Βικιπαίδεια

Πλάκα

συνοικία στο κέντρο της Αθήνας
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Πλάκα (αποσαφήνιση).

Συντεταγμένες: 37°58′20″N 23°43′50″E / 37.97222°N 23.73056°E / 37.97222; 23.73056

Η Πλάκα είναι συνοικία στο κέντρο της Αθήνας κάτω από την Ακρόπολη. Συνορεύει νότια με την συνοικία Μακρυγιάννη, ανατολικά με την περιοχή των Στύλων του Ολυμπίου Διός και του Ζαππείου, βόρεια με το εμπορικό κέντρο της Αθήνας και δυτικά με το Μοναστηράκι. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός. Η Πλάκα είναι από τις λιγοστές συνοικίες της πόλης -αν όχι η μοναδική- η οποία κατοικείτο αδιάκοπα από την αρχαιότητα και ήταν εκτός άλλων το κέντρο των Αρχαίων Αθηνών. [1] Η άμεση σύνδεση της περιοχής με το λαμπρό παρελθόν της Αρχαίας Αθήνας, η οποία γίνεται προφανής στον επισκέπτη από τα δεκάδες μνημεία που βρίσκονται διάσπαρτα σε αυτή την έχουν κάνει γνωστή -και όχι άδικα- ως τη Συνοικία των Θεών. [2][3][4]

Πλάκα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Πλάκα
37°58′20″N 23°43′50″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγή1η Κοινότητα Αθηνών
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Μεταπολεμικά, τα κτίσματα της Πλάκας κρίθηκαν διατηρητέα στο σύνολό τους, με αποτέλεσμα η Πλάκα να αποτελεί τη μοναδική συνοικία της Αθήνας που σε τέτοια έκταση μπορεί κάποιος να δει την πόλη όπως ήταν πριν από 100 χρόνια. Στην περιοχή λειτουργούν μουσεία, ταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες και καταστήματα με τουριστικά είδη, ενώ σώζονται κτίρια διάσημων πολιτών της παλιάς Αθήνας.

Στο τμήμα της Πλάκας προς την Ακρόπολη υπάρχουν τα Αναφιώτικα. Πρόκειται για μια συνοικία σε κυκλαδίτικο ρυθμό, που κατασκευάστηκε από Αναφιώτες οικοδόμους, οι οποίοι, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, αναζητούσαν μια συνοικία να κτίσουν τα σπίτια τους, [5] αφού στην υπόλοιπη Αθήνα το κόστος ενοικίασης ή αγοράς γης ήταν ακριβό γι' αυτούς. Παρόμοιες περιοχές, στις οποίες οι εσωτερικοί μετανάστες μετέφεραν την αρχιτεκτονική του τόπου καταγωγής τους, υπήρξαν και αλλού στην Αθήνα, αλλά δεν κατάφεραν να επιβιώσουν από την οικοδομική αναμόρφωση στο πέρασμα των χρόνων. Στην Πλάκα ζούσε και εργαζόταν ο καλλιτέχνης Γιώργος Σαββάκης, ενώ τα τελευταία χρόνια στην Πλάκα ζει και η ηθοποιός Ειρήνη Παπά. [6]

Ιστορία

Επεξεργασία

Η Πλάκα αναπτύχθηκε κυρίως γύρω από τα ερείπια της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας, σε μια περιοχή που ήταν συνεχόμενα κατοικημένη από την προϊστορία. Κατά τα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, η Πλάκα ως η πιο αρχοντική περιοχή έγινε η τουρκική συνοικία της Αθήνας [7] και η έδρα του Βοεβόδα (κυβερνήτη). Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η Πλάκα όπως και η υπόλοιπη Αθήνα, εγκαταλείφθηκε προσωρινά από τους κατοίκους της λόγω των μαχών και της πολιορκίας της Ακρόπολης που έλαβαν χώρα εκεί το 1826.

