Πάπας Γρηγόριος ΙΔ΄

Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΔ΄ ή Νικολό Σφοντράτο ή Νικολό Σφοντράτι (11 Φεβρουαρίου 1535 - 16 Οκτωβρίου 1591) ήταν αρχηγός στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και κυβερνήτης στα Παπικά Κράτη (5 Δεκεμβρίου 1590 - 16 Οκτωβρίου 1591).

επίσκοπος Ρώμης Γρηγόριος ΙΔ΄
Από	5 Δεκεμβρίου 1590
Έως	16 Οκτωβρίου 1591
Προκάτοχος	Ουρβανός Ζ΄
Διάδοχος	Ιννοκέντιος Θ΄
Προσωπικά στοιχεία
Θυρεός

Πρώτα χρόνια

Ο Νικολό Σφοντράτι γεννήθηκε στο Σόμμα Λομπάρντο που ανήκε στο Δουκάτο του Μιλάνου από υψηλή κοινωνική τάξη (11 Φεβρουαρίου 1535). Η μητέρα του ανήκε στον περίφημο Οίκο των Βισκόντι και πέθανε κατά την γέννα. Ο πατέρας του Φραντσέσκο Σφοντράτι που ήταν Γερουσιαστής του Μιλάνου μετά τον θάνατο της συζύγου του εισήλθε στον εκκλησιαστικό κλάδο, ο Πάπας Παύλος Δ΄ τον διόρισε Καρδινάλιο-ιερέα (1544). Αργότερα την εποχή που διορίστηκε επίσκοπος της Κρεμόνας (1550) πέθανε. Ο Νικολό ήταν στην νεότητα του γνωστός για την ευσέβεια και τον σεμνό τρόπο της ζωής του, σπούδασε Νομικά στην Περούτζα και αργότερα αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Πάδοβας (2 Μαρτίου 1555). Διορίστηκε ηγούμενος στο Αββαείο του Τσιβάτε στην θέση του πατέρα του, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους αδιάφορους ηγούμενους της εποχής του ο ίδιος αφοσιώθηκε πλήρως στην ανέγερση κτιρίων και την αναμόρφωση της θρησκευτικής ζωής. Ο Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας τον διόρισε Γερουσιαστή στο Μιλάνο, κατόπιν η Ισπανική κυβέρνηση πίεσε έντονα τον πάπα να τον διορίσει επίσκοπο της Κρεμόνας (1557). Τον διορισμό έκανε ο νέος Πάπας Πίος Δ΄ (13 Μαρτίου 1560) που ήταν Λομβαρδός στην καταγωγή όπως η Οικογένεια Σφοντράτι. Ο Νικολό Σφοντράτι στέφτηκε κατόπιν επίσκοπος του Μιλάνου από τον βοηθητικό επίσκοπο Μέλχιορ Κριβέλλι, έκανε την στέψη στο όνομα του Παπικού Καρδινάλιου Κάρλο Μπορρομέο (19 Μαίου 1560). Συμμετείχε στην Σύνοδο του Τρέντο (1561-1563) η οποία αποφάσισε ότι οι επίσκοποι θα μπορούν να ισχυρίζονται στην επισκοπή τους ότι έχουν θεία προέλευση, αυτό δυσαρέστησε τον πάπα. Ο Σφοντράτι επέστρεψε στην επισκοπή του με στόχο να εφαρμόσει τις αποφάσεις της Συνόδου υπό την επίβλεψη του Παπικού Καρδιναλίου Κάρλο Μπορρομέο με τον οποίο ήταν συγγενής. Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ τον διόρισε Καρδινάλιο-ιερέα της Αγίας Σεσίλιας (12 Δεκεμβρίου 1583). Ο Καρδινάλιος Μπορρομέο πέθανε και ο Νικολό Σφοντράτι διοργάνωσε μεγαλοπρεπή τελετή για να τον τιμήσει (7 Νοεμβρίου 1584). Ο Νικολό Σφοντράτι ήταν στενός φίλος και θαυμαστής του Φίλιππου Νέρι, ενός Ιταλού ιερέα που πέθανε (1595) και Αγιοποιήθηκε (1622).

