Πάνος Κολοκοτρώνης

Για τον ομώνυμο αδελφό του, δείτε: Πάνος Κολοκοτρώνης (στρατιωτικός).

Ο Πάνος Κολοκοτρώνης (Ζάκυνθος, 1800 - Θάνα Τρίπολης 3 Δεκεμβρίου 1824) ήταν Έλληνας αγωνιστής της Επανάστασης του 1821.

Πάνος Κολοκοτρώνης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1800 Ζάκυνθος
Θάνατος	3  Δεκεμβρίου 1824 Παλλάντιο Αρκαδίας
Τόπος ταφής	Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα Οθωμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός
Οικογένεια
Γονείς	Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και Αικατερίνη Καρούτσου
Αδέλφια	Ελένη Κολοκοτρώνη Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης Πάνος Κολοκοτρώνης Κωνσταντίνος Θ. Κολοκοτρώνης
Οικογένεια	οικογένεια Κολοκοτρώνη
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Ελληνική Επανάσταση του 1821

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε το 1800 στη Ζάκυνθο και ήταν ο πρωτότοκος γιος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της Αικατερίνης Καρούτσου. Είχε αποκτήσει αξιόλογη μόρφωση, όντας γνώστης της ελληνικής γραμματείας, καθώς και της ιταλικής και γαλλικής γλώσσας. Τον Δεκέμβριο του 1822 παντρεύτηκε στο Ναύπλιο τη μικρότερη κόρη της Μπουμπουλίνας, Ελένη Μπούμπουλη. Το 1818 μυήθηκε από τον πατέρα του στη Φιλική Εταιρεία. Με την έναρξη της Επανάστασης πήγε στην Πελοπόννησο για να συμμετάσχει στον Απελευθερωτικό Αγώνα. Έλαβε μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς στο Βαλτέτσι και στις μάχες εναντίον του Δράμαλη (Δερβενάκια). Συμμετείχε στη διοίκηση της Τρίπολης και αργότερα διορίστηκε φρούραρχος του Ναυπλίου. Το 1822 ονομάστηκε χιλίαρχος και ανέλαβε πρώτος πολιτάρχης της Τριπολιτσάς. Απεβίωσε στις 13 Νοεμβρίου 1824 (κατ' άλλους 21 Νοεμβρίου 1824) στο χωριό Θάνα της Τρίπολης.

Εμφύλιος Πόλεμος

Στη διάρκεια της πρώτης εμφύλιας διαμάχης (Φθινόπωρο 1823- Ιούλιος 1824) διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην παράταξη του πατέρα του, στους «Αντικυβερνητικούς» και των στρατιωτικών της Πελοποννήσου. Αρνήθηκε να παραδώσει την πόλη του Ναυπλίου και μετά την χορήγηση αμνηστίας (Ιούλιος 1824) κινήθηκε προς την Πάτρα για να ενισχύσει την πολιορκία της πόλης, αλλά ανακλήθηκε στην Αρκαδία για να αντιμετωπίσει την επιδρομή των «Κυβερνητικών», κατά τη διάρκεια του Β' Εμφυλίου Πολέμου. Στις 13 Νοεμβρίου 1824 (κατ′ άλλους στις 21 Νοεμβρίου 1824) ο Πάνος Κολοκοτρώνης και οι άνδρες βάδιζαν μεταξύ των χωριών Θάνα και Μπεσίρι Αρκαδίας, έχοντας κατεύθυνση προς το γειτονικό χωριό Σιλίμνα, όπου είχε στρατοπεδεύσει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Στόχος των «Αντικυβερνητικών» η Τρίπολη, την οποία κατείχαν οι «Κυβερνητικοί». Κατά τη διάρκεια της πορείας, ο Πάνος Κολοκοτρώνης πληροφορήθηκε ότι σε συμπλοκή νωρίτερα μεταξύ «Κυβερνητικών» υπό τον οπλαρχηγό Βάσο Μαυροβουνιώτη και οι άνδρες του διαλύθηκαν. Δίπλα στον Πάνο Κολοκοτρώνη έμειναν ο υπασπιστής του Γιάννης Βατικιώτης, ο γραμματικός του Θεόδωρος Ρηγόπουλος και ο φροντιστής του Ανούτσος Σαμαρόνης. Ξαφνικά κι ενώ βάδιζαν προς το Μπεσίρι, γύρω στις 4 το απόγευμα δέχθηκαν επίθεση από μία ομάδα 25 Βουλγάρων, που ανήκαν στις κυβερνητικές δυνάμεις της Τρίπολης και είχαν ως επικεφαλής τον ομοεθνή τους Κότζιο.

