Μπάτζος

Ο μπάτζος (και μπάτσος) αποτελεί Ελληνικό λευκό, σκληρό αιγοπρόβειο τυρί, με προέλευση τη Δυτική Μακεδονία.

Μπάτσος από τη Βέροια.

Παράγεται από πρόβειο ή γίδινο μερικώς αποβουτυρωμένο γάλα, ή μίξη αυτών με αφαίρεση του 15% της κρέμας. Δεν έχει εξωτερική κρούστα και χαρακτηρίζεται από τρύπες στο εσωτερικό του. Εξαιτίας της χαμηλής λιπαρότητας διατηρείται στην άλμη, για να κρατιέται υγρό. Η γεύση του είναι υπόξινη και ελαφρώς πικάντικη και αλμυρή. Συχνά ξαλμυρίζεται πριν χρησιμοποιηθεί.

Αρχικά παράγονταν στο Βόιο της Δυτικής Μακεδονίας και σήμερα έχει εξαπλωθεί σε όλη τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Μπάτζος ονομάζονταν στην περιοχή του Βοΐου ο βοσκός που επιφορτιζόταν με το πήξιμο του γάλακτος. Η λέξη Μπάτσος προέρχεται από το Μπατσό το οποίο ήταν το υπαίθριο τυροκομείο κοντά στους χώρους παραγωγής γάλακτος κυρίως κοντά σε ψηλά βουνά όπου φυλασσόταν σε σπηλιές ή σε κουφάλες δένδρων. Διάσημα είναι τα τυριά στην οροσειρά της Πίνδου και του Καιμάκτσαλάν. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα Ελληνικά τυριά καθώς η παρασκευή του ξεκίνησε παράλληλα με την παρασκευή της φέτας. Επίσης, θεωρείται το παλαιότερο σκληρό τυρί, καθώς η μέθοδος παρασκευής του, είναι το αρχικό στάδιο, από το οποίο περνάει κάθε παρασκευή σκληρού τυριού, όπως η κεφαλογραβιέρα, το κεφαλοτύρι, το κασέρι κ.α.

Σήμερα προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης στις περιοχές Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στους Σαρακατσαναίους της Μακεδονίας. Λόγω τις ιδιαίτερης γεύσης του, συχνά αποτελεί συνοδευτικό μεζέ.