Ο δολοφόνος της λεωφόρου
Ο δολοφόνος της λεωφόρου (Πρωτότυπος τίτλος: The Hitch-Hiker) γνωστό και με τον τίτλο Ο Δολοφόνος της Ασφάλτου είναι φιλμ νουάρ Αμερικανικής παραγωγής του 1953 σε σκηνοθεσία της Άιντα Λουπίνο και σενάριο του Ρόμπερτ Λ. Τζόσεφ, της Λουπίνο και του πρώην σύζυγου της Κόλιερ Γιανγκ, βασισμένο σε μια ιστορία του Ντάνιελ Μεϊνγουόρινγκ, εμπνευσμένη από την πραγματική ιστορία του Μπίλι Κουκ, ενός ψυχοπαθή δολοφόνου ο οποίος το 1950 στην Καλιφόρνια δολοφόνησε μία πενταμελή οικογένεια και έναν πλανόδιο πωλητή. Πρωταγωνιστούν οι: Έντμοντ Ο'Mπράιεν, Φρανκ Λόβτζοϊ, Γουίλιαμ Τάλμαν και Χοσέ Τορβέι.
| Ο δολοφόνος της λεωφόρου (The Hitch-Hiker) | |
|---|---|
.jpeg) | |
| Σκηνοθεσία | Άιντα Λουπίνο[1][2] |
| Παραγωγή | Κόλλιερ Γιάνγκ |
| Σενάριο | Άιντα Λουπίνο, Robert L. Joseph και Ντάνιελ Μάινγουαρινγκ |
| Πρωταγωνιστές | Έντμοντ Ο'Mπράιεν[2], Φρανκ Λάβτζοϊ[2], Γουίλιαμ Τάλμαν[2], Ζαν ντελ Βαλ[2], José Torvay[2], Natividad Vacío, Ουέϊντ Κρόσμπυ και Νάτσο Γκαλίντο |
| Μουσική | Leith Stevens |
| Φωτογραφία | Νίκολας Μουσουράκα |
| Μοντάζ | Ντάγκλας Στιούαρτ |
| Εταιρεία παραγωγής | RKO Pictures[3] και The Filmakers, Inc.[3] |
| Διανομή | RKO Pictures και Netflix |
| Πρώτη προβολή | 1953, 20 Μαρτίου 1953 (Βοστώνη)[4], 21 Μαρτίου 1953 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[5] και 3 Απριλίου 1953 (Τορόντο)[4] |
| Διάρκεια | 71 λεπτά |
| Προέλευση | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Γλώσσα | Αγγλικά και Ισπανικά |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
«Ο δολοφόνος της λεωφόρου» θεωρείται ως το πρώτο αμερικανικό φιλμ νουάρ που σκηνοθέτησε μια γυναίκα και επιλέχθηκε το 1998 για να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών ως «πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντική»[6][7][8] Η ταινία είναι δημόσια.[9]
Πλοκή
Επεξεργασία
Δύο άντρες, ο Ρόι Κόλινς και ο Γκίλμπερτ Μπόουεν από το Ελ Σέντρο της Καλιφόρνια, οδηγούν προς ένα προγραμματισμένο ταξίδι για ψάρεμα στην πόλη Σαν Φελίπε του Μεξικού στον Κόλπο της Καλιφόρνια. Ακριβώς νότια του Μεξικάλε, παίρνουν έναν άντρα που ονομάζεται Έμμετ Μάγερς που κάνει ωτοστόπ, του οποίου το κλεμμένο αυτοκίνητο προφανώς εξαντλήθηκε από καύσιμα. Ο Μάγερς αποδεικνύεται ότι είναι ένας ψυχοπαθής που έχει διαπράξει πολλές δολοφονίες ενώ κάνει την διαδρομή πεζός μεταξύ του Ιλινόις και της Νότιας Καλιφόρνιας και κατάφερε να φτάσει εως το Μεξικό και την πόλη Μεξικάλε. Για να αποφύγει τις διωκτικές αρχές, ο Μάγερς αναγκάζει τους δύο άντρες με το όπλο του για να ταξιδέψουν βαθιά στην χερσόνησο της Μπάχα Καλιφόρνια, προς την πόλη της Σάντα Ροζαλία, όπου σκοπεύει να πάρει ένα πλοίο στον κόλπο της Καλιφόρνια. Εν τω μεταξύ, οι άνδρες προσπαθούν να σχεδιάσουν τη διαφυγή τους από τον βίαιο και παρανοϊκό Μάγερς. Δοκιμάζουν τακτικές όπως σαμποτάρισμα του αυτοκινήτου τους και αφήνοντας ενδείξεις (όπως ένα χαραγμένο γαμήλιο δαχτυλίδι) σε διάφορα σημεία του ταξιδιού τους. Ο Κόλινς χτυπάει άσχημα τον αστράγαλο του κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας διαφυγής. Ο σαδιστής Μάγερς βασανίζει σωματικά και ψυχικά τους άντρες, αναγκάζοντάς τους να συνεχίσουν με τα πόδια και κοροϊδεύοντας την πίστη τους ο ένας στον άλλο ισχυριζόμενος ότι θα μπορούσαν να είχαν δραπετεύσει χωριστά αν ξεχνούσαν το ήθος τους και κοιτούσαν μόνο τον εαυτό τους.
