Βικιπαίδεια

Πρωθυπουργός της Σουηδίας

(Ανακατεύθυνση από Κατάλογος πρωθυπουργών της Σουηδίας)

Ο Πρωθυπουργός της Σουηδίας είναι ο αρχηγός της κυβέρνησης της χώρας. Πριν τη δημιουργία του αξιώματος αυτού, την εκτελεστική εξουσία την είχε ο αρχηγός του κράτους, ο Βασιλιάς.

Πρωθυπουργός της Σουηδίας
Sveriges statsminister
Κάτοχος
Ουλφ Κρίστερσον
από 18 Οκτωβρίου 2022
Προσφώνησηκύριε Πρωθυπουργέ
ΚατοικίαΡόζενμπαντ, Σουηδία, Στοκχόλμη
ΠροτείνωνRiksdag
Διορισμός απόΠρόεδρος του Riksdag
Διάρκεια θητείαςχωρίς όριο θητείας
Δημιουργία20 Μαρτίου 1876
Πρώτος κάτοχοςLouis Gerhard De Geer
Μισθός2.112.000 κορόνες

Από τις 18 Οκτωβρίου 2022 το αξίωμα κατέχει ο Ουλφ Κρίστερσον, αρχηγός του Κόμματος Μετριοπαθών[1]. Ο Κρίστερσον διαδέχθηκε τη Μαγκνταλένα Άντερσον, την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό στην ιστορία της Σουηδίας.

Ιστορία του θεσμού

Επεξεργασία

Το αξίωμα αυτό δημιουργήθηκε πρώτη φορά στις 20 Μαρτίου 1876 με αρχικό κάτοχο τον Λουίς Γκέρχαρντ ντε Γκέερ.

Πριν τη δημιουργία του θεσμού του πρωθυπουργού, η Σουηδία δεν είχε ξεχωριστό αρχηγό κυβέρνησης από τον Βασιλιά. Όμως μέχρι το 1876 το ισχυρότερο μέλος του Ανακτοβουλίου (Συμβουλίου του Βασιλείου) ήταν ο πρόεδρός του, ο Λόρδος Ύπατος Καγκελάριος. Ο ρόλος του ήταν παρόμοιος με αυτόν του αρχηγού κυβέρνησης.

Κατά την περίοδο 1718-1772, τη λεγόμενη Εποχή της Ελευθερίας, οι εξουσίες του Μονάρχη μειώθηκαν σημαντικά και ο πρόεδρος του Συμβουλίου έγινε η πιο ισχυρή προσωπικότητα στην πολιτική σκηνή της Σουηδίας.

Με την υιοθέτηση του όρου κυβέρνηση το 1809, δημιουργήθηκαν δύο αξιώματα, του υπουργού της δικαιοσύνης και των εξωτερικών υποθέσεων. Με τη δημιουργία του αξιώματος του πρωθυπουργού οι ρόλοι αυτοί υποβιβάστηκαν σε υπουργός δικαιοσύνης και υπουργός εξωτερικών αντίστοιχα.

Μετά το 1917 δεν ήταν πλέον δυνατό ο Βασιλιάς να διορίζει τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο κατά τη διακριτική του ευχέρεια παρά τη θέληση του Riksdag, αλλά με βάση την κοινοβουλευτική δύναμη του κυβερνητικού συνασπισμού[2]. Με την πάροδο του χρόνου οι υπουργοί έφτασαν να κυβερνούν de facto και να απολαμβάνουν ένα μέρος των βασιλικών προνομίων. Ωστόσο, ο όρος που χρησιμοποιήθηκε για την κυβέρνηση εκείνη την περίοδο είναι Βασιλική Μεγαλειότητα.

Μέχρι το 1974 η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν μέσω του Βασιλιά. Η συνταγματική μεταρρύθμιση απογύμνωσε τη μοναρχία από πολλές εξουσίες, δίνοντας το δικαίωμα στην κυβέρνηση να ενεργεί χωρίς πολιτικές που προέρχονταν από το Στέμμα.

