Νέρων
Ο Νέρων (Νέρων Κλαύδιος Καίσαρ Αύγουστος Γερμανικός ή Λεύκιος Δομίτιος Αηνόβαρβος, 15 Δεκεμβρίου 37 – 9 Ιουνίου 68) από το γένος των Δομιτίων-Αηνοβάρβων και λόγω υιοθεσίας από την Ιουλιο-Κλαυδιανή Δυναστεία, ήταν ο τελευταίος Ρωμαίος αυτοκράτορας της δυναστείας αυτής. Υιοθετήθηκε από τον Κλαύδιο και έγινε κληρονόμος και διάδοχός του. Όπως ο Κλαύδιος, ο Νέρων έγινε αυτοκράτορας με τη συγκατάθεση της Πραιτωριανής Φρουράς. Ανήλθε στον θρόνο το 54, μετά τον θάνατο του Κλαύδιου.
| Νέρωνας | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 13 Οκτωβρίου 54 – 9 Ιουνίου 68 |
| Προκάτοχος | Κλαύδιος |
| Διάδοχος | Γάλβας |
| Γέννηση | 15 Δεκεμβρίου 37 Άντσιο, Ιταλία |
| Θάνατος | 9 Ιουνίου 68 (31 ετών) Ρώμη, Ιταλία |
| Τόπος ταφής | Λόφος Πίντσιο, Ρώμη |
| Σύζυγος | Κλαυδία Οκταβία (53-62) Ποππαία Σαβίνα (62-65) Στατιλία Μεσσαλίνα (66-68) |
| Επίγονοι | Κλαυδία Αυγούστα (από την Ποππαία Σαβίνα) |
| Οίκος | γένος Δομιτίων-Αηνοβάρβων Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία |
| Πατέρας | Γναίος Δομίτιος Αηνόβαρβος |
| Μητέρα | Ιουλία Αγριππίνα η Νεότερη |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Νέρων εστίασε μεγάλο μέρος της προσοχής του στη διπλωματία, το εμπόριο και την ενίσχυση της πολιτιστικής ζωής της αυτοκρατορίας, διατάσσοντας την κατασκευή θεάτρων και προωθώντας αθλητικούς αγώνες, αλλά σύμφωνα με τον ιστορικό Τάκιτο (ο οποίος έγραψε μία γενιά αργότερα), ο ρωμαϊκός λαός τον έβλεπε ως ψυχαναγκαστικό και διεφθαρμένο.
Τα πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΟ Νέρων γεννήθηκε με το όνομα Λεύκιος Δομίτιος Αηνόβαρβος ως ο μόνος γιος του Γναίου Δομίτιου Αηνόβαρβου υπάτου το 32 και της Ιουλίας Αγριππίνας της Νεότερης, δισεγγονής του Οκταβιανού Αυγούστου, κόρης του στρατηγού Γερμανικού και αδερφής του Αυτοκράτορα Καλιγούλα. Ο πατέρας του, αξιωματούχος στην Αυλή του Καλιγούλα, ο οποίος καταγόταν από τον Αύγουστο αλλά και από τον Μάρκο Αντώνιο, απεβίωσε όταν ο Λούκιος ήταν μόλις τριών ετών. Ο νεαρός δεν προοριζόταν για το ανώτατο αξίωμα, καθώς ο Καλιγούλας αναμενόταν να έχει δικό του αρσενικό απόγονο. Όμως ο πρόωρος φόνος του οδήγησε στη διαδοχή του στον θρόνο από τον ηλικιωμένο θείο του Κλαύδιο· ο γάμος του τελευταίου με την Ιουλία Αγριππίνα έκανε αυτομάτως τον Λούκιο υιοθετημένο γιο του αυτοκράτορα (με το όνομα Νέρων Κλαύδιος Καίσαρ Δρούσος) και πιθανό διάδοχο. Το 51 ο δεκατετράχρονος Νέρων κηρύχθηκε ενήλικος και έγινε ανθύπατος. Δύο χρόνια μετά νυμφεύθηκε, κατ' εντολή του Κλαύδιου, την κόρη του τελευταίου Κλαυδία Οκταβία.
