Βικιπαίδεια

Μαρία της Βηθανίας

Η Μαρία της Βηθανίας (ιουδαιοαραμ. מרים, Μαριάμ, μορφή του εβραϊκού ονόματος מִרְיָם, Μιριάμ) είναι πρόσωπο που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα στα Ευαγγέλια Κατά Ιωάννη και Κατά Λουκά. Στο πρώτο αναφέρεται ότι μαζί με τα αδέλφια της, τον Λάζαρο και τη Μάρθα, ζούσαν στο χωριό Βηθανία, κοντά στην Ιερουσαλήμ. Ο Λουκάς αναφέρει μόνο τις δύο αδελφές, ως κατοίκους ενός χωριού του οποίου δεν δίνει το όνομα.

Μαρία της Βηθανίας
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος1ος αιώνας
Βηθανία
Eορτασμός αγίου29 Ιουλίου[1], Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, 4 Ιουνίου και Ορθόδοξη Εκκλησία
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΑδέλφιαΛάζαρος
Μάρθα
ΣυνεργάτηςΜάρθα και Jesus at the home of Martha and Mary
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
O Ιησούς στο σπιτικό της Μάρθας και της Μαρίας

Κατά τον ύστερο Μεσαίωνα ο Δυτικός Χριστιανισμός εσφαλμένα ταύτισε τη Μαρία της Βηθανίας με τη Μαρία Μαγδαληνή (παρά το ότι το χωριό της δεύτερης, όπως υποδηλώνει το όνομά της, ήταν τα Μάγδαλα) και αμφότερες με την αμαρτωλή γυναίκα που αναφέρει ο Λουκάς στο εδάφιο ζ΄ 36-50. Αυτή η πλάνη διατηρήθηκε στην παλαιά ρωμαιοκαθολική εορτή της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής, στην οποία το Ευαγγέλιο που διαβαζόταν αφορούσε την αμαρτωλή γυναίκα και μια δέηση αναφερόταν στη Μαρία της Βηθανίας. Μετά τη μεταρρύθμιση του 1969, η εορτή της Μαρίας Μαγδαληνής συνεχίζει να είναι στις 22 Ιουλίου, αλλά η Μαρία της Βηθανίας εορτάζεται πλέον μαζί με τον αδελφό της Λάζαρο και τη Μάρθα, στις 29 Ιουλίου.[2] Στην Ορθόδοξη Εκκλησία και σε μερικές Προτεσταντικές παραδόσεις η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία της Βηθανίας θεωρούνται ξεχωριστά πρόσωπα.[3] Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τη δική της παράδοση αναφορικά με τη ζωή της Μαρίας της Βηθανίας, πέρα από τις λιτές πληροφορίες των Ευαγγελίων.

Βιβλικές αναφορές

Επεξεργασία

Στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον ο Ιησούς Χριστός επισκέπτεται το σπίτι της Μαρίας και της αδελφής της Μάρθας σε κάποιο χωριό. Η Μαρία, σε αντίθεση με τη Μάρθα, που ασχολείται μόνο με την εξυπηρέτηση, έχει επιλέξει «την αγαθήν μερίδα», δηλαδή να κάθεται και να ακούει τα λόγια του Ιησού.[4]:

«Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ πορεύεσθαι αὐτοὺς καὶ αὐτὸς εἰσῆλθεν εἰς κώμην τινά. γυνὴ δέ τις ὀνόματι Μάρθα ὑπεδέξατο αὐτὸν εἰς τὸν οἴκον αὐτῆς. καὶ τῇδε ἦν ἀδελφὴ καλουμένη Μαρία, ἣ καὶ παρακαθίσασα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ ἤκουε τὸν λόγον αὐτοῦ. ἡ δὲ Μάρθα περιεσπᾶτο περὶ πολλὴν διακονίαν· ἐπιστᾶσα δὲ εἶπε· Κύριε, οὐ μέλει σοι ὅτι ἡ ἀδελφή μου μόνην με κατέλιπε διακονεῖν; εἰπὲ οὖν αὐτῇ ἵνα μοι συναντιλάβηται. ἀποκριθεὶς δὲ εἶπεν αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Μάρθα Μάρθα, μεριμνᾷς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά· ἑνὸς δέ ἐστι χρεία· Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπ' αὐτῆς.»