Η περιοχή ανακατασκευάστηκε κατά τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του βασιλιά Όθωνα. Η Πλάκα είχε μια αρκετά μεγάλη κοινότητα Αρβανιτών μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, γεγονός που οδήγησε ορισμένους να την αναφέρουν ως την "Αρβανίτικη συνοικία της Αθήνας". [8][9][10] Την ίδια περίοδο χτίστηκαν τα Αναφιώτικα. Το 1884 μια πυρκαγιά που προκλήθηκε από εμπρησμό κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος της γειτονιάς, γεγονός που έδωσε την ευκαιρία στους αρχαιολόγους να πραγματοποιήσουν ανασκαφές στη Ρωμαϊκή Αγορά και στη βιβλιοθήκη του Αδριανού. Ανασκαφές συνεχίζονται στην περιοχή μέχρι και σήμερα.

Η συνοικία σήμερα

Επεξεργασία
 
Δρομάκια στην Πλάκα

Η Πλάκα, την οποία επισκέπτονται εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες τον χρόνο, [11] υπόκειται σε αυστηρούς κανονισμούς πολεοδομίας. Είναι η μοναδική γειτονιά της Αθήνας όπου όλες οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (νερό, ρεύμα, καλωδιακή τηλεόραση, τηλέφωνο, διαδίκτυο και αποχέτευση), παρέχονται από υπόγειες, ειδικά κατασκευασμένες σήραγγες για να μην επηρεάζουν τον γραφικό χαρακτήρα της.

Στη Πλάκα βρίσκονται σήμερα πολλά μουσεία και χώροι πολιτισμού (όπως θέατρα). Κάποια από τα μουσεία που βρίσκονται στη Πλάκα είναι το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων, το Μουσείο Φρυσίρα, το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου και η Οικία Κλεάνθη-Σάουμπερτ.

Αρχιτεκτονική

Επεξεργασία
 
Νεοκλασικά στην Πλάκα

Με την αστική ανάπτυξη του 19ου αιώνα και την ανακάλυψη των αρχαίων μνημείων, τα σπίτια γύρω από την Αρχαία Αγορά σταδιακά απαλλοτριώθηκαν και έτσι ο αρχαιολογικός χώρος καθάρισε από μεταγενέστερα κτήρια και έγινε ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο που βρίσκεται στην καρδιά της σύγχρονης πόλης, στους πρόποδες της Ακρόπολης. Η εισροή των τουριστών συντέλεσε στη διατήρηση του χαρακτήρα της Πλάκας και στην προστασία της από την "εξέλιξη" της υπόλοιπης πόλης: Πολλά από τα παλιά σπίτια και τα γραφικά δρομάκια της συνοικίας γλίτωσαν από τις μαζικές κατεδάφισεις που έγιναν προς όφελος της σύγχρονης ελληνικής πολυκατοικίας. Στα μνημειώδη κτήρια της οθωνικής εποχής, οι αρχιτέκτονες καινοτομούν με την οικοδόμηση προσόψεων με τοίχους διάτρητους από μεγάλα παράθυρα διακοσμημένα με γείσα, αετώματα και μπαλκόνια από σφυρήλατο σίδερο. Τα νέα αυτά σπίτια αυτά ήταν ένας ευρωπαϊκός άνεμος προόδου στην πόλη και επέφεραν μια αλλαγή στον τρόπο ζωής και σκέψης των Αθηναίων, οι οποίοι μέχρι τότε ήταν συνηθισμένοι σε ανατολίτικα οθωμανικά κτίσματα.

Συγκοινωνίες

Επεξεργασία

Κοντά στην Πλάκα βρίσκονται οι σταθμοί του μετρό Ακρόπολη, Σύνταγμα και Μοναστηράκι καθώς και οι στάσεις του τραμ Σύνταγμα και Ζάππειο, ενώ πλήθος γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ που περνούν από το κέντρο της Αθήνας εξυπηρετούν τις συγκοινωνιακές ανάγκες της περιοχής.