Η ενθρόνιση
ΕπεξεργασίαΤο 54 ο Κλαύδιος απεβίωσε, σύμφωνα με τις φήμες δηλητηριασμένος από την Αγριππίνα, και ο Νέρων έγινε ο νεαρότερος μέχρι τότε αυτοκράτορας της Ρώμης χάρις στις δολοπλοκίες της μητέρας του. Ο Νέρωνας ήταν ένας ψηλός, παχύς άνδρας με χλωμοκίτρινο πρόσωπο και ξανθά μαλλιά. Κατά την πρώτη πενταετία της θητείας του υπήρξε ένας ήσυχος και λαοφιλής κυβερνήτης, αλλά αργότερα εξελίχθηκε σε έναν πραγματικό τύραννο. Επηρεαζόταν ιδιαίτερα στις αποφάσεις του από τη μητέρα του, από τον επικεφαλής των Πραιτοριανών Σέξτο Αφράνιο Βούρο και από τους δασκάλους του, όπως ο Σενέκας ο Νεότερος, οι οποίοι ανταγωνίζονταν συνεχώς τη φιλόδοξη Αγριππίνα. Παράλληλα, απογοητευμένος από τον γάμο του, παραμέρισε την Οκταβία και σύναψε φανερή ερωτική σχέση με μία απελεύθερη από τη Μικρά Ασία, την Ακτή[1]. Η μητέρα του προσπάθησε να επέμβει προς όφελος της Οκταβίας αλλά ο αυτοκράτορας αρνήθηκε να ακολουθήσει τις συμβουλές της. Σύμφωνα με τον ιστορικό Τάκιτο η Αγριππίνα τότε άρχισε να συνωμοτεί εναντίον του γιου της έτσι ώστε να ανεβάσει στον θρόνο τον ανήλικο Βρεταννικό, γιο του Κλαύδιου. Γρήγορα όμως ο νεαρός απεβίωσε, πιθανώς δηλητηριασμένος από τον Νέρωνα. Μέσα στα επόμενα χρόνια σταδιακά ο αυτοκράτορας απαλλάχθηκε από την επιρροή τόσο της μητέρας του όσο και των συμβούλων του, φτάνοντας τελικά σε σημείο να διατάξει το 59 τη δολοφονία της Αγριππίνας, καθώς (σύμφωνα με τον ιστορικό Σουητώνιο) πίστευε ότι θα τον εμπόδιζε να πάρει διαζύγιο από την Οκταβία για να παντρευτεί τη νέα του ερωμένη Ποππαία Σαβίνα. Αργότερα, μετά τον θάνατο του Βούρου το 62 και κατηγορούμενος για υπεξαίρεση χρημάτων, ο Σενέκας αποσύρθηκε από τον δημόσιο βίο αφήνοντας τον Νέρωνα ανεξέλεγκτο. Την ίδια χρονιά, ο Νέρωνας σκότωσε την πρώτη του γυναίκα, την Οκταβία. Σ' έναν παροξυσμού θυμού δολοφόνησε και τη δεύτερη κι έσφαξε μια άλλη που αρνιόταν να τον παντρευτεί. Την ίδια τύχη είχε κι ο σύζυγος μιας τέταρτης που άρεσε στον αυτοκράτορα[2].
Η εγκαθίδρυση της απόλυτης εξουσίας και τα έργα του
ΕπεξεργασίαΟ Νέρων μετά την πρώτη «ήπια» πενταετία της βασιλείας του αφαίρεσε κάθε εναπομένουσα ισχύ από τη Σύγκλητο προς όφελος του Αυτοκράτορα και προχώρησε σε προγραφές υποτιθέμενων συνωμοτών. Ακόμα και ο Σενέκας διατάχθηκε να αυτοκτονήσει το 65 κατηγορούμενος για συνωμοσία. Επί των ημερών του Νέρωνα ωστόσο μειώθηκε η φορολογία, θεσπίστηκαν νέα διατάγματα για την προστασία των δούλων και των απελεύθερων από την κακομεταχείριση ή τον εκ νέου εξανδραποδισμό, εξερράγησαν και καταπνίγηκαν εξεγέρσεις στη Βρετανία, την Παλαιστίνη και τη Γαλατία, ενώ έγινε κι ένας περίφημος διακανονισμός με τους Πάρθους σχετικά με το Βασίλειο της Αρμενίας, σύμφωνα με τον οποίον η νέα κυβερνώσα κατοχική δυναστεία της χώρας θα ήταν παρακλάδι των Πάρθων Αρσακιδών (με πρώτο επισήμως αναγνωρισμένο Βασιλιά τον Τιριδάτη Α’) αλλά η στέψη και η έγκριση του εκάστοτε μονάρχη θα γινόταν στην Ιταλία από τη Σύγκλητο. Ο διακανονισμός αυτός τερμάτισε μία διαμάχη δεκαετιών μεταξύ Ρωμαίων και Πάρθων. Ο Νέρων επίσης προώθησε ένα μεγάλο πρόγραμμα δημόσιων έργων, οργάνωσε αθλητικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες, έδωσε φοροαπαλλαγές στις εισαγωγές τροφίμων για να μειώσει το κόστος τους και έσφιξε τους δεσμούς του ρωμαϊκού κράτους με τον ελληνικό κόσμο. Ακόμα, όντας αυτοανακηρυγμένος ποιητής και εραστής των τεχνών, επιχείρησε να στηρίξει έναν νέο, προπαγανδιστικό αυλικό λογοτεχνικό κύκλο (στα πρότυπα των αυγούστειων ποιητών του Μαικήνα), στον οποίον ανήκαν ο Σενέκας ο Νεότερος και ο Λουκανός[3].
