυμμένος και προστατευμένος καθ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου στην πόλη Ζάμοστς.^[5]^[6]

Για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα, ο πίνακας ήταν κρεμασμένος στην έκθεση του Εθνικού Μουσείου της Κρακοβίας,^[3] όπου συνήθως εκτίθεται στην Πρωσική Αίθουσα Αφιερωμάτων.

Οι εργασίες ανακαίνισης ξεκίνησαν στο Μουσείο Σουκιενίτσε τον Ιούνιο του 2008. Ο πίνακας είχε προηγουμένως αποκατασταθεί το 1915 και το 1938. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπέστη ζημιές ενώ βρισκόταν στο Ζάμοστς και το 1945 ανακαινίστηκε. Το 1974, οι ειδικοί προσπάθησαν ξανά να το επαναφέρουν στην αρχική του κατάσταση πριν βγει σε δημόσια έκθεση στη Μόσχα. Η πιο πρόσφατη διαδικασία αποκατάστασης πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2006 και 2008, όταν τελικά ο πίνακας επέστρεψε στην παλιά του αίγλη.

Το 2011, ο πίνακας στάλθηκε στη Γερμανία για μια έκθεση τέχνης με τίτλο «Ώμο με Ώμο Πολωνία - Γερμανία», η οποία προωθήθηκε ως μέρος του έργου 1000 Years of Art and History του Βασιλικού Κάστρου της Βαρσοβίας σε συνεργασία με τον εκθεσιακό χώρο Μάρτιν-Γκρόπιους-Μπάου στο Βερολίνο. Εκτέθηκε εκεί μεταξύ 23 Σεπτεμβρίου 2011 και 9 Ιανουαρίου 2012.^[β]

Σημασία

Ο πίνακας θεωρείται από τα πιο διάσημα έργα του Ματέικο και είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους καμβάδες του. Απεικονίζει ένα γεγονός σημαντικού πολιτικού θριάμβου για την Πολωνία, τον Πρωσικό φόρο τιμής, στο οποίο η Πολωνία μπόρεσε να επιβάλει τη θέλησή της στην Πρωσία. Η Πρωσία κέρδισε αργότερα την ανεξαρτησία και στράφηκε κατά της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, καθιστώντας ένα από τα έθνη που μοίρασαν την Πολωνία μεταξύ τους. Ο πίνακας του Ματέικο δημιουργήθηκε κατά την περίοδο του διαμελισμού, όταν η ανεξάρτητη Πολωνία είχε πάψει να υπάρχει, και όπως πολλά από τα άλλα έργα του Ματέικο, είχε στόχο να θυμίσει στον πολωνικό λαό τους πιο διάσημους ιστορικούς θριάμβους του.

Ταυτόχρονα, ο πίνακας προμηνύει τις τραγωδίες του μέλλοντος μέσα από τις χειρονομίες και τις εκφράσεις του προσώπου ορισμένων χαρακτήρων. Αυτό είναι ορατό, για παράδειγμα, στις μορφές του Βασιλιά Σιγισμούνδου Α΄ της Πολωνίας και του Αλβέρτου της Πρωσίας, που γονατίζει μπροστά του. Ο Σιγισμούνδος απεικονίζεται ως μια ισχυρή και μεγαλειώδης φιγούρα αλλά όχι απειλητική. Αντιμετωπίζει ελαφρά τον Αλβέρτο—σημαίνει ότι αυτό το γεγονός ήταν μόνο μια προσωρινή νίκη και όχι μια συνολική, διαρκής κυριαρχία που συνέτριψε τον αντίπαλό του. Ο χαρακτήρας του Αλβέρτου απεικονίζεται με πολλά σημάδια της κακής του πρόθεσης. Γονατίζει και στα δύο γόνατα, κάτι που ένας δούκας πρέπει να κάνει μόνο μπροστά σε έναν Θεό, όχι σε έναν κυρίαρχο. Αυτό σημαίνει ότι δεν βλέπει τον Σιγισμούνδο ως κυρίαρχο. Πιάνει δυνατά το λάβαρό του, αλλά αγγίζει τη Βίβλο μόνο ελαφρά. Το λάβαρο περιλαμβάνει μια στρατιωτική λόγχη, υπονοώντας ότι η Πρωσία είχε περαιτέρω στρατιωτικές φιλοδοξίες. Τέλος, υπάρχει ένα γάντι στο έδαφος, μια υπονοούμενη πρόκληση για τον Σιγισμούνδο από τον Αλβέρτο.

