Οι Άθλιοι

Οι Άθλιοι (Les Misérables) (1862) είναι μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα Βίκτωρος Ουγκώ και αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα μυθιστορήματα του δεκάτου ενάτου αιώνα. Ασχολείται με τις ζωές αρκετών Γάλλων χαρακτήρων, οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, για μια περίοδο άνω των είκοσι ετών στις αρχές του δεκάτου ενάτου αιώνα. Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει τους ναπολεόντειους πολέμους και τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Το έργο εστιάζει στις προσπάθειες του πρωταγωνιστή Γιάννη Αγιάννη, ενός πρώην καταδίκου, ο οποίος προσπαθεί να επανεντάξει τον εαυτό του στην κοινωνία, και επιπλέον μελετά την επίδραση των πράξεων του ήρωα για χάρη της κοινωνικής αναγνώρισης. Στο μυθιστόρημα εξετάζεται η φύση του καλού και του κακού και ο νόμος σε μία εκτεταμένη ιστορία, που περιλαμβάνει θέματα όπως την ιστορία της Γαλλίας, την αρχιτεκτονική του Παρισιού, την πολιτική, την ηθική φιλοσοφία, το νόμο, τη θρησκεία και τα είδη και τη φύση του έρωτα και της οικογενειακής αγάπης. Ο Ουγκώ εμπνεύστηκε από το υπαρκτό πρόσωπο Φρανσουά Ευγένιο Βιντόσκ, ο οποίος κατείχε την ιδιότητα τόσο του αστυνομικού, όσο και του εγκληματία. Στο μυθιστόρημα κάθε μία από τις δύο αυτές ιδιότητες αποδόθηκε σε ξεχωριστά πρόσωπα. Οι Άθλιοι είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό κυρίως μέσω της πληθώρας των θεατρικών και κινηματογραφικών τους μεταφορών, με διασημότερη το ομώνυμο μιούζικαλ, το οποίο είναι ευρέως γνωστό ως «Λε Μιζ» (Les Miz).

Οι Άθλιοι

Συγγραφέας	Βίκτωρ Ουγκώ
Εικονογράφος	Émile Bayard
Τίτλος	Les Misérables
Γλώσσα	Γαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας	19ος αιώνας
Ημερομηνία δημοσίευσης	1862
Μορφή	μυθιστόρημα
Χαρακτήρες	Jean Valjean, Cosette, Gavroche, Bishop Myriel, Enjolras, Ιαβέρης, Fantine, Marius Pontmercy, Monsieur Thénardier, Éponine, Azelma, Patron-Minette και Madame Thénardier
Τόπος	Ντίνι-λε-Μπαιν Μοντρέιγ-συρ-Μερ Μονφερμέιγ Elephant of the Bastille Παρίσι
LC Class	OL1063588W
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Οι Άθλιοι περιλαμβάνουν μία σειρά ιστοριών, συνδετικός άξονας των οποίων είναι αυτή του πρώην καταδίκου Γιάννη Αγιάννη, γνωστού στη φυλακή με τον αριθμό 24601, ο οποίος γίνεται μία δύναμη του καλού πάνω στη γη, χωρίς όμως να μπορεί να ξεφύγει από το παρελθόν του. Το μυθιστόρημα απαρτίζεται από πέντε μέρη, το καθένα από τα οποία χωρίζεται σε βιβλία, τα οποία με τη σειρά τους χωρίζονται σε κεφάλαια. Κάθε κεφάλαιο είναι σχετικά μικρό, συνήθως απαρτίζεται από μερικές σελίδες. Ωστόσο το βιβλίο στο σύνολο του είναι αρκετά μεγάλο για τα συνήθη δεδομένα, καθώς ξεπερνά τις χίλιες διακόσιες σελίδες στις πλήρεις εκδόσεις του. Στα πλαίσια της κεντρικής ιστορίας, ο Ουγκώ γεμίζει αρκετές σελίδες με τις σκέψεις του σχετικά με τη θρησκεία, την πολιτική και την κοινωνία, περιλαμβάνοντας τρεις εκτεταμένες παρεκβάσεις: μία συζήτηση για τις θρησκευτικές αρχές, μια άλλη για την αργκό, καθώς και τη γνωστή επική εξιστόρηση της μάχης του Βατερλώ.

