Κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη 1933
Η Κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη 1933 (Μάρτιος 1933 - Οκτώβριος 1935) ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας, ύστερα από την προσωρινή κυβέρνηση Οθωναίου, και αφού τερματίστηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα του Νικολάου Πλαστήρα, της 6ης Μαρτίου 1933.
.svg){kind=small} | |
| Β΄ Ελληνική Δημοκρατία | |
 | |
| Ημερομηνία σχηματισμού | 10 Μαρτίου 1933 |
|---|---|
| Ημερομηνία διάλυσης | 10 Οκτωβρίου 1935 |
| Πρόσωπα και δομές | |
| Αρχηγός Κράτους | Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Αλέξανδρος Ζαΐμης |
| Πρόεδρος Κυβέρνησης | Παναγής Τσαλδάρης |
| Συνολικός αριθμός Μελών | 52 |
| Συμμετέχοντα κόμματα | «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» (συνασπισμός κομμάτων) |
| Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα | Κυβέρνηση πλειοψηφίας |
| Αξιωματική Αντιπολίτευση | «Εθνικός Συνασπισμός» (συνασπισμός κομμάτων) |
| Ιστορία | |
| Εκλογές | Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1933 Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1935 |
| Θητεία νομοθετικού σώματος | 27 Μαρτίου 1933 - 1 Απριλίου 1935 (Δ΄ κοινοβουλευτική περίοδος) 1 Ιουλίου 1935 - 27 Δεκεμβρίου 1935 Ε' Εθνοσυνέλευση[1] |
| Προηγούμενη | Κυβέρνηση Αλέξανδρου Οθωναίου 1933 |
| Διάδοχη | Κυβέρνηση Γεωργίου Κονδύλη 1935 |
Η Ελλάδα μπήκε σε μια ακόμα περίοδο ακραίας πόλωσης και φανατισμού, που τροφοδοτήθηκε και από τις δυο πλευρές (βενιζελικοί - αντιβενιζελικοί). Η απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, στις 6 Ιουνίου 1933, οι δίκες εναντίον των στρατιωτικών που μετείχαν στο πραξικόπημα (αν και ο αρχηγός αυτού, Πλαστήρας, είχε διαφύγει στο εξωτερικό), οι φωνές των βασιλοφρόνων που ολοένα πλήθαιναν για επαναφορά της Βασιλείας, η ολοένα αυξανόμενη επιρροή του Κονδύλη στην κυβέρνηση και στο στρατό, οδήγησαν το Βενιζέλο να αποφασίσει την εκτέλεση ενός ακόμα πραξικοπήματος, αυτού της 1ης Μαρτίου 1935. Το πραξικόπημα απέτυχε αλλά έδωσε αφορμή για διώξεις και αποτάξεις βενιζελικών στρατιωτικών, για εκκαθάριση του δημόσιου τομέα από τους βενιζελικούς, και για την τελική επικράτηση του, βασιλόφρονα πλέον, Κονδύλη, με το πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 1935, που παλινόρθωσε τη Βασιλεία.[2]
Ο βενιζελικός πολιτικός, Αλέξανδρος Ζάννας, σε ένα γράμμα του προς το φυγόδικο Πλαστήρα, τον Ιούνιο του 1933, θα αποδειχτεί προφητικός για το μέλλον της χώρας: «Ο Τσαλδάρης δεν εκέρδισε τις εκλογές της 5ης Μαρτίου, αλλά της 6ης. Αυτό είναι αναμφισβήτητον. Επειδή, όμως, είναι τελείως ανέτοιμος και ανεπαρκής να διοικήσει, δεν εξεμεταλλεύθη καταλλήλως τας περιστάσεις. Παρασυρόμενος άλλοτε μεν από τους αδιαλλάκτους άλλοτε δε από τους διαλλακτικούς, δεν κατόρθωσε κανένα εκ των ζητημάτων να επιλύση. Και εις αυτήν ακόμη την κατηγορίαν κατά του Βενιζέλου δεν έλαβε θέσιν. Προσπάθησε και προσπαθεί ακόμη να εξοικονομήση τα πράγματα για να μην αναγκασθή να πή τη γνώμην του. Ο Κονδύλης επλεύρισε οριστικά πλέον προς τους Λαϊκούς με την ανόητον αντίληψιν πώς αυτός θα υποκαταστήση τον Τσαλδάρην. Η φιλοδοξία του είναι τοιαύτη ώστε είνε ικανός για κάθε ατιμίαν. Περί του Χατζή(κυριάκου) και των άλλων δε μιλώ. Πάντως όλο αυτό το μπουλούκι, που, χωρίς αρχηγό, χωρίς πειθαρχία, στα κουτουρού διοικεί σήμερα το κράτος, δεν είνε δυνατόν επί πολύ κατά τη γνώμη μου να παραμείνη στην αρχή... Θα προσπαθήση δηλαδή ο Κονδύλης να επωφεληθή των περιστάσεων και να εφαρμόση τα σχέδιά του. Θα επιτύχη άραγε στην προσπάθειά του;»[3]