— Κατά Λουκάν ι΄ 38-42
 
«Ο Χριστός στην οικία της Μάρθας και της Μαρίας», πίνακας του Γιοχάνες Βερμέερ, περ. 1654-1656, Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας

Η ίδια η πρωτοβουλία της Μαρίας να καθήσει «παρά τους πόδας» του Ιησού (και του Ιησού να της το επιτρέψει) ήταν ασυνήθιστη. Με αυτή, όπως σημειώνει ένας σχολιαστής[5], η Μαρία πήρε «θέση μαθητή του Χριστού... ήταν ασυνήθιστο για γυναίκα την εποχή εκείνη να γίνεται αποδεκτή από διδάσκαλο του Ιουδαϊσμού ως μαθήτριά του.»

Στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, η Μαρία-αδελφή του Λαζάρου μνημονεύεται σε δύο διαφορετικά περιστατικά, σε δύο διαδοχικά κεφάλαια: την ανάσταση του Λαζάρου (Ιωάν. ια΄ 1-2) και το άλειμμα των ποδιών του Ιησού με μύρο (ιβ΄ 3). Το ότι πρόκειται για την ίδια Μαρία/Μαριάμ σε αμφότερα τα περιστατικά αναφέρεται ξεκάθαρα από τον Ευαγγελιστή: «Ἦν δέ τις ἀσθενῶν Λάζαρος ἀπὸ Βηθανίας, ἐκ τῆς κώμης Μαρίας καὶ Μάρθας τῆς ἀδελφῆς αὐτῆς. ἦν δὲ Μαριὰμ ἡ ἀλείψασα τὸν Κύριον μύρῳ καὶ ἐκμάξασα τοὺς πόδας αὐτοῦ ταῖς θριξὶν αὐτῆς, ἧς ὁ ἀδελφὸς Λάζαρος ἠσθένει» (ια΄ 1-2) Η αναφορά για την αδελφή της Μάρθα συνδέει τη Μαρία και με το περιστατικό στη Βηθανία που αναφέρει ο Λουκάς.

Στην αφήγηση για το θαύμα της αναστάσεως του Λαζάρου, ο Χριστός συναντά τις δύο αδελφές διαδοχικά: πρώτα τη Μάρθα και έπειτα τη Μαρία. Η Μάρθα σπεύδει να συναντήσει τον Ιησού μόλις φθάνει, ενώ η Μαρία περιμένει στο σπίτι της μέχρι που να την καλέσει η Μάρθα. Ο πιο ήσυχος χαρακτήρας της Μαρίας συμφωνεί[6] με το περιστατικό που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς (ι΄ 38-42). Στο μεταξύ είχαν σπεύσει Ιουδαίοι στο σπίτι της, για να την παρηγορούν μετά τον θάνατο του Λαζάρου, οπότε όταν είδαν τη Μαρία να σηκώνεται και να βγαίνει από την οικία βιαστικά, την ακολούθησαν λέγοντας ότι πάει στο μνήμα να κλάψει τον αδελφό της, και έτσι μαζεύτηκε κόσμος στο μέρος που ήταν ο Χριστός. Μόλις η Μαρία της Βηθανίας συναντά τον Ιησού, πέφτει στα πόδια του και του λέει: «αν βρισκόσουν εδώ, δεν θα πέθαινε ο αδελφός μου» (Ιωάν. ια΄ 32), τα ίδια λόγια που του είχε απευθύνει και η αδελφή της νωρίτερα (ια΄ 21). Αλλά ενώ η απόκριση του Ιησού προς τη Μάρθα είναι διδακτικού ύφους, καλώντας τη να ελπίζει και να πιστεύει, η απόκρισή του προς τη Μαρία είναι πιο συναισθηματική: «όταν ο Ιησούς την είδε να κλαίει, και τους συγκεντρωμένους Ιουδαίους που την είχαν ακολουθήσει να κλαίνε επίσης, συγκινήθηκε βαθιά και ταράχθηκε (ια΄ 33). Και μέτα: «εδάκρυσεν ο Ιησούς» (ια΄ 35).