Το νεαρότερο πρόσωπο που έγινε πρωθυπουργός στη σουηδική ιστορία ήταν ο Ρόμπερτ Θεμπτάντερ, ο οποίος ανέλαβε πρωθυπουργός σε ηλικία 40 ετών και 92 ημερών. Έγινε επίσης ο νεότερος σε ηλικία πρώην πρωθυπουργός που απεβίωσε[3]. Ο Περ Άλμπιν Χάνσον απεβίωσε εν ενεργεία στις 6 Οκτωβρίου 1946, όπως και ο δολοφονηθείς Ούλοφ Πάλμε, στις 28 Φεβρουαρίου 1986[4].

Διορισμός

Επεξεργασία

Για να διοριστεί ένας πρωθυπουργός, ο πρόεδρος του Riksdag πραγματοποιεί διαβουλεύσεις μεταξύ των αρχηγών όλων των κομμάτων και προτείνει ένα υποψήφιο για έγκριση από το Riksdag, o οποίος έχει βάση τις περισσότερες έδρες στο κοινοβούλιο όσο και ο κυβερνητικός συνασπισμός[5].

Στη συνέχεια ο προτεινόμενος υποψήφιος εκλέγεται μέσω αρνητικού κοινοβουλευτισμού. Δηλαδή στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αν τα «όχι» είναι λιγότερα από 175 ανεξάρτητα από τα «ναι» και τις «αποχές»[6]. Αυτό περιγράφεται ως «ανεκτό» για να διοριστεί κάποιος στην πρωθυπουργία[7].

Για να διοριστεί κάποιος πρωθυπουργός επίσημα πραγματοποιείται ένα συμβούλιο στο παλάτι μεταξύ του Βασιλιά και της κυβέρνησης και του προέδρου του κοινοβουλίου υπό την προεδρία του Βασιλιά. Εκεί ο πρόεδρος του κοινοβουλίου κάνει ένα απολογισμό στον Βασιλιά της διαδικασίας. Στη συνέχεια ο Βασιλιάς ανακοινώνει με Βασιλικό Διάταγμα ότι έχει γίνει η αλλαγή κυβέρνησης, οριστικοποιώντας έτσι τον διορισμό του νέου πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του.

Παραίτηση

Επεξεργασία

Κάθε φορά όπου παραιτείται ο πρωθυπουργός αυτόματα παραιτείται και η κυβέρνηση, όμως ο πρόεδρος του κοινοβουλίου ζητάει από τον πρωθυπουργό να διατηρήσει την κυβέρνηση του ως υπηρεσιακή κυβέρνηση έως ότου αναλάβει καθήκοντα η νέα κυβέρνηση. Με εξαίρεση τον πρωθυπουργό οι υπουργοί δεν χρειάζονται έγκριση από το κοινοβούλιο αλλά μπορούν να εξαναγκαστούν σε παραίτηση μόνο με πρόταση μομφής[8].

Κατάλογος πρωθυπουργών

Επεξεργασία
  Lantmanna
  Προστατευτικοί
  Φιλελεύθεροι
  Μετριοπαθείς (συντηρητικοί)
  Κέντρο
  Εθνικοί
  Σοσιαλδημοκράτες

Πρωθυπουργοί υπό την ένωση Σουηδίας-Νορβηγίας (1876-1905)