Προσωπικότητες της περιοχής

Επεξεργασία

Κινηματογραφικές ταινίες με σκηνές από την Πλάκα

Επεξεργασία

Η γειτονιά της Πλάκας αποτέλεσε το σκηνικό πολλών κινηματογραφικών ταινιών, αφού θεωρείται ένα από τα χαρακτηριστικότερα τοπόσημα της πρωτεύουσας. [17] Ενδεικτικά:

Έτος Τίτλος Σκηνοθεσία
1948 Οι Γερμανοί ξανάρχονται [18] Αλέκος Σακελλάριος
1950 Ο μεθύστακας [19] Γιώργος Τζαβέλλας
1954 Μαγική πόλις [20] Νίκος Κούνδουρος
1955 Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο [21] Αλέκος Σακελλάριος
Η κάλπικη λίρα [22] Γιώργος Τζαβέλλας
Στέλλα [20] Μιχάλης Κακογιάννης
1959 Ανθισμένη αμυγδαλιά [23] Χρήστος Αποστόλου
1960 Η κυρία δήμαρχος [18] Ροβήρος Μανθούλης
Ο Μήτρος και ο Μητρούσης στην Αθήνα [18] Στέλιος Τατασόπουλος
1961 Αλίμονο στους νέους [18] Αλέκος Σακελλάριος
1962 Γαμπρός για κλάματα [18] Κώστας Καραγιάννης
Οι αετονύχηδες [18] Πάνος Ρηγίνος
Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ [20] Ροβήρος Μανθούλης
1964 Οι φτωχοδιάβολοι [20] Γιάννης Χριστοδούλου
1965 Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα [24] Γιώργος Τζαβέλλας
1966 5.000 ψέματα [18] Γιώργος Κωνσταντίνου
Διπλοπενιές [25] Γιώργος Σκαλενάκης
1970 Ο ξεροκέφαλος [18] Ερρίκος Θαλασσινός
1971 Μαριχουάνα stop! [26] Γιάννης Δαλιανίδης
1976 Η 7η ημέρα της δημιουργίας [27] Βασίλης Γεωργιάδης
1985 Ο ροζ γάτος [18] Γιάννης Χαρτοματζίδης
2009 Έρωτας α λα ελληνικά [28] Ντόναλντ Πίτρι
2012 Αν [29] Χριστόφορος Παπακαλιάτης
2014 Δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου [25] Χοσεΐν Αμίνι

Φωτοθήκη

Επεξεργασία
  •  
    Οικίες στην Πλάκα
  •  
    Η συνοικία της Πλάκας
  •  
    Οδός Πολυγνώτου
  •  
    Άγιος Νικόλαος Ραγκαβά
  •  
    Αρχιτεκτονική στην Πλάκα