Η παρακολούθηση του Μάγερς από την επιβολή του νόμου καλύπτεται εκτενώς στο ραδιόφωνο και ο εγκληματίας σκοπεύει να ενημερώνεται συνεχώς. Σε μια προσπάθεια προστασίας των δύο αθώων ανδρών, η αστυνομία σκόπιμα αλλάζει πληροφορίες για να υποδείξει ότι ο Μάγερς βρίσκεται ακόμα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Φτάνοντας στη Σάντα Ροζαλία, ο Μάγερς προσπαθεί να κρύψει την ταυτότητά του αναγκάζοντας τον Κόλινς να φορέσει τα ρούχα του. Ο Μάγερς, αφού ανακαλύπτει ότι το κανονικό πλοίο προς το Γκουάμας έχει καεί, μισθώνει ένα αλιευτικό σκάφος. Ωστόσο, ενώ περιμένει τον ψαρά, οι ντόπιοι ανακαλύπτουν την κατάστασή του ως καταζητούμενου δολοφόνου και επικοινωνούν με τις αρχές. Η αστυνομία περικυκλώνει την προβλήτα και κατορθώνει να τον συλλάβει μετά από κάποια αρχική σύγχυση σχετικά με την ταυτότητα του Μάγερς και μια σύντομη πάλη κατά την οποία αποκαλύπτεται ότι είναι δειλός.
Η ταινία τελειώνει με τους δύο κουρασμένους φίλους να συμφωνούν να δώσουν καταθέση στην αστυνομία.
Διανομή ρόλων
Επεξεργασία- Έντμοντ Ο'Mπράιεν ως Ρόι Κόλινς.
- Φρανκ Λόβτζοϊ ως Γκίλμπερτ Μπόουεν.
- Γουίλιαμ Τάλμαν ως Έμμετ Μάγερς.
- Χοσέ Τορβέι ως Επιθεωρητής Αλβάραντο.
- Γουέντελ Νάιλς ως Ραδιοφωνικός εκφωνητής.
- Ζαν Ντελ Βαλ ως Γενικός Επιθεωρητής.
- Κλαρκ Χάουατ ως Κυβερνητικός Πράκτορας.
- Ναβιτάντ Νατσίο ως Χοσέ.
- Ρόντνεϊ Μπελ ως Γουίλιαμ Τζόνσον.
Ιστορικό
Επεξεργασία
Η έμπνευση για τον «Δολοφόνο της Λεωφόρου» είναι η αληθινή ιστορία του Μπίλι Κουκ, ο οποίος στην Καλιφόρνια το 1950 δολοφόνησε μια πενταμελή οικογένεια και έναν ταξιδιώτη πωλητή και όπου στη συνέχεια απήγαγε τον Αναπληρωτή Σερίφη Όμηρο Γουόλντριπ από το Μπλάιθ της Καλιφόρνια. Ο Κουκ διέταξε τον αιχμάλωτό του να οδηγήσει στην έρημο, όπου έδεσε τον Γουόλντριπ με κουβέρτες και πήρε το περιπολικό της αστυνομίας του, αφήνοντας τον Γουόλντριπ να πεθάνει. Ωστόσο ο Γουόλντριπ κατάφερε να λυθεί και περπάτησε στην κεντρική λεωφόρο καταδιώκοντας από πίσω τον Μπίλι. Ο Κουκ πήρε επίσης ομήρους δύο άντρες που ήταν σε ένα κυνήγι.
