Οικία - Μουσείο Καβάφη

Η Οικία - Μουσείο Καβάφη, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 – 1933), βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στον αριθ. 4 της οδού Κ. Καβάφη, όπως μετονομάστηκε πρόσφατα προς τιμήν του ποιητή η πρώην οδός Σαρμ ελ Σέιχ (Sharm el-Sheikh).

Οικία - Μουσείο Καβάφη
Είδος	historic house museum
Διεύθυνση	4 Sharm el-Sheikh St. (4 Cavafy St.), Alexandria
Γεωγραφικές συντεταγμένες	31°11′51″N 29°54′5″E
Διοικητική υπαγωγή	Αλεξάνδρεια
Χώρα	Αίγυπτος
Έναρξη κατασκευής	1991
Ολοκλήρωση	16  Νοεμβρίου 1992
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Αλεξάνδρεια: Οικία Καβάφη, το γραφείο του ποιητή (1995)

Η οικία Καβάφη

Όσο ζούσε στο σπίτι αυτό ο Καβάφης, ο δρόμος μπροστά στο σπίτι του ονομαζόταν οδός Λέψιους (Lepsius), από το όνομα του Γερμανού αιγυπτιολόγου Ριχάρδου Λέψιους (1851 – 1915). Το 1907, ο Καβάφης μετακόμισε από την οδό Ροζέτας, όπου ζούσε, στο δεύτερο όροφο της τριώροφης πολυκατοικίας της οδού Λέψιους, σ’ ένα τμήμα της πόλης όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες.

Το σπίτι του Καβάφη, στο τμήμα αυτό της οδού Λέψιους που το ονόμαζαν «Μασσαλία», βρισκόταν στην πολύ κακόφημη συνοικία Αταρίν (Attarin), αλλά στο σπίτι του Καβάφη «είχαν πάντα ζήσει καθώς πρέπει άνθρωποι». Στο ισόγειο του σπιτιού λειτουργούσε για πολλά χρόνια ένας οίκος ανοχής. Και οι πόρνες, όπως διηγούταν ο Καβάφης, ήταν πολύ ευγενικές μαζί του.

Απέναντι από το σπίτι του Καβάφη ήταν το ελληνικό νοσοκομείο και στην άλλη γωνία το ελληνορθόδοξο πατριαρχείο του Αγίου Σάββα, αλλά και συγκεντρωμένοι οι οίκοι ανοχής της πόλης. Ο Καβάφης συνήθιζε να λέει: "Πού θα μπορούσα να ζήσω καλύτερα; Κάτω από μένα ο οίκος ανοχής θεραπεύει τις ανάγκες της σάρκας. Κι εκεί είναι η εκκλησία όπου συγχωρούνται οι αμαρτίες. Και παρακάτω το νοσοκομείο, όπου πεθαίνουμε".

Το σπίτι του Καβάφη στην πολυκατοικία της οδού Λέψιους ήταν ένα διαμέρισμα με μπαλκόνι στο δεύτερο πάτωμα του κτιρίου, που κάποτε πρέπει να είχε όψη επιβλητική. Από τις πέντε μέχρι τις οκτώ τα βράδια, ο Καβάφης δεχόταν στο κόκκινο σαλόνι του σπιτιού τους φίλους του κι ανάμεσά τους πολλούς επισκέπτες από την Ελλάδα. Στο διαμέρισμα υπήρχαν αντικείμενα που ανήκαν στην οικογένεια του ποιητή: παλιά ξυλόγλυπτα, βελούδινες πολυθρόνες, τραπεζάκια με ψηφιδωτό φίλντισι, μεταξωτά μαξιλάρια και πορσελάνινες λάμπες πάνω σε μαρμάρινα τραπέζια. Παντού στους τοίχους υπήρχαν οικογενειακά πορτρέτα.

Ο Καβάφης πέθανε στο σπίτι αυτό στις 2 η ώρα το πρωί της 29ης Απριλίου 1933, ημέρα των γενεθλίων του, σε ηλικία 70 χρονών. Η κηδεία του έγινε το απόγευμα της ίδιας ημέρας από τη γειτονική εκκλησία του Αγίου Σάββα και ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο του ελληνικού νεκροταφείου.

