Μιχαήλ Δούκας, πρωτοστράτωρ
Ο Μιχαήλ (π. 1061 – πριν το 1117) από τη Δυναστεία των Δουκών ήταν επ' αδελφή γαμπρός του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού (1081-1118) και ανώτερος αξιωματικός του στρατού με τον βαθμό του πρωτοστράτορος κατά τη βασιλεία εκείνου. Η ζωή του είναι γνωστή από την Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής και την Ιστορία του συζύγου της Νικηφόρου Βρυεννίου του νεοτέρου.
| Μιχαήλ Δούκας | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1061 (περίπου) |
| Θάνατος | 12ος αιώνας |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός αξιωματικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Κωνσταντίνος Δούκας |
| Γονείς | Ανδρόνικος Δούκας και Μαρία της Βουλγαρίας (σύζυγος Αδρόνικου Δούκα) |
| Αδέλφια | Ειρήνη Δούκαινα Ιωάννης Δούκας Θεοδώρα Δούκαινα Κωνσταντίνος Δούκας Στέφανος Δούκας Άννα Δούκαινα Ιωάννης Δούκας |
| Οικογένεια | Δυναστεία Δουκών |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Βυζαντινονορμανδικοί πόλεμοι και Μάχη του Λεβουνίου |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | πρωτοστράτωρ |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΉταν ο πρωτότοκος γιος του Ανδρονίκου δομεστίκου των Σχολών, δηλ. αρχηγού του Στρατού (γιου του Καίσαρα Ιωάννη) και της Μαρίας Κομητοπούλου, κόρης του Τρόιαν (γιου του Ιβάν Βλάντισλαβ της Βουλγαρίας). Αδέλφια του ήταν ο Ιωάννης, η Ειρήνη, σύζυγος του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού και η Άννα, της οποίας δισεγγονός είναι ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος.[1]
Το 1074 ο Νορμανδός μισθοφόρος Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ εξεγέρθηκε και αιχμαλώτισε τον Ανδρόνικο. Ο Μιχαήλ και ο αδελφός του Ιωάννης βρισκόταν στα κτήματα του πάππου τους Καίσαρα Ιωάννη και ο Ρουσέλ ζήτησε από τον Καίσαρα ομήρους τα δύο αδέλφια για να ελευθερώσει τον τραυματισμένο Ανδρόνικο. Ο Καίσαρας δέχθηκε και ο Μιχαήλ και ο Ιωάννης έγιναν κρατούμενοι του Ρουσέλ. Οι σκλάβοι υπηρέτες τους κατάφεραν να πείσουν έναν αγρότη της περιοχής να τους βοηθήσει να αποδράσουν και να τους οδηγήσει στη Νικομήδεια. Τελικά μόνο ο Μιχαήλ με τον ευνούχο παιδαγωγό του Λεοντάκιο μπόρεσε να διαφύγει και να φθάσει με ασφάλεια. Ο Ιωάννης έμεινε πίσω, ώσπου ελευθερώθηκε, όταν ο Ρουσέλ ηττήθηκε αργότερα το ίδιο έτος.[2]
Το 1078 έπαιξε καίριο ρόλο στο γάμο του Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη με την Αυτοκράτειρα Μαρία των Βαγρατιδών. Αυτή ήταν σύζυγος του Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα που εκθρονίστηκε, ο οποίος ζούσε, έτσι ο γάμος δεν ήταν νόμιμος· αλλά ο Καίσαρ Ιωάννης βρήκε έναν ιερέα πρόθυμο να τελέσει το γάμο.[3] Το 1081 ο Αλέξιος Γ΄ στασίασε εναντίον του Νικηφόρου Γ΄ και ο Μιχαήλ συνόδευσε τον πάππο του Καίσαρα στο στρατόπεδο του Κομνηνού στη Σχίζα. Εκεί υποστήριξαν την εκλογή του Αλεξίου Γ΄ για τον Ρωμαϊκό θρόνο, αντί του μεγαλύτερου αδελφού του Ισαακίου Κομνηνού.[4] Όταν ο Αλέξιος Γ΄ επέτυχε να ανέλθει στον θρόνο, ο Μιχαήλ ανταμείφθηκε με τον τίτλο του σεβαστού και το αξίωμα του πρωτοστράτορος, ενός από τα υψηλότερα στο στρατό.[3]
