Λέων Α΄ της Αρμενίας
Ο Λέων Α΄ της Αρμενίας, (Αρμενικά ː Լեիոն Ա, περί το 1080 - 14 Φεβρουαρίου 1140) μέλος του Οίκου των Ρουπενιδών ήταν 5ος Πρίγκιπας του Αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας ή "Κύριος των βουνών του Ταύρου" (1129 - 1137).[2][3][4][5] Ο Λέων ήταν δευτερότοκος γιος του Κωνσταντίνου Α΄ της Αρμενίας και της δισεγγονής του Βάρδα Φωκά του πρεσβύτερου, ανιψιάς του Νικηφόρου Β΄ Φωκά.[3]
| Λέων Α΄ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 11ος αιώνας |
| Θάνατος | 14 Φεβρουαρίου 1140 Κωνσταντινούπολη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Μλεχ της Αρμενίας Θόρος Β΄ Ruben of Armenia Στέφανος |
| Γονείς | Κωνσταντίνος Α΄ της Αρμενίας |
| Αδέλφια | Βεατρίκη της Αρμενίας Θόρος Α΄[1] |
| Οικογένεια | Οίκος των Ρουπενιδών |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Εκμεταλλεύτηκε τη συγκρατημένη εχθρότητα μεταξύ της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και των Σταυροφορικών κρατών της Έδεσσας και της Αντιόχειας. Η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν η κατάληψη του Χαλεπιού για λογαριασμό της Κωνσταντινούπολης, βρισκόταν υπό την απειλή του Ζενγκί Ατάμπεη της Μοσούλης καθώς οι Σταυροφόροι της Αντιόχειας δεν είχαν ικανή διακυβέρνηση.[4] Ο Λέων Α΄ επεκτάθηκε σε όλες τις πεδιάδες της Κιλικίας ακόμη και ως τις Μεσογειακές ακτές. Στην εποχή του οι σχέσεις μεταξύ των Αρμενίων και των Σταυροφόρων δεν ήταν φιλικές όπως παλαιά: διεκδικούσαν και οι δύο το όρος Αμανός και τις παρακείμενες ακτές του κόλπου της Αλεξανδρέττας.[5] Ο Ιωάννης Β΄ Κομνηνός έκλεισε με τον Λέων μια ψεύτικη ειρηνική συνθήκη αλλά σε μια συνάντηση μεταξύ τους στην Κωνσταντινούπολη τον συνέλαβε και τον φυλάκισε μαζί με δυο από τους γιους του, ο Λέων πέθανε αιχμάλωτος.[4]
Άνοδος στον θρόνο
ΕπεξεργασίαΌταν πέθανε ο πατέρας του τον διαδέχθηκε ο μεγαλύτερος αδελφός του Θόρος Α΄ της Αρμενίας (1102), ο Λέων κυβέρνησε τα ανατολικά τμήματα του πριγκιπάτου την εποχή που ζούσε ο αδελφός του.[3][3] Την περίοδο 1100 - 1103 ο Βαλδουίνος Β΄ της Ιερουσαλήμ έδωσε μια αδελφή του σύζυγο στον Λέων αλλά το όνομα της είναι άγνωστο.[3][4] Μερικές πηγές αναφέρουν ότι πιθανότατα η σύζυγος του Λέων ήταν κουνιάδα του Βαλδουίνου και κόρη του Γαβριήλ της Μελιτήνης.[3] Ο σουλτάνος του Ικονίου Μαλίκ Σαχ Α΄ επιτέθηκε στην Αρμενία και δυο από τους αδελφούς του Λέων έπεσαν στην μάχη (1111).[4] Ο Λέων Α΄ σοκαρισμένος έκανε σκληρή επίθεση εναντίον των Τούρκων και τους ανάγκασε να οπισθοχωρήσουν.[4] Ο Λέων με την υποστήριξη των αδελφών του έστειλε ένα στρατιωτικό σώμα για να βοηθήσει τον Ρογήρο του Σαλέρνο στην πολιορκία του Αζάζ.[2] Ο Βαχράμ της Έδεσσας στα "Βασιλικά Χρονικά της Μικρής Αρμενίας" γράφει :[6]
"Ο Λέων κάλεσε διάσημους πολεμιστές να πολεμήσουν μαζί του και τους έδωσε γενναίες αμοιβές, πολέμησε σκληρά εναντίον των απίστων, κατέστρεψε όλα τα κάστρα τους και τους σκότωσε με το σπαθί τους. Ο σεβασμός των πολεμιστών του απέναντι του και ο φόβος των απίστων και των αλλόθρησκων ήταν τεράστιος, οι πολεμιστές του τον έλεγαν νέο Ασταχάγκ".