.png)
Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου
Επεξεργασία- «Πρωθυπουργός» - («Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου»): Παναγής Τσαλδάρης
- «Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Παναγής Τσαλδάρης
- στις 2 Μαρτίου 1935, ανέλαβε το υπουργείο, ο αρχηγός των Ελευθεροφρόνων, Ιωάννης Μεταξάς
- «Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργω» : Βασίλειος Σαγιάς
- «Επί των Εξωτερικών υπουργός»: Δημήτριος Μάξιμος
- - παραιτήθηκε, στις 2 Μαρτίου 1935, και αντικαταστάθηκε από τον Πρωθυπουργό
- «Επί της Δικαιοσύνης υπουργός»: Σπυρίδων Ταλιαδούρος
- «Επί των Εσωτερικών υπουργός»: Ιωάννης Ράλλης[5]
- - αντικαταστάθηκε, στις 9 Αυγούστου, προσωρινά, από τον Ιωάννη Μουτζουρίδη (γενικό διοικητή Κρήτης)
- - αντικαταστάθηκε, στις 21 Μαρτίου 1934, από το Δημήτριο Γιαννόπουλο
- - αντικαταστάθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1934 από το Γεώργιο Χλωρό
- «Επί της Παιδείας και των Θρησκευμάτων υπουργός»: Πέτρος Ράλλης
- - αντικαταστάθηκε, στις 3 Μαρτίου, από το Θεόδωρο Τουρκοβασίλη
- - αντικαταστάθηκε, στις 20 Νοεμβρίου, από τον Ιωάννη Μακρόπουλο
- - αντικαταστάθηκε, στις 18 Φεβρουαρίου 1935, από το Δημήτριο Χατζίσκο
- «Επί των Οικονομικών υπουργός» : Σπυρίδων Λοβέρδος
- - αντικαταστάθηκε, στις 29 Νοεμβρίου 1934, από το Γεώργιο Πεσμαζόγλου
- «Επί των Οικονομικών υφυπουργός» : Μιχαήλ Ευλάμπιος
- - αντικαταστάθηκε, την 1η Δεκεμβρίου 1933, από το Δημήτριο Χέλμη
- «Επί της Εθνικής Οικονομίας υπουργός» : Γεώργιος Πεσμαζόγλου
- - στις 29 Νοεμβρίου 1934, ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών ενώ παράλληλα, παρέμεινε προσωρινός Υπουργός Εθνικής Οικονομίας
- - αντικαταστάθηκε, στις 28 Δεκεμβρίου 1934, από το Στέφανο Στεφανόπουλο
- «Επί της Εθνικής Οικονομίας υφυπουργός» : Στέφανος Χ. Στεφανόπουλος
- - αντικαταστάθηκε, στις 28 Δεκεμβρίου 1934, από το Σπυρίδωνα Τρικούπη
- «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υπουργός»: Ιωάννης Ράλλης
- - αντικαταστάθηκε, στις 3 Μαρτίου, από τον Πέτρο Ράλλη
- «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υφυπουργός» : Κωνσταντίνος Τσαλδάρης
- «Επί της Γεωργίας υπουργός»: Ιωάννης Θεοτόκης
- - αντικαταστάθηκε, στις 28 Δεκεμβρίου 1934, από τον Παναγιώτη Δεκάζο
- «Επί της Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως υπουργός» : Ιωάννης Μακρόπουλος
- - αντικαταστάθηκε, στις 21 Μαρτίου 1934, από το μέχρι προτινος βουλευτή των «Φιλελευθέρων», Μιχαήλ Κύρκο
- «Επί της Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως υφυπουργός» : Σπυρίδων Τσακόπουλος
- «Επί των Στρατιωτικών υπουργός»: Γεώργιος Κονδύλης - «Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα»
- «Επί των Στρατιωτικών υφυπουργός» : Κωνσταντίνος Ροδόπουλος
- «Επί των Ναυτικών υπουργός»: Αλέξανδρος Χατζηκυριάκος[6]
- - αντικαταστάθηκε, στις 2 Μαρτίου 1935, από το ναύαρχο ε.α. Σοφοκλή Δούσμανη
- «Επί της Αεροπορίας» : Ιωάννης Ράλλης
- - αντικαταστάθηκε, στις 3 Ιανουαρίου 1934, από τον Πρωθυπουργό
- - αντικαταστάθηκε, στις 2 Μαρτίου 1935, από το Γεώργιο Σχινά