Το 1083 συμμετείχε στην εκστρατεία στη Θεσσαλία εναντίον των Νορμανδών του Βοημούνδου πρίγκιπα του Τάραντα· εκεί διοίκησε το ελαφρύ πεζικό. Ηττήθηκε στη μάχη από τον Βοημούνδο κοντά στη Λάρισσα και ο στρατός του σκορπίστηκε. Τέσσερα έτη μετά συμμετείχε στην αποτυχημένη εκστρατεία ενάντια των Πετσενέγκων στη Βουλγαρία και ώθησε τον Αλέξιο Α΄, μετά την ήττα στο Δορύστολο, να διαφύγει. Κατά τη διαφυγή το άλογο του Μιχαήλ γλίστρησε και έπεσε, αλλά ένας στρατιώτης του έδωσε το δικό του, έτσι μπόρεσε να επανενωθεί με το μέρος του Αυτοκράτορα. Λίγα έτη μετά, το 1091 συμμετείχε στην τελική νίκη επί των Πετσενέγκων στη μάχη του Λεβουνίου.[5]
Μετά από αυτό καταγράφεται να έχει συμμετοχή στη Σύνοδο του 1094, η οποία καταδίκασε τον Λέοντα της Χαλκηδόνας και σε μία επιστολή, σύμφωνα με την οποία ο Μιχαήλ κατά τη Νορμανδική εισβολή του 1107-08 απεστάλη στην Ήπειρο για να στρατολογήσει άτομα. Απεβίωσε μετά από μακρά ασθένεια στις 9 Ιανουαρίου. Το έτος δεν είναι γνωστό· θα πρέπει να είναι πριν το 1117, όταν αναφέρεται ως αποβιώσας στο Τυπικόν της μονής Κεχαριτωμένης.[6]
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύτηκε μία αγνώστου ονόματος και είχε τέκνα:
- Κωνσταντίνος Δούκας σεβαστός, κυβερνήτης του θέματος του Βαρδαρίου ποταμού περί το 1118.[7]
- Θεοδώρα, αναφέρεται σε επίγραμμα ότι παντρεύτηκε κάποιον Θεόδωρο. Ο Δημήτριος Πολέμης τη θεωρεί μητέρα της:
- Ευφροσύνης Δούκαινας.[8]
- Ειρήνη, παντρεύτηκε τον Γρηγόριο Καματηρό, άνδρα ταπεινής καταγωγής, που ανήλθε σε υψηλά αξιώματα επί Αλεξίου Α΄ και Ιωάννη Β΄.[9]
- κόρη, παντρεύτηκε κάποιον Ιωάννη.
- γιος, μάλλον σε αυτόν αναφέρεται ένα ποίημα του Νικολάου Καλλικλή.[10]
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ ODB, "Doukas" (A. Kazhdan, A. Cutler), pp. 655–656; Polemis 1968, σελίδες 63–64.; Skoulatos 1980, σελίδες 203.
- ↑ Polemis 1968, σελίδες 64, 66; Skoulatos 1980, σελίδες 146, 203.
- ↑ 3,0 3,1 Polemis 1968, σελ. 64; Skoulatos 1980, σελ. 203.
- ↑ Polemis 1968, σελ. 64; Skoulatos 1980, σελίδες 127, 203.
- ↑ Polemis 1968, σελίδες 64–65; Skoulatos 1980, σελ. 203.
- ↑ Polemis 1968, σελ. 65; Skoulatos 1980, σελ. 204.
- ↑ Polemis 1968, σελίδες 65–66, 76; Skoulatos 1980, σελ. 204.
- ↑ Polemis 1968, σελίδες 66, 77; Skoulatos 1980, σελ. 204.
- ↑ Polemis 1968, σελίδες 66, 78–79; Skoulatos 1980, σελίδες 110–111.
- ↑ Polemis 1968, σελίδες 66, 77.
Πηγές
Επεξεργασία- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
Polemis, Demetrios I. (1968). The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography. London: The Athlone Press. Skoulatos, Basile (1980). Les personnages byzantins de l'Alexiade: Analyse prosopographique et synthèse [The Byzantine Personalities of the Alexiad: Prosopographical Analysis and Synthesis] (in French). Louvain-la-Neuve: Nauwelaerts.