Ο Θόρος Α΄ πέθανε το 1129 (ή το 1130) και ο μικρός του γιος Κωνσταντίνος Β΄, πρίγκιπας της Αρμενίας από μια συνωμοσία των ανακτόρων πιθανότατα δηλητηριάστηκε.[2] Άλλοι συγγραφείς όπως ο Σύριος Κουρκτζιαν σημειώνουν ότι ο Θόρος πέθανε χωρίς απογόνους και τον διαδέχθηκε ο Λέων.[4][5]
Σύγκρουση με τους Φράγκους
Επεξεργασία
Τον Φεβρουάριο του 1130 ο Βοημούνδος Β΄ της Αντιόχειας που είχε φιλοδοξίες να ανακτήσει το πριγκιπάτο του θεώρησε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να ανακτήσει το Αναζάρμπους που βρισκόταν στην κατοχή του Θόρος και βάδισε με μια μικρή δύναμη στον ποταμό Τζιχάν.[2] Ο Λέων Α΄ κάλεσε για βοήθεια τον εμίρη των Ντανισμεντιδών Γκαζί.[2] Την ώρα που ο Βοημούνδος βάδιζε στον ποταμό με χαλαρή αντίσταση από τους Αρμενίους επιτέθηκε ο εμίρης και έσφαξε ολόκληρο τον στρατό του.[2] Οι Τούρκοι όμως δεν κέρδισαν τίποτα από την μεγάλη νίκη τους επειδή με την επέμβαση του Ιωάννη Β΄ Κομνηνού το Αναζάρμπους παρέμεινε στους Αρμένιους, ο λόγιος Μιχαήλ ο Σύριος (1126 - 1199) γράφει ότι ο Βυζαντινός αυτοκράτορας επιτέθηκε αμέσως στους Τούρκους.[2] Αμέσως μετά τον θάνατο του Βοημούνδου Β΄ ο Λέων με την προστασία του Τούρκου εμίρη κατέβηκε στην πεδιάδα ύστερα από μια σύντομη ανεπιτυχή πολιορκία της Σελεύκειας, κυρίευσε την Μοψουεστία, τα Άδανα και την Ταρσό.[2][4] Ο Λέων στην συνέχεια κατέλαβε το Σαρβεντικάρ στις πλαγιές του βουνού Άμανος από τον Βαλδουίνο του Καχραμανμαράς.[2] Η κυριαρχία των Αρμενίων στην Κιλικία ήταν πολύ ασθενής : ληστές λεηλατούσαν το εσωτερικό της χώρας και πειρατές ρήμαζαν τις ακτές.[2]
Ο νέος πρίγκιπας Ραϋμόνδος της Αντιόχειας αποφάσισε να ανακτήσει την Κιλικία, με την έγκριση του Φούλκωνος της Ιερουσαλήμ βάδισε με τον Βαλδουίνο του Καχραμανμαράς εναντίον του Λέοντα.[2] Ο Λέων Α΄ με την βοήθεια του ανιψιού του Ζοσλέν Β΄ της Έδεσσας έδιωξε τον στρατό της Αντιόχειας.[2] Ο Λέων με θριαμβευτικούς ρυθμούς ζήτησε να συναντηθεί με τον Βαλδουίνο του Καχραμανμαράς που με δόλο τον συνέλαβε αιχμάλωτο και τον έστειλε φυλακή στην Αντιόχεια.[2] Οι τρεις γιοι του Λέοντα απουσία του πατέρα τους συγκρούστηκαν μεταξύ τους, ο μεγαλύτερος Κωνσταντίνος τυφλώθηκε από τους αδελφούς του.[2] Ο εμίρης των Ντανισμεντιδών Μωάμεθ Β΄ ιμπν Γκαζί επιτέθηκε στην Κιλικία και κατέστρεψε την σοδειά.[2] Ο Λέων Α΄ σοκαρισμένος από τα γεγονότα ζήτησε επειγόντως την απελευθέρωση του, πρόσφερε στον Ραϋμόνδο την Μοψουεστία, τα Άδανα, 60.000 κομμάτια χρυσού και τον γιο του ως όμηρο αλλά στην επιστροφή ξέχασε να κρατήσει τις υποσχέσεις του.[2][5] Ξέσπασε καταστροφικός πόλεμος αλλά με την παρέμβαση του Ζοσλέν Β΄ της Έδεσσας (1137) έκλεισε ειρήνη, δημιουργήθηκε συμμαχία εναντίον του Ιωάννη Β΄ Κομνηνού που διεκδικούσε τόσο την Αντιόχεια όσο και την Κιλικία.[2][5]
Ανακατάληψη της Κιλικίας από τους Βυζαντινούς
ΕπεξεργασίαΤην άνοιξη του 1137 ο αυτοκρατορικός στρατός με τον αυτοκράτορα και τους γιους του συγκεντρώθηκε στην Αττάλεια και προχώρησε ανατολικά στην Κιλικία.[2] Ο Λέων σε μια προσπάθεια να ελέγξει την πρόοδο του Βυζαντινού στρατού κατέλαβε την Σελεύκεια αλλά αναγκάστηκε να υποχωρήσει.[2] Ο αυτοκρατορικός στρατός πέρασε από την Μερσίνη, τα Άδανα, την Ταρσό και την Μοψουεστία, όλες οι πόλεις του δήλωσαν την υποταγή τους.[2] Ο Λέων στηρίχτηκε στο ισχυρό κάστρο του Αναζάρμπους, η φρουρά του αντιστάθηκε 37 μέρες αλλά στην συνέχεια παραδόθηκε.