Λαυρασία

Η Λαυρασία (Laurasia)^[1] ήταν η βόρεια από τις δύο ηπείρους (η νότια ήταν η Γκοντβάνα) οι οποίες σχημάτιζαν την Παγγαία 300 με 200 εκατομμύρια χρόνια πριν. Διασπάστηκε από την ήπειρο Γκοντβάνα 200 με 180 εκατομμύρια χρόνια πριν (αρχίζοντας από τα τέλη της Τριαδικής περιόδου) κατά τη διάρκεια διάλυσης της Παγγαίας, και μετά τη διάσπαση μετατοπίστηκε βορειότερα.^[2]

Το όνομα συνδυάζει τα ονόματα Λαυρεντία (Laurentia)^[2], στην κρατονική περιοχή της Βόρειας Αμερικής, και την Ευρασία. Όπως υποδεικνύει η γεωλογική ονομασία, η Λαυρασία περιλάμβανε τις περισσότερες από τις εκτάσεις που συνθέτουν τις σημερινές ηπείρους του Βόρειου Ημισφαιρίου, κυρίως τη Λαυρεντία (δηλαδή ο πυρήνας της ηπείρου της Βόρειας Αμερικής), Βαλτική, Σιβηρία, Καζακστάν, Βόρεια και Ανατολική Κίνα.

Προέλευση

Αν και η Λαυρασία είναι περισσότερο γνωστή ως μεσοζωική οντότητα, σήμερα πιστεύεται ότι οι ίδιες ήπειροι που διαμόρφωσαν τη Λαυρασία υπήρξαν ως μία συνεκτική ήπειρος μετά τη διάλυση της Ροδίνιας περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια πριν. Για να αποφευχθεί το μπέρδεμα με τη Μεσοζωική ήπειρο, αυτή αναφέρεται ως Πρώτο-Λαυρασία.^[2] Πιστεύεται ότι η Λαυρασία δεν διασπάστηκε πριν την επανένωση με τις νότιες ηπείρους ώστε να διαμορφώσουν την προκάμβρια ήπειρο Παννότια, η οποία παρέμεινε μέχρι τις αρχές του Καμβρίου. Η Λαυρασία επανασυνδέθηκε, στη συνέχεια διαχωρίστηκε, λόγω των ενεργειών των τεκτονικών πλακών, της μετατόπισης των ηπείρων και την επέκταση του θαλάσσιου πυθμένα.^[3]

Διάσπαση και ανάπλαση

Την Κάμβρια περίοδο, η Λαυρασία βρισκόταν κοντά στον ισημερινό και είχε αρχίσει να διασπάται, με τη Βόρεια Κίνα και τη Σιβηρία να παρασύρονται βορειότερα απ' ό,τι είχαν βρεθεί άλλες ήπειροι τα προηγούμενα 500 εκατομμύρια χρόνια. Κατά τη Δεβόνια περίοδο, η Βόρεια Κίνα βρισκόταν κοντά στον Αρκτικό κύκλο και παρέμεινε το βορειότερο τμήμα της Γης κατά τη διάρκεια της Λιθανθρακοφόρας Εποχής των Παγετώνων μεταξύ 300 και 280 εκατομμυρίων χρόνων πριν. Δεν υπάρχει όμως κανένα στοιχείο για την ύπαρξη παγετώνων στις βόρειες ηπείρους. Αυτή η ψυχρή περίοδος έλαβε χώρα η επανασύνδεση της Λαυρεντίας και της Βαλτικής με τον σχηματισμό των Απαλάχιων και τεράστια κοιτάσματα άνθρακα, που αποτελούν μεγάλο οικονομικό στήριγμα για την οικονομία των γύρω περιοχών, τη Δυτική Βιρτζίνια, τη Βρετανία και τη Γερμανία.^[3]

Η Σιβηρία κινήθηκε προ τα νότια και ενώθηκε με το Καζακστάν, μια μικρή ηπειρωτική περιοχή που πιστεύεται να έχει δημιουργηθεί κατά το Σιλούριο από εκτεταμένη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Όταν αυτές οι δύο ήπειροι ενώθηκαν, η Λαυρασία είχε σχεδόν ξανασχηματιστεί, και με την αρχή του Τριαδικού, η κρατονική μάζα της Ανατολικής Κίνας ενώθηκε με την ανεπτυγμένη Λαυρασία καθώς συγκρούστηκε με την Γκοντβάνα ώστε να σχηματιστεί η Παγγαία. Η Βόρεια Κίνα ήταν και η τελευταία ήπειρος που ενώθηκε με την Παγγαία.^[3]

Τελική διάσπαση

Γύρω στα 200 εκατομμύρια χρόνια πριν, η Παγγαία άρχισε να διασπάται. Μεταξύ της βορειοανατολικής Αμερικής και της Βορειοδυτικής Αφρικής, ένας νέος ωκεανός σχηματίστηκε - ο Ατλαντικός Ωκεανός, μολονότι η Γροιλανδία (δίπλα στη Βόρεια Αμερική) και η Ευρώπη ήταν ακόμη ενωμένες. Ο διαχωρισμός της Ευρώπης και της Γροιλανδίας συνέβη περίπου 55 εκατομμύρια χρόνια πριν (στα τέλη του Παλαιόκαινου). Η Λαυρασία τελικά χωρίστηκε σε όλες τις ηπείρους, γι'αυτό και πήρε την ονομασία: Λαυρεντία (Βόρεια Αμερική σήμερα) και Ευρασία (με εξαίρεση την Ινδία).

Παραπομπές

↑ Houseman, Greg. "Dispersal of Gondwanaland". University of Leeds.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 http://www.metal.ntua.gr/.../3b_PALAIOGEOGRAFIKH_EJELIJH_THS_GHS.pdf^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.geo.auth.gr/courses/ggp/mth1063e/pdf/10th_Chapter.pdf

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Laurasia and Gondwana στο Wikimedia Commons

[1] Houseman, Greg. "Dispersal of Gondwanaland". University of Leeds.

[metal.ntua.gr-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 http://www.metal.ntua.gr/.../3b_PALAIOGEOGRAFIKH_EJELIJH_THS_GHS.pdf^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[geo.auth.gr-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.geo.auth.gr/courses/ggp/mth1063e/pdf/10th_Chapter.pdf

[1]

[2]

[3]