Βικιπαίδεια

Ανθολογία του Πλανούδη

(Ανακατεύθυνση από Πλανούδεια Ανθολογία)

Ανθολογία του Πλανούδη ή Πλανούδεια Ανθολογία, γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία και ως Anthologia Planudea ή σπανιότερα Ανθολογία διαφόρων επιγραμμάτων, τυπωμένη από το 1494 έως το 1822 με την ονομασία Anthologia Graeca, ονομάζεται η ανθολογία ελληνικής ποίησης και επιγραμμάτων που κατέγραψε ο Μάξιμος Πλανούδης το 1299, Βυζαντινός λόγιος μοναχός, συγγραφέας, βασιζόμενος στην Ανθολογία του Κεφαλά. Περιλαμβάνει 2.400 επιγράμματα.

Ανθολογία του Πλανούδη
ΣυγγραφέαςΜάξιμος Πλανούδης
Γλώσσααρχαία ελληνικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1290
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Ανθολογία του Πλανούδη, η πρώτη σελίδα της editio princeps (πρώτης έντυπης έκδοσης), με τα περιεχόμενα

Η Ανθολογία του Πλανούδη επιγράφεται: «Ανθολογία διαφόρων επιγραμμάτων, συντεθειμένων σοφοίς, επί διαφόροις υποθέσεσιν, ερμηνείας εχόντων επίδειξιν και πραγμάτων ή γενομένων ή ως γενομένων αφήγησιν» και αποτελείται από επτά βιβλία.

Σώζεται σε χειρόγραφο του ίδιου του Πλανούδη στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη (codex Marcianus gr. 481) στη Βενετία (με ημερομηνία 1299) αλλά και σε δυο μεταγενέστερα χειρόγραφα, το ένα σε ημιτελή έκδοση (στο Λονδίνο, BM Add. 16409) και το άλλο στην τελική έκδοση της ανθολογίας (που σώζεται όμως σε αποσπασματική μορφή, στο Παρίσι, Codex Parisinus B.N. gr. 2744), καθώς και σε μετέπειτα τυπωμένες εκδόσεις[1].

Η Ανθολογία του Πλανούδη ήταν η μόνη γνωστή ανθολογία ελληνικών επιγραμμάτων και ποιημάτων μέχρι το 1606 που βρέθηκε το χειρόγραφο της Παλατινής Ανθολογίας και είχε εκτυπωθεί σε αρκετά αντίγραφα και ήταν λοιπόν γνωστή με το όνομα Ελληνική Ανθολογία (Anthologia Graeca ή Anthologia Graeca Planudea)

Η Ανθολογία του Πλανούδη αποτελεί μέρος της γνωστής σήμερα ως Ελληνικής ανθολογίας[2][3]. Τα 397[4][5][6] επιγράμματα που δεν υπάρχουν στην Παλατινή Ανθολογία (αναφέρονται και ως 395[7] αλλά και συχνά 388[8][9][10]), περιλαμβάνονται σε εκδόσεις της Ελληνικής ανθολογίας (όπως Epigrammatum Anthologia Palatina cum Planudeis et appendice nova του Dübner, 1864-1890, The Greek anthology with an English translation του Patton, 1918, Anthologia Graeca του Beckby, 1957 και Anthologie Grecque, R. Aubreton, F. Buffière, Les Belles Lettres, 1980) και χαρακτηρίζονται ως Πλανούδειο Παράρτημα (Appendix Planudea) ή ακόμη και με τον σύντομο τίτλο «Ανθολογία του Πλανούδη».

