Πάπας Ιωάννης ΙΕ΄

Ο Πάπας Ιωάννης ΙΕ΄ (Papa Giovanni XV, ... - 1 Απριλίου 996) ήταν Πάπας από τον Αύγουστο του 985 έως τον θάνατό του το 996. Διαδέχθηκε τον Βονιφάτιο Ζ΄. Λεγόταν ότι έγινε Πάπας μετά από κάποιον άλλο Πάπα Ιωάννη που είχε ανέλθει στον παπικό θρόνο για τέσσερεις μήνες μετά τον Πάπα Ιωάννη ΙΔ΄ και λεγόταν «Πάπας Ιωάννης ΙΔ΄ ο Δεύτερος». Αυτός ο υποτιθέμενος δεύτερος Ιωάννης ΙΔ΄ δεν υπήρξε ποτέ, αλλά μάλλον πρόκειται για κάποιον καρδινάλιο της τάξης των διακόνων, που ονομαζόταν Ιωάννης, γιος του Ροβέρτου, ο οποίος εναντιώθηκε στον Βονιφάτιο Ζ΄ και τώρα παραλείπεται από τους παπικούς καταλόγους.

Πάπας Ιωάννης ΙΕ'
Από	Αύγουστος 985
Έως	1 Απριλίου 986
Προκάτοχος	Πάπας Ιωάννης ΙΔ΄
Διάδοχος	Πάπας Γρηγόριος Ε΄
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	Ρώμη, Παπικά Κράτη
Θάνατος	1 Απριλίου 986 Ρώμη, Παπικά Κράτη, Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Το 993, ο Ιωάννης ΙΕ' έγινε ο πρώτος Πάπας που ανακηρύχθηκε άγιος.

Πρότερη ζωή και άνοδος στην παποσύνη

Ο Ιωάννης ΙΕ΄ ήταν γιος του Λέοντα, ενός Ρωμαίου πρεσβύτερου. Όταν ανέβηκε στον Παπικό Θρόνο, ο Κρεσέντιος ο Νεότερος ήταν Πατρίκιος της Ρώμης, υπονομεύοντας σημαντικά την Παπική επιρροή, αλλά η παρουσία στην πόλη της Θεοφανούς, αντιβασίλισσας για τον γιο της, Άγιο Ρωμαίο Αυτοκράτορα Όθωνα Γ΄, από το 989 έως το 991, έβαλε τέλος στις βλέψεις του Κρεσέντιου.

Αν και η συνήθειά του να δωροδοκείται και ο νεποτισμός του, τον έκαναν πολύ αντιδημοτικό με το λαό της Ρώμης, δεν μπορεί να μην αναφερθεί ότι ήταν πάτρωνας και προστάτης του των μεταρρυθμιστών μοναχών του Κλυνύ.

Φιλονικία με τους Γάλλους

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, μία σοβαρή διαφωνία ξέσπασε σχετικά με την καθαίρεση, το 991, του Αρχιεπισκόπου της Ρενς, Αρνούλφου από Γάλλους ιερωμένους, με την παπική παρέμβαση να μην οδηγεί αρχικά σε σαφές αποτέλεσμα. Αυτό το συμβάν παρουσιάζεται συχνά ως ένα αρχικό θεμέλιο των μελλοντικών συγκρούσεων ανάμεσα στους Πάπες και τους Βασιλείς της Γαλλίας την εποχή της Διαμάχης της Περιβολής, οπότε αξίζει να τις συγκρίνουμε με κάποια λεπτομέρεια. Ο Ούγος Καπέτος, βασιλιάς της Γαλλίας, διόρισε τον Αρνούλφο Αρχιεπίσκοπο της Ρενς το 988, αν και ήταν ανιψιός του Καρόλου της Κάτω Λωρραίνης, ορκισμένου εχθρού του Βασιλιά. Τότε ο Κάρολος κατέκτησε τη Ρενς και έπιασε αιχμάλωτο τον Αρχιεπίσκοπο. Ο Ούγος, όμως, θεωρούσε τον Αρνούλφο προδότη και απαίτησε την καθαίρεσή του από τον Ιωάννη. Η τροπή των γεγονότων ήταν πιο γρήγορη από τους απεσταλμένους, όταν ο Ούγος Καπέτος συνέλαβε και τον Κάρολο και τον Αρχιεπίσκοπο Αρνούλφο και συνεκάλεσε σύνοδο στη Ρενς τον Ιούνιο του 991, η οποία υπακούγοντάς τον καθαίρεσε τον Αρνούλφο και διάλεξε ως αντικαταστάτη του τον Αββά Γερβέρτο του Ωριγιάκ, μετέπειτα Πάπα Σιλβέστρο Β΄.