Το Μουσείο Καβάφη

Μετά το θάνατο του Καβάφη το 1933, το διαμέρισμά του στην οδό Λέψιους μετατράπηκε για ένα διάστημα σε φθηνό πανδοχείο, την Πανσιόν Αμίρ. Το 1977, με φροντίδα του τότε Γενικού Προξένου της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια Νικολάου Καπελλάρη, δημιουργήθηκε το πρώτο Μουσείο Καβάφη, που στεγάστηκε στους χώρους του Γενικού Προξενείου.

Το 1991, ο Κωστής Μοσκώφ, ως μορφωτικός ακόλουθος της Πρεσβείας της Ελλάδος στην Αίγυπτο, πρωτοστάτησε για τη μετατροπή του διαμερίσματος του Καβάφη σε μουσείο. Η πρωτοβουλία αυτή κατέστη δυνατή χάρη στη χορηγία του Στρατή Στρατηγάκη, ιδρυτή των ομώνυμων φροντιστηρίων με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Την πρώτη εννεαετή μίσθωση του διαμερίσματος υπέγραψε εκ μέρους του Ελληνικού Κράτους ο τότε Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια Παναγιώτης Δ. Καγκελάρης. Εκεί μεταφέρθηκε το μεγαλύτερο μέρος των εκθεμάτων που υπήρχαν στους χώρους του Γενικού Προξενείου. Το Μουσείο Καβάφη, αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του ποιητή, εγκαινιάστηκε και άνοιξε για το κοινό στις 16 Νοεμβρίου 1992 από τον τότε υφυπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Βύρωνα Πολύδωρα.

Αν και τα έπιπλα του ποιητή, που βρίσκονταν στο διαμέρισμά του, πουλήθηκαν από τους κληρονόμους του, έχουν ανακατασκευαστεί με τη βοήθεια φωτογραφιών. Η προσωπική βιβλιοθήκη του Καβάφη διασώθηκε ανέπαφη από τον καθηγητή Γεώργιο Σαββίδη. Στο Μουσείο Καβάφη διατηρούνται: σπάνιο βιβλιογραφικό υλικό, μεταφράσεις της ποίησης του Καβάφη σε 20 γλώσσες, χειρόγραφα, βιβλία του και περισσότερα από 3.000 άρθρα και εργασίες που έχουν γραφτεί για την ποίησή του. Έχουν συγκεντρωθεί επίσης κειμήλια του ποιητή, το εικονοστάσι του και πορτρέτα του.

Μια αίθουσα του μουσείου είναι αφιερωμένη σε έναν άλλο Αλεξανδρινό συγγραφέα, το Στρατή Τσίρκα. Το Μουσείο Καβάφη λειτουργεί υπό την αιγίδα του πολιτιστικού τμήματος της Ελληνικής Πρεσβείας στο Κάιρο και είναι ανοικτό για το κοινό.

Η είσοδος στο Μουσείο ήταν δωρεάν μέχρι το 2014. Σήμερα κοστίζει 15 λίρες Αιγύπτου, ενώ για τους μαθητές η τιμή μειώνεται στις 5 λίρες.

Γκαλερί

• 
  Το υπνοδωμάτιο του ποιητή
• 
  Έπιπλα και πορταίτο του ποιητή
• 
  Η είσοδος της οικίας
• 
  Νεκρική μάσκα του Καβάφη

Πηγές

• Ρόμπερτ Λίντελ: «Καβάφης: Κριτική Βιογραφία» (μτφ. Καίτη Λογοθέτη – Άντερσον), Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα, 1980.
• Βάνα Χαραλαμπίδου: «Τόποι του μύθου και της ιστορίας», στο «Αλεξάνδρεια: Η Αλεξάνδρεια του Καβάφη», σελ. 225 – 229, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2006.
• Έντμουντ Κίλι: «Η καβαφική Αλεξάνδρεια» (μτφ. Τζένη Μαστοράκη), Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα.