Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ
Ο Ορμίσδας Α΄ Kουσανσάχ ήταν βασιλιάς (σαχ) στο βασίλειο των Κουσανο-Σασανιδών από το 275 έως το 300. Η βασιλεία του χαρακτηρίστηκε από την εξέγερσή του εναντίον τού αδελφού του βασιλιά βασιλέων Βαχράμ Β΄ των Σασανιδών (βασ. 274-293).
| Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 3ος αιώνας |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Βαράμης Α’ της Περσίας |
| Αδέλφια | Βαράμης Β’ της Περσίας |
Ο Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ είναι αξιοσημείωτος ως ο πρώτος ηγεμόνας των Κουσανο-Σασανιδών, που διεκδίκησε τον τίτλο του "μεγάλου βασιλιά βασιλέων των Κουσάν" αντί για τον παραδοσιακό "μεγάλο βασιλιά Κουσάν". Αυτό δείχνει μια αξιοσημείωτη μετάβαση στην ιδεολογία και την αυτοπεποίθηση των Κουσανο-Σασανιδών, και πιθανώς μια άμεση διαμάχη με το κυβερνώντα κλάδο της οικογένειας των Σασανιδών. Ως το τέλος τού Βαχράμ Β ́ το 293, η εξέγερση τού Ορμίσδα Α΄ Κουσανσάχ είχε κατασταλεί· συνέχισε να εξουσιάζει μέχρι το τέλος του το 300, και τον διαδέχτηκε ο ομώνυμός του Ορμίσδας Β ́ Κουσανσάχ.
Το όνομά του
ΕπεξεργασίαΤο Ορμίσδ (που γράφεται επίσης Ωρμάζδ, Ορμόζδ) είναι η μεσο-περσική εκδοχή τού ονόματος της ανώτατης θεότητας στο Ζωροαστρισμό, γνωστή στα αβέστικά ως Αχούρα Μάζδα.[1] Το παλαιο-περσικό ισοδύναμο είναι Aουραμάσδα, ενώ η Ελληνική μεταγραφή είναι Ορμίσδας.[1][2]
Η πρότερη κατάσταση
ΕπεξεργασίαΌπως και οι προηγούμενοι Κουσανο-Σασανίδες, ο Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ ήταν, στην πραγματικότητα, κυβερνήτης του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας των Σασανιδών, το οποίο περιλάμβανε την περιοχή της Βακτρίας (Τοχαριστάν), το Καμπουλιστάν και τη Γανδάρα.[3][4] Οι Kουσανο-Σασανίδες, με τον ίδιο τρόπο με την αυτοκρατορία των Kουσάν, χρησιμοποίησαν τον τίτλο Κουσανσάχ ("των Κουσάν βασιλιάς [σάχ]"), δείχνοντας έτσι μια συνέχεια με τους προκατόχους τους. [4] Ο Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ ήταν πιθανότατα γιος του βασιλιά Βαχράμ Β΄ των Σασανιδών (βασ. 271-274), ο οποίος απεβίωσε το 274 και τον διαδέχθηκε ένας άλλος γιος του, ο Βαχράμ Β΄ (βασ 274-293).[5] Κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού αδελφού του, ο Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ επέλεξε να επαναστατήσει. [5]
Η βασιλεία του
Επεξεργασία
Ο Ορμίσκδας Α΄ Κουσανσάχ ήταν ο πρώτος ηγεμόναςς των Κουσανο-Σασανιδών, που έφτιαξε νομίσματα με τον τίτλο "μεγάλος βασιλιάς βασιλέων των Κουσάν" αντί για το παραδοσιακό "μεγάλος βασιλιάς των Κουσάν". [6] Ο βασιλιάς των Κουσανο-Σασανιδών, που τώρα διεκδικούσε τον τίτλο του σαχ-ιν-σάχ (βασιλιά των βασιλέων), ο οποίος αρχικά χρησιμοποιείτο επίσης από την αυτοκρατορία των Κουσάν, εμφανίζει μια αξιοσημείωτη μετάβαση στην ιδεολογία και την αυτοπεποίθηση των Κουσανο-Σασανιδών, και πιθανώς μια άμεση διαμάχη με τον κυβερνώντα κλάδο του Οίκου των Σασανιδών. [6]
Ο Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ υποστηρίχθηκε στις προσπάθειές του από τους Σακαστάνι, τους Γκίλακ και τους Κουσάν.[7] Μια άλλη εξέγερση σημειώθηκε επίσης στη Σακαστάν, με επικεφαλής τον εξάδελφο του Ορμίσδα του Σακαστάνι, ο οποίος έχει υπονοηθεί ότι είναι το ίδιο πρόσωπο με αυτόν. [5] Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ρεζαχανί, αυτή η υπόθεση πρέπει να αγνοηθεί. [6] Την ίδια στιγμή, μια εξέγερση με επικεφαλής έναν αρχιερέα (μομπάντ) συνέβη στην επαρχία του Χουζεστάν, η οποία κατεστάλη από τον τελευταίο για μια περίοδο. [8]
