Πάνας (δορυφόρος)

Ο Πάνας (αγγλικά: Pan‎‎) είναι φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Κρόνου, δεύτερος κοντινότερος σε αυτόν μετά τον S/2009 S 1. Πήρε το όνομά του από τον θεό Πάνα της ελληνικής μυθολογίας. Βρίσκεται στον δακτύλιο Α του Κρόνου, στο Χάσμα Ένκε.

Πάνας
Ο Πάνας από το Κασίνι το 2017
Ανακάλυψη
Ανακαλύφθηκε από	Μαρκ Σοουόλτερ
Ημερομηνία Ανακάλυψης	16 Ιουλίου 1990
Χαρακτηριστικά τροχιάς
Ημιάξονας τροχιάς	133.584 Km
Εκκεντρότητα	0,0000144 ± 0,0000054
Περίοδος περιφοράς	0,575050718 ημέρες
Κλίση	0,0001 ± 0,0004° (προς τον Ισημερινό του Κρόνου)
Είναι δορυφόρος του	Κρόνου
Φυσικά χαρακτηριστικά
Διαστάσεις	34,4 × 31,4 × 20,8 Km
Μέση Ακτίνα	14,1 ± 1,3 Km
Μάζα	4,95 ± 0,75 × 1015 kg
Μέση πυκνότητα	0,42 ± 0,15 g/cm3
Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας	0,0001–0,0018 m/s²
Ταχύτητα διαφυγής	~0,006 km/s
Περίοδος περιστροφής	Σύγχρονη
Κλίση άξονα	μηδέν
Λευκαύγεια	0,5
Επιφανειακή θερμοκρασία	~78 K
Φαινόμενο μέγεθος	-

Ανακάλυψη

Ο Παν ανακαλύφθηκε το 1990 από τον Μαρκ Σοουόλτερ. Η ύπαρξη ενός φεγγαριού μέσα στο Χάσμα Ένκε είχε ήδη προβλεφθεί θεωρητικά από το 1985 λόγω των κυματώσεων που εμφανίζονταν στα χείλη του χάσματος, που υποδήλωναν κάποια βαρυτική διαταραχή. Το επόμενο έτος ο Μαρκ Σοουόλτερ και άλλοι προέβλεψαν με αρκετή ακρίβεια το μέγεθός του και τη θέση της τροχιάς του. Στην έρευνα που ακολούθησε χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες του συστήματος του Κρόνου που είχε πάρει το Βόγιατζερ 2 καθώς και υπολογιστής που προέβλεψε την πιθανή θέση του Πάνα την ώρα που λήφθηκαν οι φωτογραφίες. Ο δορυφόρος τελικά εντοπίστηκε σε έντεκα από τις εικόνες.

Το όνομά του τού δόθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου του 1991. Είναι επίσης γνωστός ως Κρόνος XVIII (Saturn XVIII, "Κρόνος 18" επειδή ήταν ο 18ος δορυφόρος του πλανήτη που ανακαλύφθηκε). Η αρχική προσωρινή ονομασία που του είχε δοθεί ήταν S/1981 S 13 (επειδή εντοπίστηκε σε φωτογραφίες του 1981).

Τροχιά

Η εκκεντρότητα της τροχιάς του Πάνα, εξαιτίας της απόστασής του από τον Κρόνο, είναι πολύ μικρή και η μέγιστη με την ελάχιστη απόστασή του από τον πλανήτη διαφέρουν μόνο γύρω 4 χιλιόμετρα. Η κλίση της τροχιάς του είναι επίσης πολύ μικρή και ουσιαστικά μηδέν με τα υφιστάμενα δεδομένα. Το Χάσμα Ένκε, εντός του οποίου βρίσκεται η τροχιά του Πάνα, έχει περίπου 325 χλμ. πλάτος.

Φυσικά χαρακτηριστικά

Η κορυφογραμμή στον ισημερινό του Πάνα, όπως φωτογραφήθηκε από το Κασίνι, τον Μάρτιο του 2017.

Οι επιστήμονες του Κασσίνι-Χόιχενς έχουν περιγράψει των Πάνα ως ένα δορυφόρο σε "σχήμα καρυδιού" λόγω της κορυφογραμμής που ακολουθεί τον ισημερινό του, παρόμοιας με εκείνης του δορυφόρου Άτλαντα, και διακρίνεται σε εικόνες του. Η κορυφογραμμή σχηματίστηκε από υλικό προερχόμενο από το Χάσμα Ένκε που έχει επικαθήσει πάνω στον Πάνα.

Ο μικρός δακτύλιος του Πάνα

Ο κεντρικός δακτύλιος που συμπίπτει με τροχιά του Πάνα, ο δεύτερος και ο τρίτος (εικόνα ανακάλυψής του).

Το Χάσμα Ένκε περιέχει έναν δακτύλιο που συμπίπτει με την τροχιά του Πάνα. Τα σωματίδια αυτού του δακτυλίου είναι διατεταγμένα σε σχήμα πετάλου επάνω στην τροχιά του Πάνα. Υπάρχει άλλοι δυο δακτύλιοι μέσα στο Χάσμα, που διαταράσσονται περιοδικά από το πέρασμα του Πάνα.

Φωτογραφίες

• 
  Ο Πάνας μέσα στο χάσμα Ένκε. Σε αυτή τη φωτογραφία, που λήφθηκε από το Κασσίνι-Χόιχενς, διακρίνεται το σχήμα καρυδιού που έχει ο Πάνας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πάνας από την Εξερεύνηση του Ηλιακού Συστήματος της NASA (Αγγλικά)
• Οι δορυφόροι του Κρόνου από τον Σκοτ Σέπαρντ (Αγγλικά)