Κομμουνιστική Διεθνής

Ως Κομμουνιστική Διεθνής (ΚΔ) ή Κομιντέρν (αγγλικά: Comintern από το Communist International) έμεινε στην Ιστορία η Τρίτη Διεθνής Ένωση των εθνικών κομμουνιστικών Κομμάτων, που ιδρύθηκε το Μάρτιο του 1919 στη Μόσχα, αφού κατήγγειλε την προηγούμενη Δεύτερη (σοσιαλιστική) Διεθνή, για τη στάση της απέναντι στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το περιοδικό The Communist International ήταν το επίσημο όργανο του ECCI. Αρχικά δημοσιεύθηκε σε ρωσικές, γαλλικές, γερμανικές και αγγλικές εκδόσεις.

Ιδρυτικό Συνέδριο

Στις εργασίες του ιδρυτικού συνεδρίου που έγιναν υπό την προεδρία του Λένιν στις 2-6 Μάρτη 1919 μετείχαν 52 αντιπρόσωποι από 34 κομμουνιστικά ή σοσιαλιστικά κόμματα από διάφορες χώρες της γης. Το ιδρυτικό συνέδριο ψήφισε το Πρόγραμμα της Κ.Δ που είχε συντάξει ο ίδιος ο Λένιν, καθώς και τις θέσεις του ιδίου για τη δικτατορία του προλεταριάτου. Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (ΣΕΚΕ) δεν συμμετείχε στο ιδρυτικό συνέδριο. Βασικός διακηρυγμένος στόχος της ήταν η προώθηση της παγκόσμιας επανάστασης των καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων. Τα επόμενα χρόνια συγκέντρωσε στις τάξεις της όλα σχεδόν τα κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα της γης.

Η Κομιντέρν λειτούργησε, κυρίως, ως όργανο συντονισμού του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, με μεγάλη βοήθεια από την Ε.Σ.Σ.Δ.. Το 1920, συστάθηκε η Εκτελεστική Επιτροπή της ΚΔ (ΕΕΚΔ). Η Κομιντέρν διοργάνωσε 7 παγκόσμια συνέδρια (1ο: 1919, 2ο: 1920, 3ο: 1921, 4ο: 1922, 5ο:1924, 6ο: 1928, 7ο: 1935). Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΚΔ συνήλθε σε Ευρεία Ολομέλεια 13 φορές, από το 1922 μέχρι το 1933.

Η Κομιντέρν αυτοδιαλύθηκε στις 15 Μάη 1943 κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Τα επόμενα Συνέδρια

Το δεύτερο συνέδριο της Κ.Δ συνήλθε στις 19 Ιουλίου - 7 Αυγούστου 1920 στην Πετρούπολη και τη Μόσχα και ψήφισε τους περίφημους 21 όρους για την εισδοχή ενός κόμματος στον οργανισμό της. Πρόεδρος της Κ.Δ τοποθετήθηκε ο Ζηνόβιεφ. Στο 2ο Συνέδριό της, το ΣΕΚΕ εκπροσώπησε ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος, ο οποίος κατά την επιστροφή του με πλοίο στην Ελλάδα δολοφονήθηκε μαζί με τον Ωρίωνα Αλεξάκη, τον Οκτώβριο του 1920, από μέλη του πληρώματος για να ληστευθούν.

Το 1926 ο Ζηνόβιεφ αποχώρησε από την ηγεσία της ΚΔ. Αυτήν ανέλαβαν οι Στάλιν - Μπουχάριν. Το 1934, Γενικός Γραμματέας της ανέλαβε ο Γκεόργκι Δημητρόφ, θέση που διατήρησε μέχρι την αυτοδιάλυσή της το 1943.

Το ΣΕΚΕ (KKE από το 1924) συμμετείχε σε όλα τα υπόλοιπα συνέδρια της Κ.Δ με τις παρακάτω αντιπροσωπείες:

3ο συνέδριο (1921): Νίκος Δημητράτος, Παστιάς Γιατσόπουλος και Γιώργος Γεωργιάδης

4ο συνέδριο (1922): Νίκος Σαργολόγος, Ανδρόνικος Χαϊτάς και Σεραφείμ Μάξιμος

5ο συνέδριο (1924): Παντελής Πουλιόπουλος, Σεραφείμ Μάξιμος και Θόδωρος Μάγγος

6ο συνέδριο (1928): Ανδρόνικος Χαϊτάς, Κώστας Ευτυχιάδης και Γιώργος Κολοζώφ (ως εκπρόσωπος της ΟΚΝΕ

7ο συνέδριο (1935): Στέλιος Σκλάβαινας, Γιάννης Ιωαννίδης, Γιάννης Μιχαηλίδης, Μιχάλης Τυρίμος, Μιχάλης Σινάκος, Δημήτρης Σακαρέλος, Νίκος Πλουμπίδης και Ανδρέας Τσίπας.

Τα κομματικά Πανεπιστήμια της ΚΔ

Υπό την αιγίδα της ΚΔ λειτούργησαν τα τρία κομματικά Πανεπιστήμια, το Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (KUTV) την περίοδο 1921-1938, το Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εθνικών Μειονοτήτων Δύσης (KUNMZ) την περίοδο 1921-1936 και το Διεθνές Πανεπιστήμιο Λένιν (MLS) την περίοδο 1926-1938.

Προσωπικότητες

• Ωρίων Αλεξάκης
• Δημοσθένης Λιγδόπουλος

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

• Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
• Βασίλης Λιόσης, Τα κοινωνικοπολιτικά μέτωπα στην Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνή, εκδόσεις ΚΨΜ ISBN 978-960-6750-87-8
• Γρηγόρης Ψαλλίδας, «Η "μεγάλη αλλαγή" στην πολιτική της Γ' Διεθνούς και η Σοβιετική εξωτερική πολιτική», Τα Ιστορικά, τομ. 8, τ/χ. 14-15 (Ιούνιος-Δεκέμβριος 1991), σελ. 113-140
• C.L.R. James, World Revolution 1917–1936, The Rise and Fall of the Communist International, London: Secker & Warburg, 1937 (στην Αγγλική)