Περιεχόμενο

Επεξεργασία

Παρόλο που είναι φανερό ότι η Ανθολογία του Πλανούδη βασίζεται στην Ανθολογία του Κεφαλά, η σύγκριση με την Παλατινή Ανθολογία δείχνει ότι αφενός παραλείφθηκαν αρκετά ποιήματα, αφετέρου σε άλλα έχουν γίνει λάθη και έχουν συμπληρωθεί από τον ίδιο. Συγκεκριμένα, ενώ στην αρχή η μεταγραφή έχει γίνει καλά, από ένα σημείο και πέρα οι παραλείψεις γίνoνται περισσότερες σαν να έχασε το ενδιαφέρον του ο συντάκτης ή σαν να πιεζόταν να τελειώσει. Ως αποτέλεσμα, όταν ανακαλύφθηκε η Παλατινή Ανθολογία, η Ανθολογία του Πλανούδη έχασε το ενδιαφέρον των ερευνητών. Μόνο σημαντικό στοιχείο της από τότε ήταν τα 397 επιγράμματα, τα οποία θεωρείται ότι ήταν μέρος της Ανθολογίας του Κεφαλά, αλλά άγνωστο γιατί δεν είχαν καταγραφεί στην Παλατινή Ανθολογία[4].

Ο Πλανούδης είχε αλλάξει τη σειρά στα επιγράμματα των προηγούμενων ανθολογιών και τα εξέδωσε με εννοιολογική σειρά (Εις αγώνας, εις άμπελον, εις αναθήματα κλπ.).

Η Ανθολογία του Πλανούδη αποτελείται από επτά κεφάλαια («βιβλία»)[11]:

  • 1 Επιδεικτικά
  • 2 Σκωπτικά
  • 3 Επιτύμβια
  • 4 Επιγράμματα από μνημεία κλπ
  • 5 Χριστοδώρου περιγραφή αγαλμάτων από το γυμνάσιο του Ζεύξιππου και επιγράμματα από τον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης
  • 6 Αναθεματικά
  • 7 Ερωτικά

Χειρόγραφα

Επεξεργασία

Τα χειρόγραφα της Ανθολογίας του Πλανούδη είναι τα εξής (σε παρένθεση αναφέρεται όπου υπάρχουν πληροφορίες ο λόγιος στην κατοχή του οποίου ήταν το χειρόγραφο ή ο οποίος έχει κάνει σχόλια πάνω στο χειρόγραφο, όχι απαραίτητα ο γραφέας)[12][13]

«Παράδοση D του Πλανούδη»

  • Marc. Gr. 481 (1299-1301), αυτόγραφο του Πλανούδη
  • Χειρόγραφο d, Χαμένο χειρόγραφο της σχολής του Πλανούδη (πριν το 1305)
  • Par. gr. 2739 (1464-1468) (Μιχαήλ Αποστόλης)

Στην «Παράδοση C» (του Τρικλινίου) ανήκει ένας σημαντικός αριθμός χειρογράφων:

  • BM Add. 16409 (περίπου 1300), χειρόγραφο πριν την τελική έκδοση
  • Par. gr. 2744 (περίπου 1315 -1320), χειρόγραφο της σχολής του Τρικλινίου

καθώς και τα

Εκδόσεις

Επεξεργασία
 
Έκδοση της Πλανούδειας Ανθολογίας που ξεκίνησε το 1795 από τον Van Bosch και ολοκληρώθηκε το 1822 (πέντε τόμοι) από τον Van Lennep, φωτογραφημένη στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου. Πρόκειται για έντονα εικονογραφημένη έκδοση που περιέχει την έμμετρη λατινική απόδοση από τον Γκρότιους της συλλογής των αρχαίων ελληνικών επιγραμμάτων από την Anthologia Planudea καθώς και το ελληνικό κείμενό της

Το παλαιότερο διαθέσιμο χειρόγραφο βρίσκεται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη, με αριθμό 16409 και είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο:

Η Ανθολογία του Πλανούδη εκδόθηκε πολλές φορές από το 1494 (πρώτη έκδοση) μέχρι τον 19ο αιώνα[17]. Η πρώτη έντυπη έκδοση της Ανθολογίας του Πλανούδη (editio princeps) έγινε από τον Ιανό Λάσκαρη (Φλωρεντία, 1494) με τον τίτλο «Anthologia Graeca», τυπωμένη με κεφαλαία γράμματα:

Αντίτυπα από αυτή την έκδοση και άλλες μετέπειτα, υπάρχουν σε πολλές βιβλιοθήκες σε όλο τον κόσμο όπως φαίνεται από σχετικό κατάλογο της Βρεταννικής Βιβλιοθήκης[19].