Πλοκή

Βρισκόμαστε στο έτος 1815 στην Τουλόν και ο Γιάννης Αγιάννης, που είχε φυλακιστεί επειδή είχε κλέψει για να φάει, αποφυλακίζεται σε ηλικία 46 χρόνων. Ωστόσο είναι αναγκασμένος να κουβαλάει ένα κίτρινο αποφυλακιστήριο, το οποίο τον σημαδεύει σαν κατάδικο. Αντιμετωπίζοντας την απόρριψη των πανδοχέων, που δεν θέλουν να φιλοξενήσουν έναν κατάδικο, αναγκάζεται να κοιμηθεί στο δρόμο. Μόνο ο επίσκοπος Μυριήλ τον περιμαζεύει και του παρέχει στέγη. Μετά ο Γιάννης Αγιάννης φεύγει από το σπίτι του επισκόπου, κλέβοντας τα ασημένια καντηλέρια του. Συλλαμβάνεται, αλλά ο επίσκοπος τον γλιτώνει, λέγοντας ότι ο ίδιος του είχε δωρίσει τα ασημικά και του δίνει μάλιστα και δύο κηροπήγια. Στη συνέχεια του λέει ότι πρέπει να είναι πλέον τίμιος και να κάνει καλές πράξεις για τους άλλους.

Έξι χρόνια αργότερα ο Αγιάννης είναι ένας εργατικός, τίμιος και πλούσιος εργοστασιάρχης και έχει διοριστεί δήμαρχος της πόλης όπου κατοικεί. Έχει καταστρέψει το αποφυλακιστήριό του και έχει υιοθετήσει το ψευδώνυμο Κύριος Μαγδαληνής, ώστε να ξεφύγει από τον επιθεωρητή Ιαβέρη, που τον καταδιώκει ακόμα. Την ίδια περίοδο γνωρίζει μια δυστυχισμένη γυναίκα, την ετοιμοθάνατη Φαντίνα. Η Φαντίνα απολύθηκε από το εργοστάσιό του όταν μαθεύτηκε ότι έχει εξώγαμο παιδί και, μετά από αυτό, δεν έχει άλλη διέξοδο από την πορνεία. Πριν πεθάνει τον παρακαλά να φροντίσει για το παιδί της, τη μικρή Κοζέτ (στις ελληνικές μεταφράσεις έχει αποδοθεί ως "Τιτίκα"). Η μοίρα παίζει, όμως, περίεργα παιχνίδια και έτσι, όταν ένας άλλος άνδρας κατηγορείται ότι είναι ο Γιάννης Αγιάννης, η συνείδηση του Κυρίου Μαγδαληνή τον αναγκάζει να αποκαλύψει την ταυτότητά του, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί και πάλι στα κάτεργα.

Αυτή τη φορά όμως δραπετεύει γρήγορα. Βρίσκει τη μικρούλα Κοζέτ, την οποία η μητέρα της Φαντίνα είχε εμπιστευθεί σε έναν διεφθαρμένο πανδοχέα, τον Θερναδιέρο, και την σκληρόκαρδη και εγωίστρια γυναίκα του. Πληρώνοντας ένα ποσό ο Αγιάννης παίρνει την Κοζέτ από το πανδοχείο των Θερναδιέρων και φεύγει μαζί της για το Παρίσι, όπου βρίσκουν στέγη σε ένα μοναστήρι, μετά από ανελέητο κυνηγητό από τον Ιαβέρη.

