Μίρβαϊς Χοτάκ
Ο Μίρβαϊς Χαν Χοτάκ (παστού: مير ويس خان هوتک), γνωστός και ως Σάχης Μίρβαϊς Γκιλτζί (παστού: شاه ميرويس غلجي) (1673 – Νοέμβριος 1715), ήταν ισχυρός φύλαρχος των Παστούν του Γκιλτζί[2][3] από το Κανταχάρ του Αφγανιστάν, ο οποίος δημιούργησε τη δυναστεία Χοτάκ που κυράρχησε την περίοδο μεταξύ 1709 και 1738.[4] Μετά την επανάσταση και τη δολοφονία του Πέρση κυβερνήτη των Σαφαβιδών στην περιοχή, Γκουργκίν Χαν, τον Απρίλιο του 1709, κήρυξε την περιοχή Λόι Κανταχάρ («Μεγάλο Κανταχάρ») που πλέον βρίσκεται ανεξάρτητο στο νότιο Αφγανιστάν.[5] Είναι κυρίως γνωστός ως Μίρβαϊς Νικέ (ميرويس نيکه) ή Μίρβαϊς Μπάμπα (ميرويس بابا, «Μιρβάις ο πατέρας») στη γλώσσα παστού.[6][7]
| Μίρβαϊς Χοτάκ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1673 Κανταχάρ |
| Θάνατος | 1 Νοεμβρίου 1715 Κανταχάρ[1] |
| Τόπος ταφής | Κανταχάρ |
| Χώρα πολιτογράφησης | Δυναστεία Χοτάκ |
| Θρησκεία | Σουνιτισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Χουσεΐν Χοτάκ Μαχμούντ Χοτάκ Zainab Hotaki |
| Γονείς | Σαλίμ Χαν Χοτάκ και Νάζο Τόχι |
| Αδέλφια | Αμπντούλ Αζίζ Χοτάκ |
| Οικογένεια | Δυναστεία Χοτάκ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Άνοδος στην εξουσία
ΕπεξεργασίαΤο 1707, το Κανταχάρ βρισκόταν σε κατάσταση χάους, μιας και διεκδικούνταν από το σιιτικό κρατίδιο των Σαφαβιδών της Περσίας και το σουνιτικό κράτος Μουγκάλ της Ινδίας. Ο Μίρβαϊς Χαν, ένας σουνίτης αρχηγός των φυλετικών δυνάμεων, του οποίου η επιρροή στους συμπατριώτες του τον έκανε αντικείμενο υποψίας, κρατήθηκε ως πολιτικός κρατούμενος από τον Πέρση κυβερνήτη της περιοχής, Γκουργκίν Χαν, ο οποίος τον έστειλε στη συνέχεια στο ανάκτορο των Σαφαβιδών στο Ισφαχάν. Αργότερα αποδεσμεύθηκε και μάλιστα αφέθηκε να συναντιέται με τον Σάχη, Σουλτάνο Χουσεΐν, σε τακτική βάση. Έχοντας λάβει την εύνοια της περσικής αυλής, ο Μίρβαϊς ζήτησε και έλαβε άδεια να προσκυνήσει στη Μέκκα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εκείνη την εποχή οι κάποτε ισχυροί Σαφαβίδες υποχωρούσαν πολιτικά και στρατιωτικά, διασπασμένοι από εσωτερικές συγκρούσεις, βασιλικές κόντρες και ατελείωτους πολέμους εναντίον των αντιπάλων τους, των Οθωμανών. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στην Περσία, ο Μίρβαϊς προσπάθησε να μάθει όλες τις στρατιωτικές αδυναμίες των Σαφαβιδών.[3][5]
Ενώ βρισκόταν στη Μέκκα, ζήτησε έναν φετφά από τις κορυφαίες θρησκευτικές αρχές, κατά των ξένων ηγεμόνων που εδίωκαν τον λαό του στην πατρίδα του. Οι φυλές των Παστούν ερεθίστηκαν ενώ βρισκόταν υπό την εξουσία των Σαφαβιδών λόγω των συνεχών προσπαθειών τους να τους μετατρέψουν από σουνίτες σε σιίτες.[3] Ο φετφάς χορηγήθηκε και τον μετέφερε μαζί του στο Ισφαχάν και στη συνέχεια στο Κανταχάρ, με άδεια επιστροφής και έντονες συστάσεις προς τον Γκουργκίν Χαν.
Άρχισε να οργανώνει τους συμπατριώτες του για μια μεγάλη εξέγερση και τον Απρίλιο του 1709, όταν μεγάλο μέρος της περσικής φρουράς ήταν σε εκστρατεία έξω από την πόλη, αυτός και οι οπαδοί του επιτέθηκαν στο υπόλοιπο τμήμα και σκότωσαν την πλειοψηφία του, συμπεριλαμβανομένου του Γκουργκίν Χαν.[5] Με τον θάνατο του Γκουργκίν Χαν, οι στρατιώτες του Χοτάκ πήραν τον έλεγχο της πόλης και έπειτα της επαρχίας.[7] Ο Μίρβαϊς εισήλθε στην Κανταχάρ και έβγαλε σημαντικό λόγο στους κατοίκους της:
«Αν υπάρχουν κάποιοι μεταξύ σας, που δεν έχουν το θάρρος να απολαύσουν αυτό το πολύτιμο δώρο ελευθερίας που τώρα πέφτει σε σας από τον Ουρανό, ας το δηλώσει. Δε θα πάθει τίποτα κακό: Θα μπορεί να αναζητήσει κάποιον νέο τύραννο πέρα από τα σύνορα αυτού του ευτυχισμένου κράτους.»[8]
— Μίρβαϊς Χοτάκ, Απρίλιος 1709
Ο Μίρβαϊς και οι δυνάμεις του νίκησαν έπειτα μεγάλο περσικό στρατό που στάλθηκε για να ανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής.