Την Ανθολογία του Πλανούδη εξέδωσαν και οι : Άλδος Μανούτιος (Βενετία 1503, 1521, 1551), Badius Ascensius ή Josse Bade (Παρίσι 1531):

Στη συνέχεια την Ανθολογία εκτύπωσαν οι P. και J.-M. Nicolini (Βενετία 1550):

  • Ανθολογία διαφόρων επιγραμμάτων αρχαίοις συντεθειμένων σοφοίς επί διαφόροις υποθέσεσιν, εις επτά τμήματα διηρημένη, Petrus et Joan. Maria Nicolini Sabienses, imp. Melchioris Sessae, 1550[21][22]

ο Ζαν Μπροντό (Jean Brodeau) (Βασιλεία 1549) εξέδωσε το 7ο βιβλίο:

  • Epigrammatum Graecorum libri VII Annotationibus Joannis Brodaei Toronensis illustrati. Quibus additus est in calce operis rerum acuocum explicatarum Index diligentissimi conscriptus, Froben, Basiliae, 1549[23]

που επανεκδόθηκε το 1600 [5].

Ο Ερρίκος Στέφανος εκτύπωσε το Epigrammata Graeca, selecta ex Anthologia στο Παρίσι το 1566:

Μεταξύ 1795 και 1822 τυπώθηκε η έκδοση του Ιερώνυμου ντε Μπος στην Ουτρέχτη 1795-1822 σε πέντε τόμους με λατινική μετάφραση του Γκρότιους με τίτλο «Anthologia Graeca cum versione Latina Hugonis Grotii». Η έκδοση αυτή, εκτός από τα κείμενα του χειρογράφου του Πλανούδη είχε και άλλα κείμενα μετά το μέσον του τρίτου βιβλίου και σήμερα είναι διαθέσιμη για ανάγνωση στο διαδίκτυο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Επιπλέον βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Η. Καλλέργης, Η Πλανούδεια Ανθολογία, Παρνασσός 34 (1992), 366‐384.