Ο Νέρωνας είχε μεγάλο πάθος για τη μουσική, την ποίηση και τις αρματοδρομίες. Η τελευταία αυτή αγάπη του τον έκανε να θέλει να λάβει κι εκείνος μέρος σε αρματοδρομίες. Ώρες ολόκληρες έτρεχε με το άρμα του στους απέραντους αυτοκρατορικούς κήπους, κοντά στον ποταμό Τίβερη, για να εξασκηθεί. Μα όταν παρουσιάστηκε στους Ολυμπιακούς αγώνες σ' ένα άρμα που το έσερναν δέκα άλογα, έπεσε κάτω και παραλίγο να σκοτωθεί. Φυσικά, παρόλα αυτά, ανακηρύχθηκε νικητής[4].
Οι απερίσκεπτες σπατάλες του πολύ σύντομα τον χρεωκόπησαν. Όταν δεν είχε χρήματα να πληρώσει τους στρατιώτες του ή να καλύψει τα δικά του έξοδα, άρχισε να εκτελεί πλούσιους Ρωμαίους για να δημεύσει και να καρπωθεί τις περιουσίες τους.
Η μεγάλη πυρκαγιά και το τέλος
ΕπεξεργασίαΤο 64 ξέσπασε μία μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη, η οποία κατέστρεψε τα δύο τρίτα της πόλης. Αμέσως διαδόθηκε, πως ο Νέρωνας είχε προκαλέσει τη φωτιά για να εμπνευσθεί και πως όσο την παρακολουθούσε, απάγγελνε στίχους και έπαιζε τη λύρα του. Για να βγάλει την κατηγορία από πάνω του, έριξε την ευθύνη στους χριστιανούς και διέταξε την τιμωρία τους. Έτσι άρχισε η πρώτη μεγάλη καταδίωξη των χριστιανών στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία[5].
Αφού κατεσβέσθη η πυρκαγιά, ο Νέρων προχώρησε σε ένα μεγαλεπήβολο και πολυέξοδο σχέδιο οικιστικής αναμόρφωσης της πρωτεύουσας. Για τον εαυτό του έφτιαξε ένα πολυτελέστατο ανάκτορο, που το ονόμασε Domus Aurea (Χρυσούν Μέγαρον) και μέσα σε αυτό υπήρχε ένα πελώριο άγαλμά του, ύψους 30 μέτρων[6]. Το παλάτι αυτό είχε αμέτρητες αίθουσες, εσωτερικούς κήπους και χιλιάδες υπηρέτες. Έτσι ο Νέρωνας απολάμβανε να ζει μέσα στη χλιδή και την πολυτέλεια. Μα όταν τα χρέη του έφτασαν στο απροχώρητο, ήρθε η συμφορά.
Η βαριά φορολογία και η κακή διοίκηση έκαναν το λαό να επαναστατήσει. Το 68, επαναστατικά στρατεύματα με αρχηγό τον Γάλβα, διοικητή της Ισπανίας, βάδισαν κατά της Ρώμης. Μαζί τους ενώθηκαν και οι σωματοφύλακες του αυτοκράτορα, ενώ ο ίδιος έφευγε βιαστικά από την πόλη. Νιώθοντας, πως πλησίαζε το τέλος του, αλλά μη έχοντας το θάρρος να αυτοκτονήσει, έβαλε έναν αυλικό του να τον μαχαιρώσει[7].
Μετά θάνατον, η Σύγκλητος τον κήρυξε δημόσιο κίνδυνο και αναγνώρισε ως αυτοκράτορα τον Γάλβα, με αποτέλεσμα την έκρηξη ενός σύντομου εμφυλίου πολέμου, τον φόνο του Γάλβα και το τέλος της Ιούλιο-Κλαυδιανής δυναστείας, που αντλούσε το κύρος της από τους συγγενικούς δεσμούς με τον Οκταβιανό Αύγουστο και, μέσω αυτού, με τον Ιούλιο Καίσαρα.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Δίων Κάσσιος, Ρωμ. Ιστ. Βιβ. 61. Κεφ. 7, Παρ. 1
- ↑ Νέρων, Κλασσικά Εικονογραφημένα Νο 1055, σελ. 47, Εκδόσεις Μ. Πεχλιβανίδη & Σία
- ↑ Εισαγωγή στην αρχαιογνωσία, Τόμος Β', Graf Friz, Εκδόσεις Παπαδήμα
- ↑ Σουητώνιος, Βίοι των Καισάρων (Αγγλικά)
- ↑ Οι Διωγμοί κατά της Εκκλησίας στην προκωνσταντίνεια εποχή, Γλαβίνας Απόστολος, εκδ. Τέρτιος, Κατερίνη 1992, σελ. 27 κ.ε.
- ↑ Τάκιτος, Χρονικά (Αγγλικά)
- ↑ Matthew Bunson, Encyclopedia of the Roman Empire, Infobase Publishing (2009) ISBN 978-1-4381-1027-1