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ https://m.tvxs.gr/mo/i/253594/f/news/taksidia/stis-akropolis-ta-periks.html
  2. ↑ Ελεύθερος Τύπος - Εξερευνώντας την Πλάκα, τον πιο παλιό οικισμό στην Ευρώπη! [εικόνες]
  3. ↑ «Visit Greece _ Πλάκα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2017. 
  4. ↑ TripAdvisor - “Η ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ”
  5. ↑ City spaces - tourist places: urban tourism precincts By Bruce Hayllar, Tony Griffin, Deborah Edwards page 32:” At its highest point, just under the Acropolis, Plaka contains a 19th century recreated island village settlement. The steep, charming, whitewashed structured of the Anafiotika (migrants from the island of Anafi built the small enclave). and intimate tavernas reflect the architecture of the Aegean.”
  6. ↑ «Η Ειρήνη Παπά στα 90: Οι παρεξηγήσεις με το όνομα, την ηλικία και την κατάσταση της υγείας της». Reader. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2021. 
  7. ↑ Ancient marbles to American shores: Classical archaeology in the United states. by Stephen L Dyson Chapter 5 The American school of Classical studies at Athens page 181 : “The Plaka, the picturesque Turkish quarter of Athens, had developed over the ruins of ancient Agorra”
  8. ↑ Jebb, Sir Richard Claverhouse· Todd, Robert B. (2002). Collected Works of Richard Claverhouse Jebb. Continuum International. σελ. 65. ISBN 1-85506-933-4. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2010. 
  9. ↑ Poulton, Hugh· Taji-Farouki, Suha (1997). Muslim identity and the Balkan State. C Hurst & Co Publishers Ltd. σελ. 142. ISBN 1-85065-276-7. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2010. 
  10. ↑ Davies, Prebendary (July–December 1880). «Contemporary Books (Classical Literature)». The Contemporary Review 38: 853. https://books.google.com/books?id=AosFAAAAQAAJ&dq=Plaka+Albanians&q=Plaka+#search_anchor. Ανακτήθηκε στις 2010-06-03. 
  11. ↑ «Plaka Photo Guide». 
  12. ↑ «Η Ηρώ μένει στην Πλάκα και την λατρεύει». www.lifo.gr. 29 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021. 
  13. ↑ Team, Gossip-tv (11 Σεπτεμβρίου 2016). «Άννα Παναγιωταρέα: Προσπάθησαν να ανοίξουν το σπίτι της στην Πλάκα». Gossip-tv.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021. 
  14. ↑ «Η Ειρήνη Παππά στα 90: Οι παρεξηγήσεις με το όνομα, την ηλικία και την κατάσταση της υγείας της». iRafina. 3 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021. 
  15. ↑ «Μίμης Πλέσσας: «Ποιος το ξέρει…»». Κακοκαιρία Ιανός τώρα: Live update - Συνεχής ενημέρωση. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021. 
  16. ↑ «Η μηχανόβια Δανάη Στράτου». topontiki.gr (στα Αγγλικά). 27 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2021. 
  17. ↑ Νιασούδη, Δήμητρα (2019). Φιλμική απεικόνιση των πόλεων: Η περίπτωση της Αθήνας τις δεκαετίες 1950 και 1960. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. σελ. 40. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 18,6 18,7 18,8 «Πού γυρίστηκαν οι ελληνικές ταινίες ; (2ο μέρος)». Retromaniax. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  19. ↑ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΝΑΝΣΥ (9 Μαρτίου 2017). «4 αθηναϊκά στέκια στα οποία γυρίστηκαν επιτυχίες του σινεμά». BOVARY. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 «Πλάκα: Το ήξερες ότι...». Athens magazine. 31 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  21. ↑ «Πού γυρίστηκαν οι ελληνικές ταινίες ; (1ο Μέρος)». Retromaniax. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2022. 
  22. ↑ Δρίβας, Νίκος (12 Αυγούστου 2021). «Η Κάλπικη Λίρα είναι μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών». Cineramen. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  23. ↑ «Καλοκαιρινός περίπατος στην Πλάκα». Cosmopoliti.com - Χριστίνα Πολίτη. 15 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  24. ↑ «To TAIΠΕΔ πουλάει ακόμη και το κτίριο στην Πλάκα όπου γυρίστηκε η ταινία «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα»». iEfimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2014. 
  25. ↑ 25,0 25,1 «Το σπίτι του Παλαμά, η ταβέρνα του Μπελμοντό». ΤΑ ΝΕΑ. 21 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  26. ↑ ΜΟΣΧΟΒΑΣ, ΑΓΓΕΛΟΣ (8 Ιουνίου 2020). «Ελληνικές ταινίες: Πού γυρίστηκαν - Μάρω Κοντού, Γιώργος Κωνσταντίνου, Μαρία Ιωαννίδου θυμούνται για το iefimerida.gr [εικόνες & διευθύνσεις]». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  27. ↑ Καραπατσακίδου, Ελένη (2021). Αναπαραστάσεις της πόλης στον ελληνικό κινηματογράφο (1950-1970). Φλώρινα: Παν/μιο Δ. Μακεδονίας. σελ. 71. 
  28. ↑ «Η Ελλάδα γίνεται μόδα». ΤΑ ΝΕΑ. 16 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 
  29. ↑ «Μια ερωτική ιστορία στο επίκεντρο του πρώτου τρέιλερ του «Αν» του Χρ.Παπακαλιάτη». in.gr. 28 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2022. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Μοναστηράκι - Πλάκα, Άρτεμις Σκουμπουρδή

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Πλάκα&oldid=10820511"