Δέκα χρόνια αργότερα, η Κοζέτ και ο Αγιάννης αφήνουν το μοναστήρι. Ένας φοιτητής, ο Μάριος Πομερσί, ο οποίος έχει αποξενωθεί από την οικογένειά του λόγω των δημοκρατικών του απόψεων, ερωτεύεται την Κοζέτ, η οποία είναι πλέον μια πανέμορφη κοπέλα. Οι Θεναρδιέροι, τώρα στο Παρίσι επικεφαλής αδίστακτης συμμορίας, ανακαλύπτουν την πραγματική ταυτότητα του Γιάννη Αγιάννη και σχεδιάζουν να τον ληστέψουν. Ο Μάριος μαθαίνει τα σχέδιά τους και καλεί την αστυνομία, η οποία συλλαμβάνει τη συμμορία.

Ο Θερναδιέρος, έχοντας αποδράσει από τη φυλακή, ηγείται μιας συμμορίας ληστών με στόχο το σπίτι του Αγιάννη, κατά τη διάρκεια κρυφής συνάντησης εκεί του Μάριου και της Κοζέτ. Ωστόσο η Επονίνα, κόρη του Θερναδιέρου, η οποία είναι επίσης ερωτευμένη με το Μάριο, αναγκάζει τους ληστές να εγκαταλείψουν το σπίτι.

Εξεγερμένοι φοιτητές, υπό την αρχηγία του Ενζολορά, προετοιμάζουν επανάσταση την παραμονή της εξέγερσης του Παρισιού στις 5-6 Ιουνίου του 1832, μετά από το θάνατο του στρατηγού Λαμάρκ, του μόνου Γάλλου ηγέτη που ενδιαφερόταν για τις λαϊκές τάξεις. Στην επανάσταση συμμετέχουν και οι φτωχοί, συμπεριλαμβανομένου και του μικρού χαμινιού Γαβριά.

Την επόμενη μέρα, οι φοιτητές εξεγείρονται και δημιουργούν οδοφράγματα στα στενά του Παρισιού. Ο Αγιάννης μαθαίνοντας ότι ο αγαπημένος της Κοζέτ συμμετέχει στην εξέγερση, ενώνεται με τους φοιτητές, χωρίς να είναι σίγουρος αν θέλει να τον προστατεύσει ή να τον σκοτώσει. Η Επονίνα, που συμμετέχει στη εξέγερση για να προστατεύσει τον Μάριο, καταλήγει να δεχτεί μία σφαίρα που προοριζόταν γι' αυτόν και πεθαίνει ευτυχισμένη στα χέρια του. Κατά τη διάρκεια της μάχης ο Αγιάννης σώζει τον Ιαβέρη από τα χέρια των φοιτητών που σκόπευαν να τον εκτελέσουν και τον ελευθερώνει. Ο Αγιάννης απομακρύνει τον τραυματισμένο Μάριο, αλλά όλοι οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένων του Ενζολορά και του Γαβριά σκοτώνονται. Ο Αγιάννης διαφεύγει μέσω των υπονόμων, κουβαλώντας τον τραυματισμένο Μάριο στους ώμους του.

Στην έξοδο πέφτει πάνω στον Ιαβέρη, τον οποίο πείθει να του δώσει διορία για να επιστρέψει τον Μάριο στην οικογένειά του. Ο Ιαβέρης δέχεται, ενώ αντιλαμβάνεται ότι είναι παγιδευμένος ανάμεσα στην πίστη του στο νόμο και στο έλεος που του έδειξε ο Αγιάννης. Αδυνατώντας να αντιμετωπίσει το δίλημμά του, αυτοκτονεί πέφτοντας στα νερά του Σηκουάνα και ο Αγιάννης μένει για πάντα ελεύθερος.