Αρκετές προσπάθειες που γινόταν με μισή καρδιά για την υποταγή της επαναστατημένης πόλης απέτυχαν, η Περσική Κυβέρνηση έστειλε τον Χοσρόη Χαν, ανηψιό του Γκουργκίν Χαν, με στρατό 30.000 ανδρών για να ανακτήσει τον έλεγχο, αλλά παρά την αρχική επιτυχία, η οποία οδήγησε στην παράδοση των Αφγανών υπό όρους, η ασυμβίβαστη στάση του τους έκανε να πραγματοποιήσουν νέα προσπάθεια, με αποτέλεσμα την ολοκοληρωτική ήττα του περσικού στρατού (εκ των οποίων μόνο 700 διασώθηκαν) και τον θάνατο του στρατηγού τους. Δύο χρόνια αργότερα, το 1713 μ.Χ. ακόμη ένας περσικός στρατός υπό την καθοδήγηση του Ρουστάμ Χαν ηττήθηκε από τους επαναστάτες, οι οποίοι εξασφάλισαν την κατοχή ολόκληρης της επαρχίας του Κανταχάρ.[5]
— Edward G. Browne, 1924
Ο Μίρβαϊς Χαν έγινε κυβερνήτης του Μεγάλου Κανταχάρ, το οποίο κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος του σημερινού Αφγανιστάν και μέρος των περιοχών με παστούν του Βαλουχιστάν στο Πακιστάν.[9] Στα βορειοδυτικά βρίσκονταν οι Αμπντάλι Παστούν και στα ανατολικά η αυτοκρατορία Μουγκάλ. Απορρίπτοντας τον τίτλο του βασιλιά, ο Μίρβαϊς ονομαζόταν «πρίγκιπας της Κανταχάρ και στρατηγός των εθνικών στρατευμάτων» από τους συμπατριώτες του στο Αφγανιστάν.[10]
Θάνατος και κληρονομιά
Επεξεργασία
Ο Μίρβαϊς παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το θάνατό του τον Νοέμβριο του 1715 και τον διαδέχτηκε ο αδελφός του Αμπντούλ Αζίζ, ο οποίος αργότερα σκοτώθηκε από τον γιο του Μίρβαϊς, Μαχμούντ, για τον λόγο πως σχεδίαζε να παραδώσει το Κανταχάρ στην Περσία.[9] Το 1717, ο Μαχμούντ εκμεταλλεύτηκε την πολιτική αδυναμία του Πέρση Σάχη (Σουλτάνος Χουσεΐν) και κατέλαβε σε σύντομο διάστημα μεγάλα τμήματα Περσίας.
Ο Μίρβαϊς τάφηκε στο μαυσωλείο του στην περιοχή Κοκαράν της Κανταχάρ, στο δυτικό άκρο της πόλης.[11] Θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους εθνικούς ήρωες του Αφγανιστάν και θαυμάζεται από πολλούς Αφγανούς, ιδιαίτερα τους Παστούν. Ο Στίβεν Οτφινόσκι τον αποκάλεσε Τζορτζ Ουάσινγκτον του Αφγανιστάν στο βιβλίο του Afghanistan του 2004.[7]
Στην πόλη Κανταχάρ, αλλά και στο υπόλοιπο Αφγανιστάν, υπάρχουν γειτονιές, νοσοκομεία, σχολεία και κτιριακά συγκροτήματα που έχουν λάβει το όνομά του.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ Malleson, George Bruce (1878). History of Afghanistan, from the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. London: Elibron.com. σελ. 227. ISBN 1402172788.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Ewans, Martin· Sir Martin Ewans (2002). Afghanistan: a short history of its people and politics
. New York: Perennial. σελ. 30. ISBN 0060505087.
- ↑ Axworthy, Michael (2006). Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant. New York: I.B. Tauris. σελ. 186. ISBN 1850437068.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «AN OUTLINE OF THE HISTORY OF PERSIA DURING THE LAST TWO CENTURIES (A.D. 1722–1922)». Edward Granville Browne. London: Packard Humanities Institute. σελ. 29. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ «Mirwais Neeka». www.beepworld.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Otfinoski, Steven (2004). Afghanistan. USA: Infobase Publishing. σελ. 8. ISBN 0816050562.
- ↑ Malleson, George Bruce (1878). History of Afghanistan, from the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. London: Elibron.com. σελ. 227, 459. ISBN 1402172788.
- ↑ 9,0 9,1 Malleson, George Bruce (1878). History of Afghanistan, from the Earliest Period to the Outbreak of the War of 1878. London: Elibron.com. σελ. 234. ISBN 1402172788.
- ↑ «AN OUTLINE OF THE HISTORY OF PERSIA DURING THE LAST TWO CENTURIES (A.D. 1722–1922)». Edward Granville Browne. London: Packard Humanities Institute. σελ. 29. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2010.
- ↑ «Mir Wais Hotak (1709–1715)». Nancy Hatch Dupree. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2018.