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. ↑ Κατσιαμπούρα Γιάννα, «Μανουήλ / Μάξιμος Πλανούδης, "Ανθολογία"», 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
  2. ↑ Ανθολογία επιγραμμάτων από το Μάξιμο Πλανούδη, Κατσιαμπούρα Γιάννα, «Μανουήλ / Μάξιμος Πλανούδης, "Ανθολογία"», 2003, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία, [1] (Ανθολογία επιγραμμάτων από το Μάξιμο Πλανούδη. Με την «Παλατινή Ανθολογία» συναποτελούν την «Ελληνική Ανθολογία»)
  3. ↑ http://www.answers.com/topic/anthology The Concise Oxford Companion to Classical Literature, edited by M.C. Howatson and Ian Chilvers, Oxford University Press: anthology, Greek "the surviving Greek Anthology, a collection of sixteen books of epigrams, is derived from two Byzantine compilations which were based on Cephalas' work but with many additions. The first and larger is the Palatine Anthology, so-called because the unique tenth-century manuscript that contains it was found in the Count Palatine's Library at Heidelberg. The second is a collection made by the scholarly Byzantine monk Maximus Planudes in about 1300"
  4. ↑ 4,0 4,1 J. W. Mackail (1890). «Select Epigrams from the Greek Anthology». Longmans, Green, and Co. σελίδες Introduction, III. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2011.  «The Planudean Anthology contains in all three hundred and ninety-seven epigrams, which are not in the Palatine MS. of Cephalas.»
  5. ↑ Hellenic civilization, George Willis Botsford, Ernest Gottlieb Sihler, σελ. 703, Columbia University Press, 1929, «The Planudean manuscript is our only source for 397 epigrams, and these are now usually printed as a supplement...» [2]
  6. ↑ A short history of Greek literature from Homer to Julian, Wilmer Cave France Wright, American Book Company, σελ. 445, 1907 «based his work on that of Cephalas adding 397 poems and omitting many, especially the work of the older poets»
  7. ↑ The Classical Tradition, Anthony Grafton, Glenn W. Most, Salvatore Settis, Harvard University Press, 15 Ιαν 2010 «...Planudes drew on Cephalas' collection, but not the manuscript of the Palatine Anthology, and added 395 further epigrams....»
  8. ↑ Nigel Guy Wilson (2006). «Encyclopedia of ancient Greece». Routledge. σελ. 53. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2011.  «The 388 poems unique to this compilation usually collectively called "the Planudean Appendix" or incorrectly book 16 of the Palatine Anthology...»
  9. ↑ An Anthology of Alexandrian poetry, Jerry Clack, σελ. XXVI 1982 «while the sixteenth book is devoted to 388 poems which appear in the Planudean Anthology but are not represented in the Palatine Anthology»
  10. ↑ Byzantinische Sprachkunst, Martin Hinterberger, Elisabeth Schiffer, Walter de Gruyter, σελ. 204, 2007 «This makes a total of c.388»
  11. ↑ J. W. Mackail (1906). «Select epigrams from the Greek anthology New ed., rev. throughout. edited with revised text, translation, introd. and notes by J. W. Mackail». Longmans, Green in London, New York . σελ. 22. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2011.  (σε μορφή κειμένου και στο Project Gutenberg Αρχειοθετήθηκε 2012-08-12 στο Wayback Machine., κεφ. IV]
  12. ↑ The Neo-Latin Epigram:A Learned and Witty Genre, Susanna De Beer, K. A. E. Enenkel, David Rijser, Universitaire Pers Leuven, 2009, σελ. 64 αναφερόμενο στον E. Mioni, "L'Antologia Greca da Massimo Planude a Marco Musuro", Scritti in onore di Carlo Diano, εκδ. Pàtron, Bologna, 1975, 263-307
  13. ↑ De Beer, Enenkel, Rijser, (2009), σελίδα 48
  14. ↑ Biblioteca Pinacoteca Accademia Ambrosiana A 161 sup.
  15. ↑ CALCONDILA (Calcocondila, Χαλκονδύλης Χαλκοκανδύλης), Demetrio, Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 16 (1973), di Armando Petrucci «Giano Lascaris, Giovanni Lorenzi, insieme con il quale rivide nel 1466 un codice dell'Antologia Planudea (oggi Laur. 31.28)»
  16. ↑ The Greek anthology in Italy to the year 1800, James Hutton - 1935 BARTOLOMMEO COMPARINI (fl. 1484) Bartolommeo Comparini of Prato was living in Florence about 1484. He is known only as a copyist of Greek MSS.; and three of the MSS. he is known to have copied are selections from the Anthology — Vat
  17. ↑ Friedrich Adolph Ebert (1837). «A general bibliographical dictionary , Τόμος 1». University Press. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2011. 
  18. ↑ Ψηφιακό αντίγραφο όλου του βιβλίου Anthologia Graeca της συλλογής του Μάξιμου Πλανούδη από την Biblioteca Digital Hispanica (Η περιγραφή του έργου[νεκρός σύνδεσμος])
  19. ↑ British Library, Incunabula Short Title Catalogue[νεκρός σύνδεσμος], ανακτήθηκε 29/12/2011
  20. ↑ Περιγραφή της έκδοσης της Ανθολογίας του Πλανούδη από τον Josse Bade, Παρίσι 1531
  21. ↑ Anthologia diaphorôn epigrammatôn archaiois suntethimenôn sophois uthi diaphorois hupothesesin, eis hepta tmêmata diêrêmenê, Petrus et Joan. Maria Nicolini Sabienses, imp. Melchioris Sessae, 1550
  22. ↑ Florilegium diversorum epigrammatum in septem libros distinctum: CVI. nonnulla nuper inventa epigrammata in fine adjecta, cum indice, Petrus de Nicolinis (de Sabio), Johannes Maria de Nicolinis, P. and J. M. Nicolinus, 1550
  23. ↑ Epigrammatum Graecorum libri VII, Annotationibus Joannis Brodaei Toronensis illustrati. Quibus additus est in calce operis rerum acuocum explicatarum Index diligentissimi conscriptus, Froben, Basiliae, 1549[νεκρός σύνδεσμος] Εκδότης αναφέρεται ο Froben. Αφορά τον εκδοτικό οίκο των (Hieronymus) Froben (and Nicolaus Episcopus)
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Ανθολογία_του_Πλανούδη&oldid=10337545"