Το άλειμμα με μύρο του Ιησού

Επεξεργασία
 
«Ο Χριστός στην οικία του Σίμωνος», πίνακας του Ντίρικ Μπάουτς, δεκαετία του 1440, Κρατικό Μουσείο Βερολίνου

Κεντρικό ρόλο διαδραματίζει η Μαρία της Βηθανίας σε ένα άλλο γεγονός, που αναφέρεται στο επόμενο κεφάλαιο του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου. Σε αυτό, εκχέει ολόκληρο το περιεχόμενο ενός δοχείου με ακριβό άρωμα στα πόδια του Ιησού (ιβ΄ 3). Μόνο σε αυτό το εδάφιο κατονομάζεται η γυναίκα ως «Μαρία», ενώ η προηγούμενη αναφορά την ταυτοποιεί ως την αδελφή της Μάρθας και του Λαζάρου.

«Ὁ οὖν Ἰησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν ἐκ τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· Διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ' ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· Ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ' ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε.»

— Κατά Ιωάννην ιβ΄ 1-8

Το όνομα της γυναίκας δεν δίνεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου (κστ΄ 6-13) και του Μάρκου (ιδ΄ 3-9), αλλά αναφέρεται και εκεί ότι το περιστατικό έλαβε χώρα στη Βηθανία, και συγκεκριμένα στην οικία του Σίμωνος του Λεπρού, για τον οποίο δεν αναφέρεται κάτι άλλο στα Ευαγγέλια.

 
Αιθέριο έλαιο «νάρδου πιστικής», μύρο με το οποίο άλειψε η Μαρία της Βηθανίας τα πόδια του Ιησού

Σύμφωνα με τη διήγηση του Μάρκου, το άρωμα ήταν η καλύτερη («πολυτελής») νάρδος (αιθέριο έλαιο του φυτού Nardostachys jatamansi). Κάποιοι από τους παρευρισκόμενους ενοχλούνται και εδώ επειδή το ακριβό άρωμα θα μπορούσε να είχε πωληθεί και τα χρήματα να είχαν δοθεί στους φτωχούς, ενώ η τιμή του αναφέρεται και από τον Μάρκο ως 300 δηνάριοι, ένα υπέρογκο ποσό που αντιστοιχούσε σε μεροκάματα ενός έτους. Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον γράφει ότι οι «μαθητές αγανάκτησαν», ενώ το Κατά Ιωάννην δηλώνει ότι ο Ιούδας ο Ισκαριώτης προσβλήθηκε περισσότερο από όλους. Ο Χριστός όμως δικαιολογεί την πράξη της Μαρίας, δηλώνοντας ότι τους φτωχούς θα τους είχαν πάντοτε ανάμεσά τους, ώστε να μπορούν να τους βοηθούν οποτεδήποτε ήθελαν, ενώ ο ίδιος δεν θα ήταν πάντοτε μαζί τους, και προσθέτει ότι η πράξη της αντιστοιχούσε στην προετοιμασία για την ταφή του. Σύμφωνα με έναν σχολιαστή, η Μαρία της Βηθανίας «φαίνεται ότι υπήρξε ο μόνος άνθρωπος που αντιλήφθηκε τον επικείμενο θάνατο του Ιησού και ήταν πρόθυμη να δώσει μία υλική έκφραση της υπολήψεως που είχε προς αυτόν. Η απόκριση του Ιησού δείχνει την εκτίμησή του για την πράξη της.»[6] Οι Ματθαίος και Μάρκος προσθέτουν και τούτα τα λόγια του Χριστού: «ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅπου ἐὰν κηρυχθῇ τὸ εὐαγγέλιον τοῦτο ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ, λαληθήσεται καὶ ὃ ἐποίησεν αὕτη εἰς μνημόσυνον αὐτῆς.» (Ματθ. κστ΄ 13, Μάρκ. ιδ΄ 9)

Ο Easton (1897) σχολίασε ότι φαίνεται πως η οικογένεια του Λαζάρου διέθετε οικογενειακό τάφο (μνημείον, Ιωάν. ια΄ 38) και ότι πολλοί κάτοικοι της Ιερουσαλήμ είχαν έρθει για να τους συλλυπηθούν για τον θάνατο του Λαζάρου (Ιωάν. ια΄ 39), στοιχεία που υποδεικνύουν πως η οικογένεια αυτή της Βηθανίας ανήκε στην πλουσιότερη τάξη. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει το πώς η Μαρία της Βηθανίας μπορούσε να έχει ποσότητες από ακριβό άρωμα.[4]