Λόγω της κριτικής του για τον Αλβέρτο και του γεγονότος που απεικόνισε, ο πίνακας συχνά θεωρείται έντονα αντιπρωσικός. Ενώ φαίνεται να δοξάζει την Πολωνία, είναι επίσης επικριτικός για τη χώρα. Ο Ματέικο πήγε πέρα από την απεικόνιση της δόξας ενός ιστορικού γεγονότος και προσπάθησε να μεταφέρει υποδείξεις για το πώς θα εξελισσόταν η ιστορία της χώρας στο μέλλον. Αυτό το γεγονός ήταν απλώς μια κούφια νίκη που δεν κατάφερε να εξασφαλίσει το μέλλον της Πολωνίας. Ο Ματέικο δείχνει ότι ο φόρος τιμής ήταν μια κενή χειρονομία και ότι ήταν η Πρωσία που τον εκμεταλλεύτηκε και όχι η Πολωνία. Κανείς στον πίνακα δεν χαμογελά εκτός από μια κυρία της αυλής που ασχολείται με άσκοπα κουτσομπολιά.

Ο πίνακας έχει αποτελέσει αντικείμενο πολυάριθμων ιστορικών μελετών τέχνης και έχει ερμηνευτεί εκ νέου μέσα από τα έργα καλλιτεχνών όπως ο Ταντέους Κάντορ.^[6] Το 1992, η ομάδα καμπαρέ Piwnica pod Baranami οργάνωσε μια ιστορική αναπαράσταση του πίνακα.

Σημειώσεις

↑ Τεχνικά, ο πίνακας δωρήθηκε στην πόλη της Κρακοβίας.
↑ Η Πολωνία και η Γερμανία θα ανατρέξουν σε περισσότερα από 1000 χρόνια κοινής ιστορίας σε νέα έκθεση

Παραπομπές

↑ Γιάντσικ, Αγκνιέσκα. «The Prussian Homage». Painting. Zamek Królewski na Wavelu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Dabrowski, Patrice M. (2004). Commemorations and the shaping of modern Poland. Indiana University Press. σελίδες 59–79. ISBN 0-253-34429-8.
↑ ^3,0 ^3,1 Museum, Wawel. «Temporary exhibitions (archives)». The Prussian Homage. Matejko for Wawel – Wawel for Matejko. Wavel Krakow.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2011. .
↑ Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie (2004). International Cultural Centre Cracow. Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο Κρακοβίας. σελ. 59.
↑ ^5,0 ^5,1 Michael Moran (15 Μαΐου 2008). A Country in the Moon: Travels in Search of the Heart of Poland. Granta Books. σελ. 269. ISBN 978-1-84708-001-1. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie (1 Ιανουαρίου 2004). International Cultural Centre Cracow. Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο Κρακοβίας. σελ. 59. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.
↑ Jerzy Ślaski (1986). Polska walcząca, 1939-1945. Instytut Wydawniczy Pax. σελ. 61. ISBN 978-83-211-0784-4. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.

Περαιτέρω ανάγνωση

Halina Blak, Stanislaw Grodziski, Πρωσικό φόρος τιμής, πίνακας του Γιαν Ματέικο, Literary Publishing. Κρακοβία (1990)
Halina Blak, Πρωσικό φόρος τιμής, πίνακας του Γιαν Ματέικο. Βαρσοβία (1977)9788322320259

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Πρωσικός φόρος τιμής (πίνακας ζωγραφικής)

Wacław Staniszewsk, O tych co uratowali Hołd Pruski [Those who saved the Prussian Homage] (fragment - full version perhaps in Państwowe Muzeum na Majdanku· Muzeum Okręgowe w Lublinie (1984). Wspomnienia więźniów Zamku lubelskiego, 1939-1944. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. σελ. 111. ISBN 978-83-11-06983-1. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011. ) (πολωνικά)

[2] Τεχνικά, ο πίνακας δωρήθηκε στην πόλη της Κρακοβίας.

[9] Η Πολωνία και η Γερμανία θα ανατρέξουν σε περισσότερα από 1000 χρόνια κοινής ιστορίας σε νέα έκθεση

[Janczyk-1] Γιάντσικ, Αγκνιέσκα. «The Prussian Homage». Painting. Zamek Królewski na Wavelu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2011.

[Dabrowski-3] 2,0 ^2,1 Dabrowski, Patrice M. (2004). Commemorations and the shaping of modern Poland. Indiana University Press. σελίδες 59–79. ISBN 0-253-34429-8.

[Wawel-4] 3,0 ^3,1 Museum, Wawel. «Temporary exhibitions (archives)». The Prussian Homage. Matejko for Wawel – Wawel for Matejko. Wavel Krakow.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2011. .

[International_Cultural_Centre_Cracow-5] Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie (2004). International Cultural Centre Cracow. Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο Κρακοβίας. σελ. 59.

[Moran2008-6] 5,0 ^5,1 Michael Moran (15 Μαΐου 2008). A Country in the Moon: Travels in Search of the Heart of Poland. Granta Books. σελ. 269. ISBN 978-1-84708-001-1. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.

[Krakowie2004-7] 6,0 ^6,1 ^6,2 Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie (1 Ιανουαρίου 2004). International Cultural Centre Cracow. Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο Κρακοβίας. σελ. 59. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.

[Ślaski1986-8] Jerzy Ślaski (1986). Polska walcząca, 1939-1945. Instytut Wydawniczy Pax. σελ. 61. ISBN 978-83-211-0784-4. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.

[1]

[α]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[β]