Εν τω μεταξύ, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Κάρος, ακούγοντας για τον εμφύλιο πόλεμο που έλαβε χώρα στη Σασανιδική αυτοκρατορία, επέλεξε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση κάνοντας μια εκστρατεία στην Περσία το 283.[5] Επιτέθηκε στη Μεσοποταμία, ενώ ο Βαχράμ Β ́ ήταν ανατολικά, και ακόμη πολιόρκησε τη Σασανιδική πρωτεύουσα Κτησιφώντα, χωρίς να αντιμετωπίσει πολλές μάχες.[9][10] Οι Σασανίδες, λόγω σοβαρών εσωτερικών προβλημάτων, δεν ήταν σε θέση να έχουν μια συντονισμένη, αποτελεσματική άμυνα εκείνη την εποχή. Ο Κάρος και ο στρατός του μπορεί να είχαν κατακτήσει τον Κτησιφώντα. [11] Ωστόσο, ο Κάρος απεβίωσε σύντομα μετά, σύμφωνα με πληροφορίες, καθώς χτυπήθηκε από κεραυνό. [11] Ως αποτέλεσμα ο Ρωμαϊκός στρατός αποσύρθηκε, και η Μεσοποταμία ανακτήθηκε από τους Σασανίδες.[10] Το επόμενο έτος, ο Βαχράμ Β ́ έκανε ειρήνη με τους Ρωμαίους, που τώρα κυβερνιόταν από τον Διοκλητιανό, ο οποίος αντιμετώπιζε εσωτερικά ζητήματα δικά του. [10][9]
Μέχρι το τέλος του Βαχράμ Β ́ το 293, οι εξεγέρσεις στην ανατολή είχαν κατασταλεί, και ο γιος και διάδοχος τού Βαχράμ Β ́ διορίστηκε κυβερνήτης του Σακαστάν, λαμβάνοντας τον τίτλο σακανσάχ ("βασιλιάς των Σάκα").[10][9] Ο Ορμίσδας Β΄ Κουσανσάχ εξουσίασε μέχρι το 300, και τον διαδέχθηκε ο ομώνυμος γιος του Ορμίσδας Β΄ Κουσανσάχ.[12]
Νομισματοκοπία
Επεξεργασία
Τα νομίσματα του Ορμίσδα Α΄ Κουσανσάχ κόβονταν στην Καμπούλ, το Μπαλχ, το Χεράτ και το Μερβ.[5] Η συγχρονικότητα των Kουσανο-Σασανιδών με τους ηγεμόνες της αυτοκρατορίας των Κουσάν είναι αρκετά καλά τεκμηριωμένη, καθώς μια μεγάλη ποσότητα των πρώιμων χάλκινων νομισμάτων τού Ορμίσδα Α΄ Κουσανσάχ από τα νότια του Χίντου-Κους έγιναν "χτυπώντας" σύμβολά του επάνω σε προηγούμενα νομίσματα του αυτοκράτορα των Κουσάν Βασουδέβα Β΄ (βασ. 275-300).[13] Μερικά από τα νομίσματα του Ορμίσδα Α΄ Κουσανσάχ μιμούνται τα νομίσματα των Κουσάν, με τον βασιλιά να στέκεται με στρατιωτικό ένδυμα των Κουσάν στην εμπρός όψη, και τη θεότητα Οέσο στην πίσω.[5] Άλλα νομίσματα ακολουθούν όμως πιο στενά τον τύπο των Σασανιδών, με τον βασιλιά να απεικονίζεται με το στυλ των Σασανιδών και με βωμό με φωτιά ή θεότητα στην πίσω όψη. [5]
Στην εμπρός πλευρά των νομισμάτων, ο Ορμίσδας Α΄ Κουσανσάχ φέρει ένα στέμμα σε σχήμα κεφαλιού λέοντος.[14] Ο λέων ήταν σύμβολο της Νάνα, της αντίστοιχης στην ανατολή με την Αναχίτα, τη θεάς της γονιμότητας, και προέρχεται από τη Μεσοποταμιακή θεά Ινάνα.[14] Οι λέοντες, μαζί με τις λεοπαρδάλεις και τις γάτες θεωρούνταν ως κακά ζώα στον Ζωροαστρισμό και έτσι ήταν δυσάρεστα.[14] Παρ' όλα αυτά, ο λέων μπορεί να έχει επιλεγεί ως σύμβολο της Νάνα/Αναχίτα από τους Kουσανο-Σασανίδες, ανεξάρτητα από τη δυσμενή επιρροή του. [14]
Είναι γνωστό ότι ο κυβερνήτης της Παραταράτζα, ο Νταταγιόλα έκανε δύο "χτυπήματα" δικών του συμβόλων επάνω σε νομίσματα του Ορμίσδα Α΄.[15]
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Shayegan 2004.
