Νήσος Φάρος

Η Νήσος Φάρος (αραβικά: منارة) είναι πρώην νησί της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, σήμερα κατοικημένη χερσόνησος και μέρος του πολεοδομικού ιστού και του λιμανιού της πόλης. Η περιοχή σήμερα αντιστοιχεί στη συνοικία Ανφούσι. Στη νήσο Φάρος κατασκευάστηκε ο περίφημος φάρος της Αλεξάνδρειας. Το νησί έδωσε το όνομα στο οικοδόμημα κι όχι το αντίθετο, όπως πιστεύεται.

Χάρτης της αρχαίας Αλεξάνδρειας με την νήσο Φάρος

Ιστορία

Ο Όμηρος αναφέρει το νησί στην Οδύσσεια. Σύμφωνα με την αφήγηση, ο βασιλιάς της Σπάρτης Μενέλαος βγήκε στο νησί, του οποίου το όνομα δεν γνώριζε. Ρώτησε έναν άνθρωπο ποιος ήταν ο ιδιοκτήτης και πώς λεγόταν και του απάντησε «Pera'a» (Φαραώ της Αιγύπτου). Ο Μενέλαος όμως το παράφρασε σε «Φάρος» –που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει κουβέρτα (τὸ φᾶρος: ύφασμα, κερί)–, και έδωσε αυτό το όνομα στο νησί.

Την εποχή που ήταν νησί και πριν από την εποχή των Πτολεμαίων, η Νήσος Φάρος βρίσκονταν κοντά στην ηπειρωτική χώρα, ήταν επίμηκες και περίπου παράλληλα προς την ακτογραμμή.

Το Κάστρο του Καΐτμπεη

Με την ίδρυση και την ανάπτυξη της Αλεξάνδρειας, οι Πτολεμαίοι αποφάσισαν να χτίσουν έναν φάρο στο ανατολικό άκρο του νησιού για τη διευκόλυνση των πλοίων. Επίσης, συνέδεσαν το νησί με την ηπειρωτική χώρα μέσω ενός υπερυψωμένου μονοπατιού, το Επταστάδιο, με μήκος επτά στάδια ή περίπου 1344 μέτρα. Με τις διαδοχικές διευρύνσεις, των φαινομένων καθίζησης και σεισμικά φαινόμενα οδήγησαν σε μια παράκτια υποχώρηση, ο δρόμος διευρύνθηκε και σχηματίστηκε ο ισθμός της Μανσέγια. Το νησί κατοικήθηκε και σε αυτό ήταν χτισμένο ένα υδραγωγείο.

Το 1303 και το 1323 το νησί υπέστη δύο μεγάλους σεισμούς όπου ο φάρος (της Αλεξάνδρειας) κατέρρευσε και πολλά λείψανά του κατέληξαν στο βυθό της θάλασσας. Το 1480, ο σουλτάνος Καΐτμπέης χρησιμοποίησε τα ερείπια του φάρου και έχτισε ένα φρούριο το οποίο σώζεται και σήμερα.