Ο Κουκ δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θανατική ποινή όπου στις 12 Δεκεμβρίου 1952 εκτελέστηκε στο θάλαμο αερίων στην κρατική φυλακή του Σαν Κουέντιν στην Καλιφόρνια. [10]
Παραγωγή
ΕπεξεργασίαΗ ταινία τέθηκε σε παραγωγή στις 24 Ιουνίου 1952 και τα γυρίσματα ξεκίνησαν στα τέλη Ιουλίου. [11] Ο διευθυντής φωτογραφίας ήταν ο Νίκολας Μουσουράκα της RKO Pictures. Οι τοποθεσίες των γυρισμάτων έλαβαν χώρα στους λόφους κοντά στο Lone Pine και Big Pine της Καλιφόρνια.[12]
Η Λουπίνο ήταν μια ήδη γνωστή ηθοποιός που άρχισε να σκηνοθετεί όταν ο Έλμερ Κλίφτον αρρώστησε και δεν μπορούσε να τελειώσει την ταινία που σκηνοθετούσε για την Filmakers Inc., την εταιρεία παραγωγής που ιδρύθηκε από την Λουπίνο και τον σύζυγό της Κόλιερ Γιανγκ για να κάνει ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού, προσανατολισμένες σε κοινωνικά ζήτηματα. Η Λουπίνο ανέλαβε να τελειώσει την ταινία και συνέχισε να σκηνοθετεί τις δικές της ταινίες. «Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου» ήταν η πρώτη της σκληρή, γρήγορη ταινία μετά από τέσσερις «γυναικείες» ταινίες που είχε κάνει για κοινωνικά θέματα.[13]
Η Λουπίνο πήρε συνέντευξη από τους δύο άντρες που είχε ομήρους ο Μπίλι Κουκ και πήρε επίσης την άδεια από αυτούς και από τον Κουκ, ώστε να μπορέσει να ενσωματώσει τμήματα της ζωής του Κουκ στο σενάριο. Ωστόσο, για να καθησυχάσει τους λογοκριτές του Κώδικα Χέιζ, μείωσε τον αριθμό των θανάτων σε τρεις.[10] Η ταινία έκανε πρεμιέρα στη Βοστώνη στις 20 Μαρτίου 1953[14] και αμέσως κυκλοφόρησε σε εθνική κυκλοφορία.[11]Η ταινία κυκλοφόρησε στο εμπόριο με τον τίτλο: «Πότε ήταν η τελευταία φορά που προσκαλέσατε τον θάνατο στο αυτοκίνητό σας;».
Υποδοχή
ΕπεξεργασίαΚριτικές
ΕπεξεργασίαΟ Αις Βέιλερ, κριτικός κινηματογράφου στους The New York Times, έδωσε στον «Δολοφόνο της Λεωφόρου» μια μικτή κριτική για την αρχική του κυκλοφορία. Η υποκριτική, η σκηνοθεσία και η χρήση των τοποθεσιών επαινέθηκαν, αλλά η πλοκή θεωρήθηκε προβλέψιμη.[15]
Ο κινηματογραφικός οδηγός Time Out έγραψε για την ταινία:
«Απόλυτα σίγουρη για τη δημιουργία της ζοφερής ατμόσφαιρας του Νουάρ - είτε στα κλειστοφοβικά όρια του αυτοκινήτου, είτε χαμένη στις ξηρές εκτάσεις της ερήμου - η Λουπίνο δεν χαλαρώνει ποτέ την ένταση για μια στιγμή. Ωστόσο, η συναισθηματική της ευαισθησία είναι επίσης εκ των προτέρων: καταγράφοντας τις αλλαγές στην απειλητική σχέση των ανδρών καθώς διαφωνούν για το πώς να αντιμετωπίσουν τον απαγωγέα τους, τονίζοντας ότι μόνο μέσω της φιλίας μπορούν να επιβιώσουν. Σκληρό και εντελώς χωρίς μηχανικό-δοξασμό, είναι ένα στολίδι, με επιδόσεις πρώτης κατηγορίας από τους τρεις πρωταγωνιστές της, που χαρακτηρίζονται επιδέξιοι χωρίς να καταφεύγουν σε κλισέ.[16]
Οι κριτικές ανασκόπησης στην ιστοσελίδα Rotten Tomatoes, δίνουν βαθμολογία θετικής έγκρισης σε ποσοστό 94%, με βάση 17 κριτικές και μέση βαθμολογία 7.34/10.[17]
Ανάλυση Νουάρ
ΕπεξεργασίαΕνώ οι περισσότερες ταινίες νουάρ γυρίστηκαν σε κλειστοφοβικές πόλεις, «ο Δολοφόνος της Λεωφόρου» γυρίστηκε στην έρημο των νοτιοδυτικών Ηνωμένων Πολιτείων (εδάφη παρόμοια με εκείνα της Μπάχα Καλοφόρνια, όπου λαμβάνει χώρα η περισσότερη ιστορία), κυρίως σε ερημικά και μικρά χωριά. Οι κριτικοί Μπομπ Πορφιέρο και Αλέν Σίλβερ, σε μια κριτική και ανάλυση της ταινίας, επαίνεσαν τη χρήση των τοποθεσιών γυρισμάτων της Λουπίνο. Έγραψαν, «Οι έρημοι του «Δολοφόνου της Λεωφόρου», αν και δεν είναι τόσο γραφικά σκοτεινοί όσο ένα αστικό τοπίο τη νύχτα, απομονώνουν τους πρωταγωνιστές σε ένα περιβάλλον τόσο φιλόξενο και δυνητικά θανατηφόρο όσο και στην ταινία νουάρ".[18]
Επανέκδοση
