Περίοδος του Τριωδίου

Η περίοδος του Τριωδίου είναι εκκλησιαστική περίοδος 10 εβδομάδων που ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου και φτάνει μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο. Μέσα στην περίοδο αυτήν περιλαμβάνεται η Απόκρεως, η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και η Μεγάλη Εβδομάδα. Οι τρεις πρώτες εβδομάδες αποτελούν την Απόκρεω, ενώ ακολουθούν έξι εβδομάδες νηστειών (Τεσσαρακοστή) και τέλος η Μεγάλη Εβδομάδα.

Η πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου διαρκεί από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή του Ασώτου, και ονομάζεται προφωνή. Αυτήν την εβδομάδα γίνεται «κατάλυσις εις πάντα», δηλαδή τρώγεται ελεύθερα κάθε φαγητό ακόμα και την Τετάρτη και την Παρασκευή. Για τον λόγο αυτόν ονομάζεται και «ελεύθερη» ή «απολυτή».

Η δεύτερη εβδομάδα ονομάζεται εβδομάδα της Απόκρεω, ενώ ο λαός την αποκαλεί και Κρεατινή, γιατί είναι η τελευταία εβδομάδα που καταναλώνεται κρέας πριν από το Πάσχα. Την εβδομάδα αυτήν γίνεται «κατάλυσις εις πάντα» όλες τις ημέρες εκτός της Τετάρτης και της Παρασκευής. Την Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, κατά την οποία καταναλώνονται κρεατικά κυρίως στη σχάρα και στο τηγάνι, δεδομένου ότι μετά από τρεις ημέρες αρχίζει ουσιαστικά η νηστεία. Το Σάββατο της εβδομάδας αυτής είναι το πρώτο Ψυχοσάββατο, ενώ η επόμενη ημέρα είναι η Κυριακή της Απόκρεω.

Η τρίτη εβδομάδα είναι αυτή της Τυροφάγου ή Τυρινής, οπότε έχουμε τη λεγόμενη λευκή νηστεία, δηλαδή όλες τις ημέρες γίνεται κατάλυση σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, του αβγού, των ψαριών και φυσικά του ελαιολάδου, απαγορεύεται όμως η κρεοφαγία. Η εβδομάδα αυτή τελειώνει με την Κυριακή της Τυρινής, η οποία σηματοδοτεί και το τέλος της προπαρασκευαστικής περιόδου για τη Σαρακοστή αλλά και των καρναβαλικών εκδηλώσεων.

Από την τέταρτη εβδομάδα, με την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή με την αυστηρότατη νηστεία της.

Πηγές

• Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης, Συμεών Κούτσας, Η νηστεία της Εκκλησίας, Γιατί, πότε και πώς νηστεύουμε, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2001, ISBN 9603150630
• Η εφαρμογή της νηστείας, Θεσσαλονίκη, 1995