- ↑ Vevaina & Canepa 2018, σελ. 1110.
- ↑ Payne 2016, σελ. 6.
- ↑ 4,0 4,1 Rezakhani 2017, σελ. 72.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Shahbazi 2004.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Rezakhani 2017, σελ. 81.
- ↑ Daryaee 2014, σελ. 11.
- ↑ Daryaee 2014.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Daryaee 2014, σελ. 12.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Shahbazi 1988.
- ↑ 11,0 11,1 Potter 2013, σελ. 26.
- ↑ Rezakhani 2017, σελ. 81–82.
- ↑ Cribb 2018, σελ. 21.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Curtis 2007, σελ. 433.
- ↑ Tandon, Pankaj (2021). «The Paratarajas». Στο: Piper. Ancient Indian Coins: A Comprehensive Catalogue. Nasik, India: IIRNS Publications. σελ. 14. ISBN 9789392280016.
Πηγές
Επεξεργασία- Curtis, Vesta Sarkhosh (2007). «Religious iconography on ancient Iranian coins». Journal of Late Antiquity (London): 413–434. https://www.academia.edu/6186849.
- Daryaee, Touraj (2014). Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire. I.B.Tauris. σελίδες 1–240. ISBN 978-0857716668.
- Potter, David (2013). Constantine the Emperor. Oxford University Press. ISBN 978-0199755868.
- Frye, Richard Nelson (1984). The History of Ancient Iran
. C.H.Beck. σελίδες 1–411. ISBN 9783406093975. The history of ancient iran.
- Shahbazi, A. Shapur (1988). «Bahrām II». Encyclopaedia Iranica, Vol. III, Fasc. 5, σσ. 514–522. http://www.iranicaonline.org/articles/bahram-02.
- Frye, R. N. (1983), «Chapter 4», The political history of Iran under the Sasanians, The Cambridge History of Iran, 3, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-20092-9
- Shahbazi, A. Shapur (2004). «Hormozd Kusansah». Encyclopaedia Iranica. http://www.iranicaonline.org/articles/hormozd-kusansah.
- Rezakhani, Khodadad (2017). ReOrienting the Sasanians: East Iran in Late Antiquity. Edinburgh University Press. σελίδες 1–256. ISBN 9781474400305.
- Cribb, Joe (2018). Problems of Chronology in Gandhāran Art: Proceedings of the First International Workshop of the Gandhāra Connections Project, University of Oxford, 23rd–24th March, 2017. University of Oxford The Classical Art Research Centre Archaeopress.
- Shayegan, M. Rahim (2004). «Hormozd I». Encyclopaedia Iranica, Vol. XII, Fasc. 5, σσ. 462–464. http://www.iranicaonline.org/articles/hormozd-i.
- Πρότυπο:ODLA
- Payne, Richard (2016). «The Making of Turan: The Fall and Transformation of the Iranian East in Late Antiquity». Journal of Late Antiquity (Baltimore: Johns Hopkins University Press) 9: 4–41. doi:. https://www.academia.edu/27438947.