Πολύ παρόμοιο είναι το περιστατικό που αναφέρει το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον (ζ΄ 7-39) ότι έλαβε χώρα στην οικία του Σίμωνος του Φαρισαίου, όπου μία αμαρτωλή γυναίκα που έκλαιγε έχυσε άρωμα στα πόδια του Ιησού και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Παρά το ότι είναι λογικό να δημιουργείται σύγχυση, πολλοί μελετητές συμφωνούν ότι πρόκειται για δύο ξεχωριστά περιστατικά.[7]

Η αντίδραση του Ιησού στο περιστατικό που αναφέρει ο Λουκάς είναι τελείως διαφορετική, καθώς εδώ αφηγείται την Παραβολή των δύο οφειλετών. Σύμφωνα με έναν σχολιαστή, «ο Λουκάς είναι ο μόνος που καταγράφει την παραβολή των δύο οφειλετών, και τη συνδέει με το συγκεκριμένο περιστατικό... Αν οι περιγραφές στα άλλα Ευαγγέλια αφορούσαν το ίδιο περιστατικό, είναι πιθανό πως η παραβολή δεν θα ήταν σε συνάφεια με το περιστατικό από το οποίο πήρε αφορμή ο Χριστός. Διαφορετικά, το ισχυρό μήνυμα που δίνει η παραβολή σε σχέση με την αμαρτωλή, το πιθανότερο είναι πως θα αναφερόταν και από τους άλλους Ευαγγελιστές στην αφήγησή τους του περιστατικού με τη Μαρία της Βηθανίας.» (Wilckens). Αντιστοίχως, και ο John Nolland γράφει: «Ελάχιστα είναι πιθανόν να υπήρξε μία αναγραφή του περιστατικού που να μη συμπεριλάβει την παραβολή αυτή, καθώς θα άφηνε την αμφιβολία του Φαρισαίου στον στίχο ζ΄ 39 χωρίς κατάλληλη απάντηση.»[8]

Η μεσαιωνική Δυτική ταύτιση με τη Μαγδαληνή

Επεξεργασία

Στη μεσαιωνική Δυτική παράδοση, η Μαρία της Βηθανίας ταυτίσθηκε με τη Μαρία Μαγδαληνή πιθανώς και εξαιτίας ενός κηρύγματος που έβγαλε ο Πάπας Γρηγόριος Α΄, στο οποίο αναφέρθηκε σε αρκετές γυναίκες της Καινής Διαθήκης σαν να ήσαν το ίδιο πρόσωπο. Αυτό οδήγησε στη σύγχυση της Μαρίας της Βηθανίας με τη Μαγδαληνή, αλλά και με την αμαρτωλή γυναίκα. Ο Ανατολικός Χριστιανισμός δεν υιοθέτησε ποτέ αυτή την ταύτιση. Σε λήμμα στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια του 1910, ο καθηγητής της ερμηνείας της Καινής Διαθήκης Χιου Πόουπ (Hugh Pope) γράφει: «Οι Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, στο σύνολό τους, διαχωρίζουν τα τρία πρόσωπα: την «αμαρτωλή» του Λουκά (ζ΄ 36-50), την αδελφή της Μάρθας και του Λαζάρου (Λουκ. ι΄ 38-42, Ιωάν. ια΄), και τη Μαρία Μαγδαληνή.»[9]

Κατά τον ίδιο συγγραφέα, με βάση τις διηγήσεις των Ευαγγελιστών, «δεν υπάρχει ένδειξη ταυτίσεως των τριών γυναικών, και αν είχαμε μόνον τον Λουκά να μας καθοδηγεί σαφώς δεν θα είχαμε λόγους για να τις ταυτίσουμε.»

Ο Γάλλος μελετητής Victor Saxer εντοπίζει με ακρίβεια την ταύτιση των τριών γυναικών στο κήρυγμα του Πάπα Γρηγορίου Α΄ της 21ης Σεπτεμβρίου του έτους 591. Σε ένα άλλο κήρυγμα, ο Γρηγόριος ταύτισε ειδικότερα τη Μαρία Μαγδαληνή με την αδελφή της Μάρθας που μνημονεύεται στο δέκατο κεφ. του Κατά Λουκάν Ευαγγελίου.[10] Αλλά σύμφωνα με μια άποψη που εξέφρασε πιο πρόσφατα η θεολόγος Jane Schaberg, ο Γρηγόριος Α΄ επισημοποίησε απλώς έναν θρύλο που ήδη προϋπήρχε αυτού.[11]

