Μάχη του Μοναστηριού των Αγίων Αποστόλων
Η Μάχη του Μοναστηριού των Αγίων Αποστόλων (αρμενικά: Առաքելոց վանքի կռիվը Ařak'elots vank'i křivë) ήταν μία ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της αρμενικής πολιτοφυλακής στο Μοναστήρι των Αγίων Αποστόλων (Αραχελότς) κοντά στην πόλη Μους τηςΟθωμανικής Αυτοκρατορίας τον Νοέμβριο του 1901.
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΜέχρι το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οι συνθήκες διαβίωσης για τον αρμενικό πληθυσμό στην κοιλάδα του Μους είχαν γίνει ανυπόφορες. Εκτός από στους αξιωματούχους της κεντρικής κυβέρνησης, τους ανεπίσημους φόρους και τέλη και τους Κούρδους αρχηγούς που εκβίαζαν για τα παραδοσιακά τους αφιερώματα, υπήρχαν και οι ληστρικοί Κούρδοι φύλαρχοι στους οποίος δώθηκε επίσημο καθεστώς αφού ενσωματώθηκαν στις ημι-κανονικές μονάδες του κουρδικού ιππικού γνωστές ως Χαμίντιγιε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, χιλιάδες Αρμένιοι αγρότες να χάσουν τη γη τους και να κερδίζουν τα προς το ζην ως προσωρινοί μισθωτοί εργάτες ή να μεταναστεύσουν στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες πόλεις για να ζήσουν σε άθλιες συνθήκες λόγω φτώχιας. Οι επαναλαμβανόμενες αποτυχίες των υποσχόμενων μεταρρυθμίσεων από την Κωνσταντινούπολη οδήγησαν ορισμένους Αρμένιους να ξεκινήσουν τοπικά μέτρα για αυτοάμυνα. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Hunchakian και η Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία ήταν δύο αρμένικες πολιτικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Μετά τις σφαγές Αρμενίων στο Σασούν το 1894, και τις πιο διαδεδομένες σφαγές στην πεδιάδα του Μους το 1895 και το 1896 κατά τη διάρκεια των γεγονότων που ήταν γνωστά ως σφαγές της Χαμιδιανής, η πολιτική δραστηριότητα της δεκαετίας του 1880 εξελίχθηκε σε ένοπλες μονάδες αυτοάμυνας, γνωστές ως φεντάΐ, που χρησιμοποιούσαν τα βουνά ως ασφαλή καταφύγια και ως περιοχές για πολιτική αναταραχή.[1]
Το 1899 σκοτώθηκαν αρκετοί Αρμένιοι διοικητές φενταΐ και ο Αντρανίκ Οζανιάν είχε την ηγεσία όλων αυτών των ομάδων στην περιοχή Σασούν του Μπιλίς Βιλαέτ. Υπό τον έλεγχο του Αντράνικ ήταν τριάντα οκτώ χωριά. [2]
Η μάχη
ΕπεξεργασίαΤον Νοέμβριο του 1901, ο Αντρανίκ κατέβηκε από τα βουνά με περίπου 30 έμπειρους φαντεΐ (συμπεριλαμβανομένων των Κέβορκ Τσάβους και Χακόμπ Κοτογιάν) και περίπου 8 έως 10 αγρότες από το χωριό Τσρόνκ. Κυνηγημένοι από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, οι άντρες του Αντρανίκ τελικά εγκλωβίστηκαν και στις 20 Νοεμβρίου οχυρώθηκαν στη Μονή των Αγίων Αποστόλων που βρίσκεται ανατολικά του Μους.