Κύριοι χαρακτήρες

• Γιάννης Αγιάννης και Κύριος Μαγδαληνής (Jean Valjean): Ένας φτωχός άνδρας, που κλέβει ψωμί για την αδελφή του και τις ανιψιές του. Καταδικάζεται σε φυλάκιση, και στην αποφυλάκιση του 19 χρόνια αργότερα του δίνεται ένα κίτρινο αποφυλακιστήριο που τον στιγματίζει σαν πρώην κατάδικο. Αφότου αποκτά μια νέα ζωή, χάρη στον επίσκοπο Μυριήλ, καταστρέφει το αποφυλακιστήριό του και χρησιμοποιεί νέα ταυτότητα. Γίνεται δήμαρχος με το όνομα κύριος Μαγδαληνής, όμως αποκαλύπτει την ταυτότητά του για να μην καταδικαστεί κάποιος άδικα. Έτσι εγκαταλείπει το εργοστάσιο και τη δημαρχία, ζώντας μόνιμα κυνηγημένος από τον Ιαβέρη. Υιοθετεί και μεγαλώνει την Κοζέτ, κόρη της Φαντίνας. Πεθαίνει σε μεγάλη ηλικία.
• Ιαβέρης (Javert): Ένας παθιασμένος αστυνομικός Επιθεωρητής, που συνεχώς αναζητά, εντοπίζει και τελικά χάνει τον Γιάννη Αγιάννη. Πηγαίνει μεταμφιεσμένος στα οδοφράγματα, όμως η ταυτότητά του αποκαλύπτεται. Ο Αγιάννης έχει την ευκαιρία να τον σκοτώσει, αλλά τον αφήνει ελεύθερο. Ανίκανος να αποδεχτεί ότι ένας πρώην κατάδικος του έδειξε έλεος καθώς και ότι τον άφησε ελεύθερο, ο Ιαβέρης αυτοκτονεί πηδώντας στο Σηκουάνα.
• Επίσκοπος Μυριήλ, Επίσκοπος της Ντιν (Monseigneur Myriel): Ένας σπλαχνικός, ηλικιωμένος ιερέας, που προάγεται σε επίσκοπο μετά από μία τυχαία συνάντηση με το Ναπολέοντα Α΄. Πείθει τον Αγιάννη να αλλάξει τη ζωή του, αφότου του κλέβει διάφορα ασημικά και την ώρα που συλλαμβάνεται ο Αγιάννης ο ίδιος ενώπιον της αστυνομίας λέει πως του τα δώρισε.
• Φαντίνα (Fantine): Εργάτρια στο εργοστάσιο του δήμαρχου Μαγδαληνή. Απολύεται άδικα από μία επόπτρια. Καθώς είναι ανύπαντρη και πρέπει να φροντίσει την κόρη της, Κοζέτ, εκπορνεύεται. Παράλληλα πληρώνει τους Θερναδιέρους, ιδιοκτήτες ενός πανδοχείου, για να φροντίζουν την Κοζέτ. Ζει με το μίσος πως ο κύριος Μαγδαληνής την έδιωξε με αποτέλεσμα να δώσει τη κόρη της σε ανάδοχη οικογένεια να την μεγαλώσει. Γνωρίζεται με τον Αγιάννη, αντιλαμβάνεται πως δεν έφταιγε και συνάπτουν σχέση φιλίας, μέχρι το θάνατό της.
• Κοζέτ (Cosette): Η κόρη της Φαντίνας. Μετά το θάνατο της μητέρας της ανατρέφεται από τον Γιάννη Αγιάννη. Ερωτεύεται τον Μάριο Πομερσί στην ηλικία των δεκάξι, τον οποίο και παντρεύεται στο τέλος του έργου.
• Μάριος Πομερσί (Marius Pontmercy): Ένας αριστοκράτης που ενώνεται με τους επαναστάτες φοιτητές της ομάδας ΑΒ (Άλφα-Βήτα), αφότου ανακαλύπτει ότι ο πατέρας του ήταν οπαδός του Ναπολέοντα, ενώ αργότερα ερωτεύεται την Κοζέτ. Ο παππούς του τον μίσησε για τις πολιτικές απόψεις του, με αποτέλεσμα να φύγει από το σπίτι μη δεχόμενος περιουσία, και έτσι υποχρεώνεται να ζει στην ανέχεια.
• Θεναρδιέροι (Les Thénardiers): Ένας πανδοχέας και η σύζυγος του. Ανέθρεψαν την Κοζέτ στα πρώτα χρόνια της ζωής της. Ένα πονηρό ζευγάρι, το οποίο φερόταν βάναυσα στη μικρή Κοζέτ, μέχρι που τη ανακάλυψε ο Αγιάννης και την πήρε μαζί του, δίνοντας αμοιβή.
• Επονίνη (Éponine): Κόρη των Θεναρδιέρων. Μετά τον ερχομό των Θεναρδιέρων στο Παρίσι, ζει μαζί τους υπό άθλιες συνθήκες, ζητιανεύει και εκπορνεύεται. Είναι δεκαέξι ετών και είναι ερωτευμένη με τον Μάριο. Θυσιάζει την ζωή της στην μάχη, για να σώσει τον Μάριο.
• Γαβριάς (Gavroche): Ένα χαμίνι του Παρισιού, που παίρνει μέρος στην επανάσταση. Είναι γιος των Θεναρδιέρων, οι οποίοι τον εγκατέλειψαν νωρίς. Ένας ηρωικός πιτσιρίκος που παίζει με τους βασιλικούς στρατιώτες πάνω στα οδοφράγματα αψηφώντας τις ριπές των όπλων τους, δίνοντας θάρρος και εμπνέοντας τους επαναστάτες. Σκοτώνεται από ομοβροντία.