Πολεμική Δράση

Στις 12 Ιουνίου 1821 ο τουρκικός στρατός περνάει την πόρτα των Καλαβρύτων και κατευθείνεται προς το Μερκοβούνι με σκοπό να βρεθεί στα νώτα των Ελλήνων. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης αντιλαμβάνεται έγκαιρα τις προθέσεις των Τούρκων και κατεβάζει τους άνδρες του στην πεδιάδα, για να βρεθούν στα νότα των εχθρών. Το τουρκικό ιππικό κατόρθωσε να περικυκλώσει τους Έλληνες στη θέση Μικρός Μύτικας, κοντά στο Μερκοβούνι. Στη μάχη που ακολούθησε ο Πάνος Κολοκοτρώνης και οι άνδρες του αγωνίστηκαν με ηρωισμό. Μετά το τέλος της μάχης ο Πάνος Κολοκοτρώνης έσπευσε υπερήφανος να αναγγείλει τη νίκη στον πατέρα του, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Εκείνος βρισκόταν τότε με τον Υψηλάντη στα Βέρβαινα. Ωστόσο, δέχτηκε πατρικές επιπλήξεις, γιατί η πρωτοβουλία του να κατεβάσει τους άνδρες στην πεδιάδα θα μπορούσε να αποβεί μοιραία.

Το τέλος του

Μια σφαίρα στις 13 Νοεμβρίου 1824 (κατ' άλλους 21 Νοεμβρίου 1824) στο χωριό Θάνα της Τρίπολης διαπέρασε το κρανίο του Πάνου Κολοκοτρώνη και τον σκότωσε, την ώρα που εκείνος πήγαινε να επισκεφθεί τον πατέρα του. Όπως αναφέρουν στα απομνημονεύματά τους ο Κανέλλος Δεληγιάννης και ο Θεόδωρος Ρηγόπουλος, που ήταν αυτόπτης μάρτυς, οι δολοφόνοι του λαφυραγώγησαν τη σορό του Πάνου Κολοκοτρώνη και την εγκατέλειψαν. Του αφαίρεσαν ακόμη και τα εσώρουχά του και άφησαν το νεκρό σώμα του γυμνό. Θάφτηκε την επομένη στο γειτονικό χωριό Σιλίμνα, οπού βρισκόταν εκεί ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Αργότερα το κρανίο του μεταφέρθηκε στο Εθνολογικό Μουσείο.

Βιβλιογραφία

• Φώτιος Χρυσανθόπουλος, επιμ. (1888). Βίοι Πελοποννησίων ανδρών και των εξώθεν εις την Πελοπόννησον ελθόντων κληρικών, στρατιωτικών και πολιτικών των αγωνισαμένων τον αγώνα της επαναστάσεως. Αθήνα: Σταύρος Ανδρόπουλος, Τυπογραφείο Π. Δ. Σακελλαρίου. σελ. 179. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2010. 
• Ανδρονίκη Π. Χρυσάφη, «Τό ′21 καί οἱ πρωταγωνιστές του», Ιερή Πόλη Μεσολογγίου, 2009, σελ.56
• Κωνσταντίνος Β. Κωνσταντάρας, «Πρόσωπα 1821», Γνωστές και άγνωστες μορφές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, Εκδόσεις Αρχύτας, σελ.208-211
• Η Ελληνική Επανάσταση και η Ίδρυση του Ελληνικού Κράτους (1821-1832), Εκδοτική Αθηνών Α.Ε,σελ.144-146