Ένα σύνταγμα πέντε τουρκικών ταγμάτων, περίπου 1.200 άντρες, υπό την ηγεσία των πασάδων Φερίχ και Αλή, άρχισε να πολιορκεί το οχυρωμένο μοναστήρι.[3] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο τουρκικός στρατός είχε μεγάλες απώλειες λόγω του κρύου καιρού και των επιδημιών. Μετά από δεκαεννέα ημέρες πολιορκίας και διαπραγματεύσεων παράδοσης στις οποίες συμμετείχαν Αρμένιοι κληρικοί, καθώς και ο αρχηγός του Μους και ξένοι πρόξενοι, ο Αντρανίκ και οι άντρες του κατάφεραν να εγκαταλείψουν κρυφά το μοναστήρι του Αρακέλοτ και να μετακινηθούν σε μικρές ομάδες πίσω στα κοντινά βουνά.[4] Σύμφωνα με τον Λεον Τρότσκι, ο Αντρανίκ διοργάνωσε τη διαφυγή ντυμένος με τη στολή ενός Τούρκου αξιωματούχου: «γύρισε ολόκληρη τη φρουρά, μιλώντας σε αυτούς σε εξαιρετικά Τουρκικά» και «ταυτόχρονα δείχνοντας την έξοδο στους δικούς του άντρες."[5]
Συνέπεια
ΕπεξεργασίαΜετά την έξοδο από το Μοναστήρι του Αρακέλοτ, ο Αντρανίκ έγινε θρύλος μεταξύ των Αρμενίων της επαρχίας.[6] [7] «Ο Αντρανίκ δεν είναι άνθρωπος, είναι φάντασμα», έλεγαν οι Τούρκοι, αφού εξαφανίστηκε. Οι Κούρδοι πίστευαν ότι όταν το βράδυ ο Αντρανίκ έβγαλε το παλτό του, έπεσαν πολλές σφαίρες από αυτό. [8] Ο Αντρανίκ είχε ηγετικό ρόλο κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Αντίστασης του Σασούν το 1904, στη συνέχεια υποχώρησε με τους άντρες του στο Ιράν, παραιτήθηκε από την Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία και στη συνέχεια ταξίδεψε στην Ευρώπη, όπου συμμετείχε στον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο.[9] Το 1924 στη Βοστώνη, ο Αντρανίκ δημοσίευσε τα απομνημονεύματα του, Η Μάχη στη Μονή των Αγίων Αποστόλων. Για τα γεγονότα, έγραψε:
Ήταν απαραίτητο να δείξουμε στους Τούρκους και τους Κούρδους, ότι ένας Αρμένιος μπορεί να σηκώσει όπλο και μία αρμένικη καρδιά μπορεί να αγωνιστεί και να προστατέψει τα δικαιώματα της.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Richard G Hovannisian, Armenian Baghesh / Bitlis and Taron / Mush, pages 5 and 6, 2001.
- ↑ Trotsky, Leon (1980). The Balkan wars: 1912-13: the war correspondence of Leon Trotsky. New York: Monad Press. σελ. 249. ISBN 0909196087.
- ↑ The Armenians: history of a genocide, by Yves Ternon - 1990, p. 114
- ↑ Pasdermadjian, Hrand (1964). «A History of Armenia (Chapter XV)». The Armenian Review 17 (1): 78. ISSN 0004-2366. https://books.google.com/books?id=3vQDAAAAYAAJ. «In 1901 took place the unusual siege of the Monastery of Arakelotz during which Andranik and his soldiers repulsed the onslaught of the Turkish forces for 19 days, pierced the Turkish lines and made their escape into the mountains.».
- ↑ Trotsky, Leon (1980). The Balkan wars : 1912-13 : the war correspondence of Leon Trotsky. New York: Monad Press. σελ. 250. ISBN 0909196087.
- ↑ Rhyne, George N.· Lazzerini, Edward J. (2006). The supplement to The modern encyclopedia of Russian, Soviet and Eurasian history. Gulf Breeze, Fla.: Academic International Press. σελ. 22. ISBN 0875691420.
- ↑ Encyclopedia of the Modern Middle East & North Africa: A-C, by Philip Mattar- p. 195
- ↑ The great 4: Mesrob, Komidas, Antranik, Toramanian, by Herminé D. Varjabedian, Shirak Press, 1969, p. 51
- ↑ Historical Dictionary of Armenia, by Rouben Paul Adalian, 2010, p. 79
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- The Battle of Holy Apostles' Monastery by Gen. Antranig, originally recorded by L. G. Loulegian and translated from Armenian by Ara Stepan Melkonian - London; Taderon Press [Gomidas Institute] 2009, (ISBN 9781903656808), 70 pages
- The Battle of Holy Apostles' Monastery by Gen. Andranik, wr. Lewon K. Liwlēchean - London, 2008, (ISBN 9781903656808), 59 pages
- General Andranik and the Armenian Revolutionary Movement, by Antranig Chalabian - Southfield, 1988, (ISBN 9780962274114), 588 pages