Μήτις (μυθολογία)
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Μήτις ήταν κατά τον Ησίοδο, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος και πρώτη σύζυγος του Δία.
| Ωκεανίδα Μήτις | |
|---|---|
| Τιτανίδα της σοφίας, της σωφροσύνης και των σοφών συμβουλών | |
 | |
| Σύζυγος-οι | Θεός Δίας (ο Δίας την κατάπιε) |
| Γονείς | Τιτάνας Ωκεανός και Τιτανίδα Τηθύς |
| Αδέλφια | Οι υπόλοιπες 2.999 Ωκεανίδες και οι 3.000 Ποταμοί. |
| Τέκνα | Θεά Αθηνά |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| wikidata (π) | |
Σύμφωνα με τη μυθολογία
ΕπεξεργασίαΚατά τον Ακουσίλαο η Μήτις γεννήθηκε μαζί με τον Έρωτα και τον Αιθέρα, από την ένωση του Ερέβους και της Νύχτας, που προήλθαν από το Χάος.
Θεωρούνταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της, τη θεά Αθηνά. Η Μήτιδα ήταν η προσωποποίηση για τους αρχαίους όχι απλά της σοφίας και της φρόνησης αλλά του είδους της πονηριάς και της επαγρύπνησης, που εκπροσωπεί από τους ανθρώπους ο Οδυσσέας και από τα ζώα η αλεπού.
Η Μήτις είναι αυτή που για να βοηθήσει το Δία προσέφερε στον Κρόνο το εμετικό φάρμακο που θα τον εξαναγκάσει να ξεράσει τα παιδιά του, που είχε καταπιεί. Μετά τη νίκη του στην Τιτανομαχία ο Δίας αρχίζει τη βασιλεία του με τον γάμο του με τη Μήτιδα, που του προσφέρει μια πολύτιμη συμμαχία.
Σύμφωνα με χρησμό της Γαίας η Μήτις θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους. Μόλις ο Ζευς πληροφορήθηκε τον χρησμό, φοβούμενος μην πάθει ότι και ο πατέρας του Κρόνος, κατάπιε τη Μήτιδα, ενώ κυοφορούσε ακόμη την Αθηνά. Έπειτα με τη βοήθεια του Ηφαίστου ή με βάση άλλους μύθους με τη βοήθεια του Προμηθέα, ο Δίας γέννησε την Αθηνά, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του.
Το παιδί της Μήτιδος, η Αθηνά επίσης θεά της σοφίας γεννήθηκε πάνοπλο και τρομερό από το κεφάλι του Δία με τη βοήθεια μιας τσεκουριάς του Ηφαίστου.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο
ΕπεξεργασίαΗσίοδος - Θεογονία 886 - 900 [1]
| Ησίοδος - Θεογονία | Απόδοση |
|---|---|
|
|
Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο
ΕπεξεργασίαΑπολλόδωρος -Βιβλιοθήκη Α' 3,6 [2]
Α 3,6 μίγνυται δὲ Ζεὺς Μήτιδι, μεταβαλλούσῃ εἰς πολλὰς ἰδέας ὑπὲρ τοῦ μὴ συνελθεῖν, καὶ αὐτὴν γενομένην ἔγκυον καταπίνει φθάσας, ἐπείπερ ἔλεγε <Γῆ> γεννήσειν παῖδα μετὰ τὴν μέλλουσαν ἐξ αὐτῆς γεννᾶσθαι κόρην, ὃς οὐρανοῦ δυνάστης γενήσεται. τοῦτο φοβηθεὶς κατέπιεν αὐτήν• ὡς δ᾽ ὁ τῆς γεννήσεως ἐνέστη χρόνος, πλήξαντος αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν πελέκει Προμηθέως ἢ καθάπερ ἄλλοι λέγουσιν Ἡφαίστου, ἐκ κορυφῆς, ἐπὶ ποταμοῦ Τρίτωνος, Ἀθηνᾶ σὺν ὅπλοις ἀνέθορεν.
Ζευγάρωσε ο Ζεύς και με τη Μήτιν που άλλαζε χίλιες γνώμες, να ξαπλώσει να μην ξαπλώσει μαζί του και αφού έμεινε αυτή έγκυος, έσπευσε και την κατάπιε, Και τούτο γιατί έλεγε η Γη ότι μετά την κόρη που είχε στην κοιλιά της η Μήτις, έμελε να γεννήσει ένα αγόρι που θα γινόταν αφέντη του ουρανού. Αυτό φοβήθηκε ο Ζευς και την κατάπιε. Όταν όμως έφτασε ο καιρός του τοκετού, λένε ότι ο Προμηθέας ή όπως επιμένουν άλλοι ο Ήφαιστος χτύπησε με τον πελέκι την κεφάλι του και πετάχτηκε από το κορυφοκέφαλο πάνοπλη στον ποταμό Τρίτωνα η Αθηνά.
Χαρακτηριστικά της Μήτιδας
ΕπεξεργασίαΕν αντιθέσει με τη Θέμιδα τη δεύτερη σύζυγο του Δία, η Μήτις αντιπροσωπεύει μια πιο πρωτόγονη εποχή, όπου ο αδύνατος για να γλιτώσει από τον δυνατότερο πρέπει να χρησιμοποιήσει την πονηριά του. Η επαγρύπνηση αλλά και η αλλαγή των μορφών άλλωστε είναι χαρακτηριστικό πολλών θαλάσσιων θεοτήτων, όπως ο Πρωτέας και η Θέτιδα. Η Μήτις δεν ήταν καθαυτό θαλάσσια θεότητα αλλά όμως ήταν κόρη δύο μυθολογικών θαλασσών. Και δεν είναι τυχαίο αφού το θαλάσσιο περιβάλλον είναι γεμάτο οργανισμούς που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο.
Άλλες πληροφορίες
ΕπεξεργασίαΟ αστεροειδής 9 Μήτις (Metis), που ανακαλύφθηκε το 1848, και ο μικρός δορυφόρος του πλανήτη Δία Μήτις (ανακαλύφθηκε το 1979) πήραν το όνομά τους από τη θεά αυτή των Ελλήνων.
Πηγές
Επεξεργασία- M. Detienne and J.-P. Vernant,Μήτις: η πολύτροπη νόηση στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδόσεις Δαίδαλος Ζαχαρόπουλος,ISBN 960-227-033-0