- «Επί της Αεροπορίας υφυπουργός» : Γεώργιος Σχινάς
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Κρήτης» : Ιωάννης Μουτζουρίδης
- - αντικαταστάθηκε, στις 25 Μαΐου 1934, από τον Ηλία Αποσκίτη
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Μακεδονίας» : Φίλιππος Δραγούμης
- - αντικαταστάθηκε, στις 8 Ιουνίου 1934, από τον Περικλή Ράλλη
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Θράκης» : Μιλτιάδης Μαντάς
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Ηπείρου» : Αλέξανδρος Εμπειρίκος - Κουμουνδούρος
- - αντικαταστάθηκε, στις 21 Μαρτίου 1934, από τον Κωνσταντίνο Καλκάνη
Ανασχηματισμός 20ης Μαρτίου 1935
Επεξεργασία- «Αντιπρόεδρος Υπουργικού συμβουλίου» : Γεώργιος Κονδύλης
- «Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργω» : Βασίλειος Σαγιάς
- - αντικαταστάθηκε, στις 5 Απριλίου 1935, από τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη
- «Επί των Εξωτερικών υπουργός»: Παναγής Τσαλδάρης
- - αντικαταστάθηκε, στις 13 Ιουλίου 1935, από το Δημήτριο Μάξιμο
- «Επί της Δικαιοσύνης υπουργός»: Γεώργιος Χλωρός
- «Επί των Εσωτερικών υπουργός»: Περικλής Ράλλης
- «Επί της Παιδείας και των Θρησκευμάτων υπουργός»: Δημήτριος Χατζίσκος
- «Επί των Οικονομικών υπουργός» : Γεώργιος Πεσμαζόγλου
- «Επί των Οικονομικών υφυπουργός» : Δημήτριος Χέλμης
- «Επί της Εθνικής Οικονομίας υπουργός» : Στέφανος Στεφανόπουλος
- «Επί της Εθνικής Οικονομίας υφυπουργός» : Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης
- «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υπουργός»: Πέτρος Ράλλης
- «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υφυπουργός» : Αντώνιος Λιβιεράτος
- «Επί της Γεωργίας υπουργός»: Ιωάννης Θεοτόκης
- «Επί της Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως υπουργός» : Μιχαήλ Κύρκος
- «Επί της Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως υφυπουργός» : Ιωάννης Νικολίτσας
- «Επί των Στρατιωτικών υπουργός»: Γεώργιος Κονδύλης - «Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα»
- «Επί των Ναυτικών υπουργός»: Σοφοκλής Δούσμανης
- «Επί της Αεροπορίας υπουργός» : Γεώργιος Σχινάς
- «Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου» : Πέτρος Μαυρομιχάλης
- - παραιτήθηκε στις 27 Ιουνίου 1935
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Κρήτης» : Ηλίας Αποσκίτης - «Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα»
- - παραιτήθηκε την 1η Ιουνίου 1935 ΄
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Μακεδονίας» : Μιλτιάδης Μαντάς
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Θράκης» : Δημήτριος Λόντος
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Ηπείρου» : Σπυρίδων Τρικούπης
Ανασχηματισμός της 19ης Ιουλίου 1935
Επεξεργασία
Στις 19 Ιουλίου 1935, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αρχηγός του Εθνικού Ριζοσπαστικού Κόμματος, Γεώργιος Κονδύλης, εξ ονόματος και άλλων βασιλοφρόνων βουλευτών, έστειλε επιστολή στον Πρωθυπουργό Π. Τσαλδάρη διαμαρτυρόμενος για τη στάση του υπουργού Μιχαήλ Κύρκου, ο οποίος -εν αντιθέσει με την πολιτική της ουδετερότητας που εφάρμοζε η κυβέρνηση για το πολιτειακό, εκφράστηκε υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας σε ομιλία του στην Εθνοσυνέλευση. Παράλληλα, και ο υπουργός Ιωάννης Θεοτόκης διαμαρτυρόταν για το ίδιο θέμα και δήλωνε ότι σκόπευε να παραιτηθεί. Ο πρωθυπουργός ζήτησε και έλαβε τις παραιτήσεις όλου του υπουργικού συμβουλίου, προχωρώντας στον παρακάτω ανασχηματισμό. [7]