Πάπας

Με τον θάνατο του πάπα Ουρβανού Ζ΄ (27 Σεπτεμβρίου 1509) 12 μέρες μετά την εκλογή το ο Ισπανός απεσταλμένος Ολιβάρες ήρθε στο Κονκλάβιο που συστάθηκε αναγγέλλοντας τους επτά υποψηφίους που ήταν αποδεκτοί από τον βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Β΄. Ο Νικολό Σφοντράτι βρισκόταν στον κατάλογο των επτά υποψηφίων αλλά ο ίδιος δεν επιθυμούσε το αξίωμα. Το Κολλέγιο των Καρδιναλίων κήρυξε τον Νικολό Σφοντράτι νέο πάπα, ο Καρδινάλιος Αλεσάντρο Περέτι ντι Μοντάλτο πήγε στο κελί του να του το αναγγείλει και τον βρήκε να προσεύχεται γονατιστός. Την επόμενη μέρα μετά την εκλογή του πλησίασε τους Καρδιναλίους και τους είπε με δάκρια και δυσαρεστημένος για την απόφαση τους "ο Θεός να σας συγχωρέσει". Στην πρώτη Παπική Βούλα που εξέδωσε (21 Μαρτίου 1591) απαγόρευσε με την ποινή του αφορισμού οποιοδήποτε στοίχημα το οποίο αφορούσε την εκλογή νέου πάπα ή Καρδιναλίου με επιλογή του πάπα.

To σύντομο διάστημα της παποσύνης του έκανε έντονες επεμβάσεις στους Θρησκευτικούς Πολέμους της Γαλλίας υπέρ της ομάδας των Καθολικών. Με την προτροπή του βασιλιά της Ισπανίας και του Κάρολου Α΄ του Μαγιέν ο Ερρίκος Δ΄ της Γαλλίας κατηγορήθηκε ως Αιρετικός σύμφωνα με παλιότερη διακήρυξη του πάπα Σίξτου Ε΄ (1585) και αφορίστηκε (1 Μαρτίου 1591). Μετά τον αφορισμό έκανε προτροπή σε όλους τους Γάλλους κληρικούς και ευγενείς να τον ανατρέψουν με τον ισχυρισμό ότι έχει απαγορευτεί η άνοδος στον Γαλλικό θρόνο ενός βασιλιά που δεν είναι Καθολικός. Ο Γρηγόριος ΙΔ΄ συγκρότησε έναν μεγάλο στρατό για επίθεση στην Γαλλία και με αρχηγό τον ανεψιό του, χρηματοδότησε επίσης την Καθολική Ένωση της Γαλλίας στο Παρίσι με 15.000 Σκούδα. Οι Ισπανοί ωστόσο που είχαν βοηθήσει σημαντικά στην εκλογή του επιθυμούσαν ειρήνη με τους Γάλλους και ο ίδιος αναγκάστηκε να υποχωρήσει για να μην πυροδοτήσει την κατάσταση. Ο Γρηγόριος ΙΔ΄ όρισε πέντε νέους Καρδιναλίους, ο ανεψιός του Πάολο Εμίλιο Σφοντράτι διορίστηκε Καρδινάλιος Υπουργός Εξωτερικών. Προσπάθησε πολλές φορές να πείσει τον ευσεβή μοναχό Φίλιππο Νέρι να δεχτεί την θέση του Καρδιναλίου αλλά συναντούσε την σεμνή του άρνηση προτείνοντας ικανότερους μοναχούς. Ο Γρηγόριος ΙΔ΄ εξοργίστηκε έντονα με την κακομεταχείριση των ιθαγενών στις Φιλιππίνες από τους Καθολικούς κατακτητές, διέταξε όλους τους μεγαλοιδιοκτήτες να αφήσουν ελεύθερους τους δούλους απειλώντας με την ποινή του αφορισμού. Οι βιογράφοι του αναφέρουν μια έντονη τάση του Γρηγορίου ΙΔ΄ στο νευρικό γέλιο το οποίο εκδήλωσε έντονα την ώρα της στέψης του. Η υγεία του ήταν σε άσχημη κατάσταση πολλά χρόνια πριν την στέψη του, πέθανε από διαταραχές στομάχου και τον διαδέχθηκε ο Πάπας Ιννοκέντιος Θ΄.

Πηγές

• Francesco Patrizi's Hermetic Philosophy, Cees Leijenhorst, Gnosis and Hermeticism from Antiquity to Modern Times, ed. R. van den Broek, Wouter J. Hanegraaff, (State University of New York Press, 1998), 125
• Terence Scully, The Opera of Bartolomeo Scappi (1570), (University of Toronto Press, 2008)
• Borromeo, Agostino (2002). "GREGORIO XIV, papa". Dizionario Biografico degli Italiani, Volume 59: Graziano–Grossi Gondi (in Italian). Rome: Istituto dell'Enciclopedia Italiana