Δευτερεύοντες χαρακτήρες

• Ενζολοράς (Enjolras): Ηγέτης των εξεγερμένων φοιτητών της ομάδας ΑΒ.
• Κουρφεράκ (Courfeyrac): Φοιτητής, φίλος του Μάριου και μέλος του ΑΒ.
• Δεσποινίς Βαπτιστίνη (Mademoiselle Baptistine): Αδελφή του επισκόπου Μυριήλ, τον οποίο αγαπά και σέβεται.
• Κυρία Δοξαστή (Madame Magloire): Οικιακή βοηθός του επισκόπου και της αδερφής του. Παραπονιέται για την επιμονή του επισκόπου να ζει μέσα στη φτώχεια και φοβάται για την επιλογή του να αφήνει την πόρτα ανοικτή στους ξένους.
• Αδελφή Σεμπλίτσια (Sœur Simplice): Μία μοναχή που φροντίζει τη Φαντίνα όταν αρρωσταίνει και αφήνει πίσω της πολλές ευθύνες.
• Μιχαλάκης (Petit-Gervais): Ένα μικρό αγόρι που χάνει ένα νόμισμα. Ο Αγιάννης, χαμένος στις σκέψεις του, σκεπάζει με το πόδι του το νόμισμα, μη δίνοντας σημασία στις διαμαρτυρίες του αγοριού. Μόλις συνέρχεται και το αγόρι ήδη έχει εξαφανιστεί, αντιλαμβάνεται τι συνέβη και το αναζητά, αλλά μάταια,διότι το αγόρι έχει εξαφανιστεί από τα μάτια του Αγιάννη.
• Θερσανέμης (Père Fauchelevent): Ο Αγιάννης σώζει τη ζωή του Θερσανέμη όταν αυτός παγιδεύεται κάτω από ένα κάρο, το οποίο ο Αγιάννης καταφέρνει να σηκώσει. Ο Θερσανέμης ανταποδίδει αργότερα τη χάρη παρέχοντας κατάλυμα στον Αγιάννη και την Κοζέτ σε ένα μοναστήρι και επιπλέον δίνοντας τη δυνατότητα στον Αγιάννη να χρησιμοποιεί το όνομά του.
• Κύριος Γιλνορμάνδος (M. Luc Esprit Gillenormand): Ο παππούς του Μάριου. Είναι οπαδός της μοναρχίας και έχει οξύτατες αντιπαραθέσεις με τον Μάριο στα πολιτικά ζητήματα. Επιχειρεί να αποτρέψει τον Μάριο από το να επηρεαστεί από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν αξιωματικός στο στρατό του Ναπολέοντα. Παρά τις ιδεολογικές διαμάχες τους, αποδεικνύει την αγάπη του για τον εγγονό του.
• Δεσποινίς Γιλνορμάνδου: Η κόρη του κύριου Γιλνορμάνδου. Ζει με τον πατέρα της.
• Συνταγματάρχης Γεώργιος Πομερσί (Colonel Georges Pontmercy): Ο πατέρας του Μάριου, και αξιωματικός στο στρατό του Ναπολέοντα. Τραυματίζεται στη μάχη του Βατερλό και από μία ειρωνεία της τύχης πιστεύει ότι η ζωή του σώθηκε χάρη στον Θερναδιέρο. Αναφέρει στον γιο του για το χρέος του αυτό.
• Αζέλμα: Η κόρη των Θερναδιέρων, αδελφή της Επονίνης.