[2] Ο Λέων οπισθοχώρησε στα ψηλά όρη του Ταύρου ενώ οι αυτοκρατορικές δυνάμεις βάδισαν στις πεδιάδες της Αντιόχειας.[2] Ο Ιωάννης Κομνηνός υπέταξε το Πριγκιπάτο της Αντιόχειας, κατόπιν επέστρεψε στην Κιλικία για να ολοκληρώσει την κατάκτηση της, το οικογενειακό κάστρο του Βάχκα αντιστάθηκε μια βδομάδα.[2] Ο Ιωάννης Β΄ Κομνηνός κάλεσε με δόλο των Λέων και του υποσχέθηκε ειρήνη, ο πρίγκιπας συνελήφθη με δυο από τους γιους του και μεταφέρθηκαν αιχμάλωτοι στην Κωνσταντινούπολη.[7]
Αιχμαλωσία στην Κωνσταντινούπολη
ΕπεξεργασίαΟ Λέων και οι γιοι του ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη σε πολυτέλεια και με μεγάλες τιμές από τον αυτοκράτορα, ο ίδιος ο Λέων μπορούσε να δειπνήσει με τον αυτοκράτορα και να συμμετέχει στα κυνήγια του, ο γιος του Ρουπέν δολοφονήθηκε από Βυζαντινούς δολοπλόκους που ζήλευαν την ισχύ του.[7] Ο Λέων έζησε στην Κωνσταντινούπολη μέχρι τον θάνατο του (1140).[4]
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΤο όνομα και η καταγωγή της συζύγου του είναι άγνωστα, πιθανότατα ήταν η Βεατρίκη, κόρη του Ούγου Α΄ του Ρετέλ ή μια ανώνυμη κόρη του Γαβριήλ της Μελιτήνης.[3] Μαζί της απέκτησε :
- Ανώνυμη κόρη, παντρεύτηκε έναν "Φράγκο ευγενή από την Αντιόχεια" και απέκτησε τον αντιβασιλιά Τόμας.[3]
- Ανώνυμη κόρη, σύζυγος του Κογ Βασίλ[3]
- Κωνσταντίνος (πέθανε στην Έδεσσα, 1144)[3]
- Θόρος Β΄ της Αρμενίας[3]
- Στέφανος της Αρμενίας[3]
- Μλεχ της Αρμενίας[3]
- Ρουπέν (δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, 1144)[3]
Η πληροφορία του Ρουντ - Κόλλενμπεργκ για δεύτερο γάμο του Λέων Α΄ είναι ανακριβής.[3]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ (Aρμενικά) Αρμένικη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 Runciman, Steven. A History of the Crusades – Volume II.: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East: 1100–1187.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 Cawley, Charles (2009-04-01), Lords of the Mountains, Kings of (Cilician) Armenia (Family of Rupen)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Ghazarian, Jacob G. The Armenian Kingdom in Cilicia during the Crusades: The Integration of Cilician Armenians with the Latins (1080–1393).
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Vahan M. Kurkjian (2005-04-05). "A History of Armenia"
- ↑ Vahram (2008-09-10). "Chronicle"
- ↑ 7,0 7,1 Bucossi, Alessandra; Suarez, Alex Rodriguez. John II Komnenos, Emperor of Byzantium: In the Shadow of Father and Son.
Πηγές
Επεξεργασία- Bucossi, Alessandra; Suarez, Alex Rodriguez: John II Komnenos, Emperor of Byzantium: In the Shadow of Father and Son; Routledge, 2016, Abingdon.
- Cawley, Charles (2009-04-01), Lords of the Mountains, Kings of (Cilician) Armenia (Family of Rupen)
- Ghazarian, Jacob G: The Armenian Kingdom in Cilicia during the Crusades: The Integration of Cilician Armenians with the Latins (1080–1393); RoutledgeCurzon (Taylor & Francis Group), 2000, Abingdon.
- Runciman, Steven: A History of the Crusades – Volume II.: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East: 1100–1187; Cambridge University Press, 1988, Cambridge
- Cawley, Charles (2009-04-01), Lords of the Mountains, Kings of (Cilician) Armenia (Family of Rupen)
- Τα Χρονικά του Σεμπάντ του Κοντόσταυλου