Η ταύτιση της Μαρίας Μαγδαληνής με τη Μαρία της Βηθανίας στη Δύση αντιπροσωπευόταν μέχρι το 1969 στο εορτολόγιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.[12]

Η Ορθόδοξη παράδοση

Επεξεργασία

Στην Ιερά Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η Μαρία της Βηθανίας τιμάται ως ξεχωριστό πρόσωπο από τη Μαρία τη Μαγδαληνή, ενώ τη συγκαταλέγει (αν και δεν κατονομάζονται στα Ευαγγέλια) μαζί με τη Μάρθα στις Μυροφόρους. Οι πιστές αυτές ακόλουθοι του Χριστού στάθηκαν στον Γολγοθά κατά τη Σταύρωση και αργότερα πήγαν την αυγή στον τάφο του με μύρα για να μυρώσουν τη σορό του, όπως ήταν το έθιμο στους Ιουδαίους. Οι Μυροφόροι έγιναν έτσι οι πρώτοι άνθρωποι που έμαθαν για την Ανάσταση του Χριστού, βρίσκοντας τον τάφο κενό και πληροφορούμενες την Ανάσταση από έναν άγγελο.[13]

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση επίσης, ο Λάζαρος, ο αδελφός της Μαρίας, εξορίστηκε από την Ιερουσαλήμ κατά τον διωγμό κατά της νεαρής Εκκλησίας των Ιεροσολύμων που ακολούθησε μετά το μαρτύριο του Αγίου Στεφάνου, οπότε οι αδελφές του Μαρία και Μάρθα διέφυγαν από την Ιουδαία μαζί του, βοηθώντας τον στο να κηρύξει το Ευαγγέλιο σε ξένες χώρες.[14] Οι τρεις τους κατέληξαν στην Κύπρο, όπου ο Λάζαρος υπήρξε ο πρώτος Επίσκοπος Κιτίου στην Ιστορία.[15] Και τα τρία αδέλφια απεβίωσαν και τάφηκαν στην Κύπρο. Σύμφωνα όμως με άλλη παράδοση, η Μαρία αποσύρθηκε στην ερημική περιοχή Saint Baume (= Άγιον Όρος) της Προβηγκίας, όπου ασκήτευσε αρκετά χρόνια σε ένα σπήλαιο, τρεφομένη δια χειρός αγγέλου. Κοιμήθηκε εν ειρήνη στην Προβηγκία και τάφηκε από τον Άγιο Μαξιμίνο, πρώτο Επίσκοπο της πόλεως Αιξ.

Η Μαρία ως Αγία

Επεξεργασία

Η Ορθόδοξη, όπως και οι Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες, τιμούν τη μνήμη της Μαρίας της Βηθανίας μαζί με εκείνη της αδελφής της Μάρθας στις 4 Ιουνίου, αλλά και την Κυριακή των Μυροφόρων (δύο εβδομάδες μετά το Πάσχα).

Στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία η Μαρία εορτάζεται μαζί με τον αδελφό της Λάζαρο στις 29 Ιουλίου, οπότε είναι και η μνήμη της αδελφής τους Μάρθας.[2]

Στις 29 Ιουλίου τιμάται η μνήμη της Μαρίας και από όσες από τις Προτεσταντικές Εκκλησίες αναγνωρίζουν αγίους: τη Λουθηρανική, την Επισκοπική και την Αγγλικανική[16].

Απολυτίκιο

Επεξεργασία

Τῷ Σωτῆρι ἀμέμπτως διακονήσασαι, αἱ τοῦ Ἁγίου Λαζάρου θεῖαι αὐτάδελφοι, σὺν τῇ Μάρθᾳ τῇ κλεινῇ, Μαρία πάνσεμνε, καὶ τὴν Ἀνάστασιν Αὐτοῦ, σὺν Μυροφόροις Γυναιξί, μαθοῦσαι ἐκ τοῦ Ἀγγέλου, φωτὸς ἐμπλήσθητε θείου, ἡμῖν αἰτοῦσαι τὰ σωτήρια.

Κοντάκιο

Επεξεργασία

Τῶν ἀδελφῶν τὴν δυάδα τὴν πάντιμον, τὰς τοῦ Λαζάρου συγγόνους τιμήσωμεν, Μαρίαν καὶ Μάρθαν ἐν ᾄσμασιν, ὡς ἂν αὐτῶν ἱκεσίαις πρὸς Κύριον, πταισμάτων συγχώρησιν λάβωμεν.