Διάφορα

• Ο αριθμός του Γιάννη Αγιάννη όταν ήταν κρατούμενος ήταν 24601. Φήμες θέλουν τον Ουγκώ να χρησιμοποίησε τον αριθμό αυτό γιατί αντιστοιχεί στην ημερομηνία σύλληψης του: 24/06/(18)01. Βέβαια το μόνο γνωστό είναι η ημερομηνία γέννησης του Ουγκώ: 26 Φεβρουαρίου 1802, δηλαδή περίπου οκτώ μήνες μετά την ημερομηνία αυτή. Ο αριθμός 24601 έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές σαν αριθμός καταδίκου σε πολλές τηλεοπτικές σειρές (π.χ. στους Σίμπσονς), ακόμη και σε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αναφορές στον αριθμό αυτό γίνονται και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.
• Η μεταφορά των Αθλίων σε μουσική παράσταση τυγχάνει ευρείας αποδοχής από το κοινό. Συγκαταλέγεται μεταξύ των μακροβιότερων μουσικών παραστάσεων του Μπρόντγουεϊ. Και συγκεκριμένα στην τρίτη θέση.. Ενδεικτικές της δημοτικότητας της είναι και οι συνεχείς παρωδίες της σε πολλά επεισόδια δημοφιλών αμερικανικών σειρών.
• Πολλές ημερομηνίες της ζωής του Γιάννη Αγιάννη σχεδόν συμπίπτουν με αυτές του Ναπολέοντα Α΄. Για παράδειγμα, η δεκαεννιάχρονη φυλάκιση του Αγιάννη αντιστοιχεί στην άνοδο και την πτώση του Βοναπάρτη (1796-1815), ενώ οι απόπειρες δραπέτευσης του συμπίπτουν, χρονικά, με μερικές από τις μεγαλύτερες μάχες του Ναπολέοντα. Και οι δύο γεννήθηκαν το 1769, όμως ο Ναπολέοντας πέθανε το 1821, ενώ ο Αγιάννης το 1833. Ωστόσο, το 1821 πέθανε ο Επίσκοπος Μυριήλ.
• Ο Ουγκώ, θέλοντας να μάθει την πορεία των πωλήσεων του βιβλίου του, έστειλε στον εκδότη του ένα τηλεγράφημα, που περιείχε μόνο το χαρακτήρα:?. Έλαβε από τον εκδότη την ανάλογη απάντηση, ένα τηλεγράφημα με το χαρακτήρα:!. Το γεγονός αυτό έχει καταγραφεί στο βιβλίο Γκίνες ως η πιο σύντομη αλληλογραφία.
• Κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου πολλοί Νότιοι στρατιώτες είχαν μαζί τους το βιβλίο για να το διαβάσουν. Αρκετοί παράφρασαν τον τίτλο του βιβλίου και αυτοαποκαλούνταν "Lee's Miserables" («Οι Άθλιοι του Λη»), αναφερόμενοι στο στρατηγό Ρόμπερτ Λη.
• Ένα μέλος του αυστραλιανού εναλλακτικού ροκ συγκροτήματος "TISM" έχει υιοθετήσει το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Les Miserables. Το Les βέβαια αναφέρεται και στο πραγματικό του όνομα (Leslie).
• Στην Ελλάδα η διασκευή των Αθλίων αποτέλεσε το περιεχόμενο του πρώτου τεύχους των «Κλασσικών εικονογραφημένων», το οποίο κυκλοφόρησε το 1951.