Κατά τη διάρκεια της συνόδου ο Αρνούλφος, Επίσκοπος της Ορλεάνης, κατηγόρησε τον Ιωάννη ΙΕ΄ με αυτόν τον τρόπο:

Υπάρχει κανείς τόσο θρασύς ώστε να υποστηρίξει ότι οι ιερείς το Κυρίου ανά τον κόσμο πρέπει να λαμβάνουν τους νόμους τους από τέρατα ενοχής όπως ανθρώπους σημαδεμένους με την ατιμία, αγράμματους και αδιάφορους εξ ίσου για τα ανθρώπινα και τα θεία; Εάν, άγιοι πατέρες, είμαστε υποχρεωμένοι να ζυγίζουμε στη ζυγαριά τη ζωή, το ήθος και τις πράξεις ακόμα και του πιο ταπεινού υποψηφίου για το ιερατικό αξίωμα, τόσο περισσότερο οφείλουμε να δοκιμάζουμε την καταλληλότητα κάποιου που φιλοδοξεί να είναι ο Κύριος και Αφέντης όλων των ιερέων! Οπότε, πώς θα μας φαινόταν εάν ο άνθρωπος με τη μεγαλύτερη έλλειψη σε όλες τις αρετές, ανάξιος και για την πιο χαμηλή θέση στην ιεροσύνη, διαλεγόταν για να γεμίσει την υψηλότερη θέση από όλες; Τι θα λέγατε για έναν τέτοιο, εάν τον βλέπατε να κάθεται επάνω στον θρόνο, γυαλίζοντας από την πορφύρα και το χρυσάφι; Δεν θα λέγατε ότι πρέπει να είναι «ο αντικείμενος και υπεραιρόμενος επί πάντα λεγόμενον θεόν ή σέβασμα, ώστε αυτόν εις τον ναόν του θεού καθίσαι, αποδεικνύντα εαυτόν ότι έστιν θεός»;

Αντίδραση της Εκκλησίας

Οι εργασίες της Συνόδου της Ρενς αναθεματίστηκαν από τη Ρώμη, αν και μια δεύτερη σύνοδος είχε επικυρώσει τα διατάγματα που δημοσιεύτηκαν στην πρώτη. Ο Ιωάννης ζήτησε από τους Γάλλους επισκόπους να κάνουν μιαν ανεξάρτητη σύνοδο στο Άαχεν, εκτός του Γαλλικού κράτους, για να αναθεωρήσουν την υπόθεση. Όταν αυτοί αρνήθηκαν, τους κάλεσε στη Ρώμη αλλά αυτοί διαμαρτυρήθηκαν ότι οι αδιευθέτητες συνθήκες και στη διαδρομή, και στη Ρώμη, το καθιστούσαν αδύνατον. Τότε ο Πάπας απέστειλε έναν λεγάτο, με οδηγίες να συγκαλέσει μία σύνοδο Γάλλων και Γερμανών επισκόπων στη Μουσσόν, στην οποία μόνον οι Γερμανοί παρευρέθηκαν, καθώς οι Γάλλοι εμποδίστηκαν από τον Ούγο Καπέτο και το γιο του, Ροβέρτο. Μέσα από τους αγώνες του λεγάτου, η καθαίρεση του Αρνούλφου χαρακτηρίστηκε, τελικά, παράνομη. Μετά το θάνατο του Ούγου Καπέτου στις 23 Οκτωβρίου του 996, ο Αρνούλφος απελευθερώθηκε και γρήγορα έλαβε πίσω όλους του τους τίτλους. Όσο για τον Γερβέρτο, πήγε στην αυτοκρατορική αυλή στο Μαγδεβούργο και έγινε διδάσκαλος του Αυτοκράτορα Όθωνα Γ΄.

Σε μία σύνοδο που έλαβε χώρα στο Λατερανό, στις 31 Ιανουαρίου 993, ο Ιωάννης ΙΕ΄ ανακήρυξε άγιο τον επίσκοπο Ουλέριχο του Άουγκσμπουργκ, ένα γεγονός το οποίο ανακοινώθηκε στους Γάλλους και τους Γερμανούς επισκόπους με παπική βούλα με ημερομηνία 3 Φεβρουαρίου. Αυτή ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία όπου Πάπας αγιοποίησε κάποιον με συγκεκριμένη λειτουργική διαδικασία.

Ύστερη ζωή και θάνατος

Το 996, ο Όθων Γ΄, ταξίδεψε στην Ιταλία για να στεφθεί αυτοκράτορας από τον Πάπα, αλλά ο Ιωάννης ΙΕ΄ πέθανε από πυρετό τις πρωινές ώρες της 1 Απριλίου του ιδίου έτους, ενώ ο Όθων βρισκόταν στην Παβία μέχρι τις 12 Απριλίου για να γιορτάσει το Πάσχα. Ο αυτοκράτορας, τότε, ανέβασε στον παπικό Θρόνο τον συγγενή του, Μπρούνο, ο οποίος έλαβε το όνομα Γρηγόριος Ε΄.

Πηγές

• Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.
• Herbermann, Charles, ed. (1913). "Pope John XV (XVI)". Catholic Encyclopedia. Robert Appleton Company.