Μεγαλυνάρια

Επεξεργασία
  • Χαίροις αυταδέλφων σεπτή δυάς, Μάρθα και Μαρία του Λαζάρου αι αδελφαί• μεθ’ού της αλήκτου, τρυφώσαι ευκληρίας, χάριν ημίν αιτείσθαι, και θείον έλεος.
  • Χαίρετε αὐτάδελφοι ἱεραί, Μάρθα καὶ Μαρία, σεμναὶ ἤθεσι καὶ ζωῆς χαίρετε Λαζάρου, αἱ σύγγονοι αἱ θεῖαι, μεθ᾿ οὗ ἡμῖν αἰτεῖσθε, τὸ θεῖον ἔλεος.


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2021/02/02/0066/00135.html.
  2. ↑ 2,0 2,1 Martyrologium Romanum (Libreria Editrice Vaticana 2001, ISBN 978-88-209-7210-3), σσ. 383, 398
  3. ↑ Carol Ann Newsom, Sharon H. Ringe, Jacqueline E. Lapsley (επιμ.): Women's Bible Commentary, σελ. 532: «Although Eastern Orthodox Scholars never subscribed to this conflation of Mary Magdalene with Mary of Bethany and the unnamed sinner, Gregory The Great's interpretation cemented Mary Magdalene's reputation as a penitent sinner for most of her interpretive history in the West» (Westminster John Knox Press, 3η έκδ. 2012, ISBN 978-0-664-23707-3)
  4. ↑ 4,0 4,1 "Mary" Αρχειοθετήθηκε 2017-02-05 στο Wayback Machine., Easton's Bible Dictionary, 1897.
  5. ↑ Liefeld, Walter L. (1994). «Luke». Στο: Kenneth L. Barker & John Kohlenberger III, επιμ. Zondervan NIV Bible Commentary. Grand Rapids, Michigan: Zondervan Publishing House. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Tenney, Merrill C. (1994). «John». Στο: Kenneth L. Barker & John Kohlenberger III, επιμ. Zondervan NIV Bible Commentary. Grand Rapids, MI: Zondervan Publishing House. 
  7. ↑ Van Til, Kent A.:«Three Anointings and One offering: The Sinful Woman in Luke 7.36–50» Αρχειοθετήθηκε 2012-07-07 at Archive.is, Journal of Pentecostal Theology, τόμ. 15, Nο. 1 (2006), σσ. 73-82(10).
  8. ↑ Hersey, Kim: «The Two Debtors» Αρχειοθετήθηκε 2006-09-01 στο Wayback Machine., Wesley Center for Applied Theology, Northwest Nazarene University.
  9. ↑ Pope, H.: το λήμμα «St. Mary Magdalen», στην Catholic Encyclopedia, Robert Appleton Company, Νέα Υόρκη 1910
  10. ↑ Jansen, Katherine Ludwig (2001). The making of the Magdalen: preaching and popular devotion in the later Middle Ages. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-08987-4. 
  11. ↑ Rivera, John (18 Απριλίου 2003). «John Rivera, «Restoring Mary Magdalene» στο Worldwide Religious News, ''The Baltimore Sun'', 18 Απριλίου 2003». Wwrn.org. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2018. 
  12. ↑ Erwin Fahlbusch & Geoffrey William Bromiley (επιμ.): The Encyclopedia of Christianity, τόμ. 3, Eerdmans 2003, ISBN 978-90-0412654-1, σελ. 447
  13. ↑ «About the Holy Myrrh-Bearing Women» Αρχειοθετήθηκε 2012-04-11 στο Wayback Machine., Holy Myrrhbearers Women's Choir, Blauvelt, N.Y.
  14. ↑ «Righteous Mary the sister of Lazarus», Orthodox Church in America.
  15. ↑ «Mary & Martha, the sisters of Lazarus» Αρχειοθετήθηκε 2009-10-26 στο Wayback Machine., Greek Orthodox Archdiocese of America.
  16. ↑ July commemorations in the Anglican Church Αρχειοθετήθηκε 2017-02-05 στο Wayback Machine., Oremus.com.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μαρία_της_Βηθανίας&oldid=10218592"