Μεταφράσεις

• 1862- μτφ Ιωάννης Ισιδωρίδης - Σκυλίτσης (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ημέρα της Τεργέστης» σε συνέχειες αλλά και σε αυτόνομη δημοσίευση)
  • 1925- μτφ Ισίδωρος Σκυλίτσης (εκδ ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ, Νέα Υόρκη) "πλήρες και άνευ ουδεμίας περικοπής του κειμένου"
• 1921- μτφ Μάρκος Αυγέρης (εκδόσεις Γ. Βασιλείου, σειρά Εκλεκτά Έργα ) πεντάτομη έκδοση
  • 1950- μτφ Μάρκος Αυγέρης (Εκδοτικός Επιμορφωτικός Οργανισμός) Κριτικά Σχόλια: ΚΟΤΖΙΑΣ ΚΩΣΤΑΣ, Μετάφραση: ΑΥΓΕΡΗΣ ΜΑΡΚΟΣ, Γενική Εποπτεία¨ΜΕΡΛΙΕ ΟΚΤΑΒΙΟΣ, Καλλιτεχνική Επιμέλεια: ΤΟΜΠΡΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ, Βιογραφικό: ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΩΣΤΗΣ, Χαλκογραφίες: ΖΑΝΝΙΩ
  • 1976 μτφ Μάρκος Αυγέρης (ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ) σχόλια Δημήτρης Γιάγκος, επιμέλεια ύλης και καλλιτεχνική εποπτεία Τάσος Μιχαλακέας, Αθήναι 1976, σελ. 768+720. 2 τόμοι
• 1953- μτφ Μανώλη Σκουλούδη (εκδόσεις ΒΙΒΛΟΣ),Πλήρης μετάφρασις από το πρωτότυπον της EDITION NATIONALE , επιμελητής της εκδόσεως Μιχαήλ Γ. Πετρίδης, ετυπώθη εις το Εργοστάσιον Γραφικών Τεχνών του Αρχαίου Εκδοτικού οίκου Δ. Δημητράκου Α.Ε., , σελ. 1489. Οι τελευταίες 12 σελίδες είναι η βιογραφία του Βίκτωρος Ουγκό. Η εικονογράφηση, από τις περίφημες χαλκογραφίες του Ζαννιό (Jeannot)
• 1955 - μτφ Γιώργου Κοτζιούλα , (εκδόσεις ΡΟΜΑΝΤΣΟ) πλήρες έκδοση 2 τόμοι
• 1968 μτφ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΧΤΣΟΓΛΟΥ (εκδόσεις ΔΑΜΙΑΝΟΣ) 2 τόμοι
• 1988 -μτφ ΛΥΚΟΥΔΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ (εκδ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ) 5 τόμοι
• 1998-μτφ ΚΟΥΧ ΓΙΑΝΝΗΣ μάλλον πρόκειται για μεταφραστικό ψευδώνυμο του Γιάννη Κουχτσόγλου (εκδ ΛΙΒΑΝΗΣ) με περικοπές
• 2013 - μτφ ΚΡΙΤΣΙΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ (εκδ .ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Σ.Ι.), Εισαγωγή και σημειώσεις: Μαριούς - Φρανσουά Γκιγιάρ, επίκουρος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Νανσύ) 5τόμοι

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Το γαλλικό κείμενο των Αθλίων
• Ελεύθερο βιβλίο Les Misérables στο Project Gutenberg – αγγλική μετάφραση.
• Reflections on Les Misérables -Συζήτηση για τους χαρακτήρες και τα θέματα του έργου
• Διαφορετικές εκδοχές των Αθλίων στην Internet movie database (imdb)
• Έξι θεατρικά έργα βασισμένα στους Άθλιους
• Les Misérables - Shoujo Cossette, Η επίσημη ιστοσελίδα για το ομώνυμο άνιμε