Οδοιπορικό της Αιθερίας

Το Οδοιπορικό της Αιθερίας είναι καταγραφή προσκυνηματικού ταξιδιού που πραγματοποίησε το δεύτερο μισό του 4ου αιώνα μ.Χ. στους Αγίους Τόπους η Αιθερία.

Το κείμενο

Το 1884 ο Gamurrini βρήκε ακέφαλο και κολοβό κείμενο Peregrinatio ad loca sancta στη βιβλιοθήκη της Μονής του Αρέτσο. Ήταν ένα χειρόγραφο από 74 φύλλα. Μέσα στο έργο του Αγίου Ιλαρίου «Περί των Μυστηρίων και των Ύμνων» υπήρχαν τα αποσπάσματα ενός αγνώστου έργου. Το χειρόγραφο προερχόταν από το Μόντε Κασσίνο, όπου είχε γραφεί το χειρόγραφο από τον 11ον αιώνα. Στη συνέχεια διεπίστωσαν πως το κείμενο αυτό είχε χρησιμοποιηθεί από τον Πέτρο, διάκονο αυτού του Μοναστηριού, για το έργον του «Οδοιπορικό των Αγίων Τόπων» που το συνέταξε το πρώτο ήμισυ του 12ου αιώνος. To κείμενο είναι Itinerarium ή Peregrinatio δηλαδή Οδοιπορικό στους Αγίους Τόπους. Από το αρχικό κείμενο σώζεται η περιγραφή των ταξιδιών μόνο για το έτος 384. Για τα προηγούμενα πληροφορούμαστε από το έργο του Βαλέριου του Bierzo (πεθαίνει περί το 691), ΄΄Εpistola beat Egerie΄΄.

Η συντάκτρια

Παλιότερα αποδιδόταν σε διάφορα ονόματα: Σιλβία, Ευχερία, Αιθερία. Σήμερα η έρευνα κατέληξε στην Ηγερία. Πιθανολογείται ως τόπος καταγωγής της η Γαλλία ή η Γαλλικία (Ισπανία). Οι περισσότεροι ερευνητές τη θεωρούν μοναχή ή ηγουμένη μονής, αλλά δεν αποκλείεται να ήταν λαϊκή, αριστοκρατικής καταγωγής «που τη συγκινούσε ιδαιαίτερα η εκκλησιαστική ζωή, ο μοναχικός βίος και τα ταξίδια». Πρόκειται για επιστολή ή ανταπόκριση στις αδελφές της στη Γαλλία για όσα έβλεπε κι άκουγε ταξιδεύοντας από το 381 μέχρι το 384 στο Σινά, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη τη Μεσοποταμία. Η τρίχρονη παραμονή της στις περιοχές αυτές υποδηλώνει κάποια οικονομική άνεση καθώς και γνώσεις ανάγνωσης και γραφής, αν και οι ελλείψεις στις γνώσεις της λατινικής γλώσσας αποτελούν ένδειξη ότι δεν είχε δεχθεί μια αριστοκρατική εκπαίδευση.

Έκδοση του κειμένου στα νέα ελληνικά

• Αιθερίας: Οδοιπορικόν εις το Σινά και τους Αγίους Τόπους. Εισαγωγή - Μετάφρασις - Σχόλια από τον Αρχιμανδρίτη Νικοδήμο Ηγουμένου της Ι. Μ. Χρυσοποδαριτίσσης Νεζερών, εκδ. Τήνος,
• Ντ. Λη, Παγανιστές και χριστιανοί στην ύστερη αρχαιότητα. Ένα ανθολόγιο πηγών, μτφρ. Χαρίκλεια Τσαλιγοπούλου, εκδ. Ενάλιος, Αθήνα, 2009, σελ.437-440

Πηγές

• Στυλιανός Παπαδόπουλος, Πατρολογία τομ. Β, Αθήνα, 1990,σελ.466-468
• Ντ. Λη, Παγανιστές και χριστιανοί στην ύστερη αρχαιότητα. Ένα ανθολόγιο πηγών, μτφρ. Χαρίκλεια Τσαλιγοπούλου, εκδ.Ενάλιος, Αθήνα, 2009, σελ.436-437

Επιπλέον βιβλιογραφία

• Ευάγγελος Θεοδώρου,«Τὸ ὀδοιπορικὸν τῆς Αἰθερίας ἐξ ἐπόψεως Λειτουργικῆς (Α´)»,Θεολογία, τομ.60(1989),σελ.593-599,
• Ευάγγελος Θεοδώρου,«Τὸ ὀδοιπορικὸν τῆς Αἰθερίας ἐξ ἐπόψεως Λειτουργικῆς (Α´)»,Θεολογία, τομ.61(1989),σελ.120-143

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• The Pilgrim Egeria: A Select Bibliography [1]