ΕπεξεργασίαΤον Ιανουάριο του 2014, μια αναπαλαιωμένη έκδοση 35 χιλ. έκανε πρεμιέρα από το Ίδρυμα Φιλμ Νουάρ στο Noir City 12 στον κινηματογράφο Κάστρο στο Σαν Φρανσίσκο. Στις 6 Απριλίου 2014 «Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου» εμφανίστηκε ξανά στο Αιγυπτιακό Θέατρο στο Χόλυγουντ. Η Μέρι Ανν Άντερσον συγγραφέας του βιβλίου «The Making of The Hitch-Hiker» εμφανίστηκε σε αυτήν την εκδήλωση.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ www
.imdb .com /title /tt0045877 /. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2016. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 www
.filmaffinity .com /en /film159723 .html. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2016. - ↑ 3,0 3,1 «The Hitch-Hiker». Turner Classic Movies. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 4,0 4,1 (Αγγλικά) Internet Movie Database. www
.imdb .com /title /tt0045877 /releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2022. - ↑ Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2022.
- ↑ IDA LUPINO’S THE HITCH-HIKER (1953) FILM RESTORATION (1993 to 1997) on Vimeo (upload by Louis Antonelli, the person responsible for the restoration from 1993-1997)
- ↑ «Complete National Film Registry Listing | Film Registry | National Film Preservation Board | Programs at the Library of Congress | Library of Congress». Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2020.
- ↑ «Hooray for Hollywood (December 1998) - Library of Congress Information Bulletin». www.loc.gov. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2020.
- ↑ Ladwig, Samantha (9 Σεπτεμβρίου 2017). «30 classic Hollywood movies you can stream for free». Business Insider. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2018.
- ↑ 10,0 10,1 Miller, Frank. «The Hitch-Hiker (1953): There's Death in his upraised Thumb!». Turner Classic Movies. http://www.tcm.com/tcmdb/title/78138/The-Hitch-Hiker/articles.html. Ανακτήθηκε στις July 31, 2013.
- ↑ 11,0 11,1 TCM Overview
- ↑ Morfin, Charles Michael (29 Σεπτεμβρίου 2014). Location Filming in the Alabama Hills. Arcadia Publishing. σελ. 77. ISBN 9781467131315.
- ↑ Hurd, Mary (2007). Women Directors & Their Films, pp. 9-13. Praeger, Westport, Connecticut. (ISBN 0-275-98578-4)
- ↑ THE HITCH-HIKER RESTORATION INTRODUCTION WITH ROBERT CLARKE (1997) on Vimeo (uploaded by Louis Antonelli)
- ↑ A.H. Weiler (April 30, 1953), «The Hitch-Hiker at the Holiday», The New York Times, https://movies.nytimes.com/movie/reviewres=9A06EED71F3AE23BBC4850DFB2668388649EDE[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Time Out Film Guide Αρχειοθετήθηκε May 3, 2008, στο Wayback Machine.. Film review, 2008. Last accessed: April 23, 2008.
- ↑ «Οι κριτικές ανασκόπησεις της ταινίας». Rottentomatoes.com. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Silver, Alain, and Elizabeth Ward, eds. Film Noir: An Encyclopedic Reference to the American Style, film noir analysis by Bob Porfiero and Alain Silver, page 130, 3rd edition, 1992. New York: The Overlook Press. (ISBN 0-87951-479-5).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στην IMDb (Αγγλικά)
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο AllMovie (Αγγλικά)
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο TCMDB (Αγγλικά)
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο AlloCine (Γαλλικά)
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου στο YouTube
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου δοκίμιο του Wheeler Winston Dixon on the National Film Registry website [1]
- Ο Δολοφόνος της Λεωφόρου essay by Daniel Eagan in America's Film Legacy: The Authoritative Guide to the Landmark Movies in the National Film Registry, A&C Black, 2010 (ISBN 0826429777), pages 469-471 [2]