- «Αντιπρόεδρος Υπουργικού συμβουλίου» : Γεώργιος Κονδύλης
- «Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργω» : Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης
- - αντικαταστάθηκε, στις 25 Σεπτεμβρίου 1935, από το Δημήτριο Λόντο
- «Επί των Εξωτερικών υπουργός»: Δημήτριος Μάξιμος
- «Επί της Δικαιοσύνης υπουργός»: Αριστείδης Ρωμανός
- «Επί των Εσωτερικών υπουργός»: Περικλής Ράλλης
- - αντικαταστάθηκε, στις 9 Σεπτεμβρίου 1935, προσωρινά, από τον Πρωθυπουργό
- - αντικαταστάθηκε, στις 15 Σεπτεμβρίου 1935, προσωρινά, από τον Πέτρο Ράλλη
- «Επί της Παιδείας και των Θρησκευμάτων υπουργός»: Δημήτριος Χατζίσκος
- «Επί των Οικονομικών υπουργός»: Κωνσταντίνος Κορόζος
- «Επί των Οικονομικών υφυπουργός»: Δημήτριος Χέλμης
- «Επί της Εθνικής Οικονομίας υπουργός»: Γεώργιος Πεσμαζόγλου
- «Επί της Εθνικής Οικονομίας υφυπουργός»: Γεώργιος Καρτάλης
- «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υπουργός»: Πέτρος Ράλλης
- «Επί των Δημοσίων Συγκοινωνιών υφυπουργός»: Ιωάννης Λαζανάς
- «Επί της Γεωργίας υπουργός»: Μάρκος Θεοδωρίδης
- «Επί της Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως υπουργός»: Βασίλειος Σαγιάς
- «Επί της Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως υφυπουργός»: Ιωάννης Νικολίτσας
- «Επί των Στρατιωτικών υπουργός»: Γεώργιος Κονδύλης
- «Επί των Ναυτικών υπουργός»: Σοφοκλής Δούσμανης
- «Επί της Αεροπορίας υπουργός»: Παναγιώτης Νικολαΐδης
- «Υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου»: Παναγής Τσαλδάρης
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Κρήτης»: Γεώργιος Φραγκιαδάκης
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Μακεδονίας»: Κωνσταντίνος Βερροιόπουλος
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Θράκης»: Γεώργιος Αργυρόπουλος
- «Υπουργός - Γενικός Διοικητής Ηπείρου»: Λεωνίδας Τσιόκος
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ http://www.ipet.gr/vouli/periodoi.html#6
- ↑ Γεώργιος Μαυρογορδάτος: «Μεταξύ δυο πολέμων: Πολιτική ιστορία 1922 - 1940», από την «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770 - 2000», τόμος 7ος εκδ. "ΤΑ ΝΕΑ", σελ. 22
- ↑ Θάνος Βερέμης:«Ανέκδοτα κείμενα γύρω από το κίνημα της 6ης Μαρτίου 1933» https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/8051
- ↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης» http://www.ggk.gov.gr/?p=1003
- ↑ αν και στο ΦΕΚ διορισμού της κυβέρνησης φέρεται ως Υπουργός Εσωτερικών ο Ιωάννης Μεταξάς (ΦΕΚ Α 62/ 1933[1]), ωστόσο ο Μεταξάς δεν ορκίστηκε και τη θέση του πήρε, στις 13 Μαρτίου, ο Ιωάννης Ράλλης
- ↑ Ο ναύαρχος Χατζηκυριάκος παραιτήθηκε, αμέσως μετά τα γεγονότα του κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935. Στην επιστολή παραίτησής του έγραφε ότι: «Αναλαμβάνων πλήρην την ευθύνην των χτεσινών γεγονότων όσον αφορά το Ναυτικό, είμαι υποχρεωμένος να σας υποβάλλω την παραίτησίν μου. Οι ολίγοι Λαϊκοί αξιωματικοί και ολίγιστοι αντιβενιζελικοί, έδειξαν κατά την κατάληψη εξαιρετικήν αυταπάρνηση και θάρρος. Κατά αυτής έπεσε ο διακεκριμένος αξιωματικός, Σιώκος, δυστυχώς όμως, υπέκυψε προ του μεγάλου όγκου των επαναστατών...» Εφ. "Ακρόπολις", φύλλο της 3ης Μαρτίου 1335, σελ.5
- ↑ Εφημερίδα "Ακρόπολις", φύλλο 20ης Ιουλίου 1935, σελ.1,5