Επεξεργασία
Πρωθυπουργός
(γέννηση–θάνατος) 		Εικόνα Περίοδος Διάρκεια θητείας Κόμμα Κυβέρνηση Μονάρχης
(βασιλεία)
Από Έως
Λουίς Γκέρχαρτ ντε Γκέερ
(1818–1896) 		  20 Μαρτίου 1876[9] 19 Απριλίου 1880 70081288224000000004 έτη, 30 ημέρες Ανεξάρτητος Λουίς Γκ. Ντε Γκέερ  
Όσκαρ Β΄
(1872–1907)
Άρβιντ Πόσε
(1820–1901) 		  19 Απριλίου 1880 13 Ιουνίου 1883 70081288224000000004 έτη, 30 ημέρες Lantmanna Πόσε
Καρλ Γιόχαν Τιζέλιους
(1811–1891) 		  13 Ιουνίου 1883 16 Μαΐου 1884 7007292032000000000338 ημέρες Ανεξάρτητος Τιζέλιους
Ρόμπερτ Θεμπτάντερ
(1844–1897) 		  16 Μαΐου 1884 6 Φεβρουαρίου 1888 70081176552000000003 έτη, 266 ημέρες Ανεξάρτητος Θεμπτάντερ
Γκίλις Μπιλτ
(1820–1894) 		  6 Φεβρουαρίου 1888 12 Οκτωβρίου 1889[10] 70075298480000000001 έτος, 248 ημέρες Ανεξάρτητος Γκ. Μπιλτ
Åkerhielm, GustafΓκούσταφ Όκερχιελμ
(1833–1900) 		  12 Οκτωβρίου 1889 10 Ιουλίου 1891 70075497200000000001 έτος, 271 ημέρες Κόμμα Προστατευτικών Åkerhielm
Έρικ Γκούσταφ Μπόστρεμ
(1842–1907) 		  10 Ιουλίου 1891 12 Σεπτεμβρίου 1900 70082895480000000009 έτη, 64 ημέρες Κόμμα Lantmanna Μπόστρεμ I
Φρέντρικ φον Ότερ
(1833–1910) 		  12 Σεπτεμβρίου 1900 5 Ιουλίου 1902 70075713200000000001 έτος, 296 ημέρες Ανεξάρτητος φον Ότερ
Έρικ Γκούσταφ Μπόστρεμ (2η θητεία)
(1842–1907) 		  5 Ιουλίου 1902 13 Απριλίου 1905 70078748000000000002 έτη, 282 ημέρες Lantmanna Μπόστρεμ II
Γιόχαν Ράμστετ
(1852–1935) 		  13 Απριλίου 1905 2 Αυγούστου 1905 7006959040000000000111 ημέρες 0Ανεξάρτητος Ράμστετ
Κρίστιαν Λούντεμπεργκ
(1842–1911) 		  2 Αυγούστου 1905 7 Νοεμβρίου 1905 700683808000000000097 ημέρες Κόμμα Προστατευτικών Λούντεμπεργκ

Πρωθυπουργοί υπό το βασίλειο της Σουηδίας (1905-σήμερα)

Επεξεργασία
Πρωθυπουργός
(γέννηση–θάνατος) 		Εικόνα Περίοδος Κόμμα Εκλογές Κυβέρνηση Μονάρχης
(βασιλεία)
Από Έως Χρόνος παραμονής
Καρλ Στάαφ
(1860–1915) 		  7 Νοεμβρίου 1905 29 Μαΐου 1906 7007175392000000000203 ημέρες Κόμμα Φιλελεύθερου Συνασπισμού 1905 Στάαφ I
LS 		 
Όσκαρ Β΄
(1872–1907)
Άρβιντ Λίντμαν
(1862–1936.[11][12]) 		  29 Μαΐου 1906 7 Οκτωβρίου 1911 70081691064000000005 έτη, 131 ημέρες Κόμμα Μετριοπαθών 1908 Λίντμαν I
AvF
Καρλ Στάαφ
(1860–1915) 		  7 Οκτωβρίου 1911 17 Φεβρουαρίου 1914 70077460640000000002 έτη, 133 ημέρες Κόμμα Φιλελεύθερου Συνασπισμού 1911 Στάαφ II
LS 		 
Γουσταύος Ε΄
(1907–1950)
Χιάλμαρ Χάμαρσκελτ
(1862–1953) 		  17 Φεβρουαρίου 1914 30 Μαρτίου 1917 70079821520000000003 έτη, 41 ημέρες Ανεξάρτητος 1914 Hammarskjöld
Καρλ Σβαρτς
(1858–1926) 		  30 Μαρτίου 1917 19 Οκτωβρίου 1917 7007175392000000000203 ημέρες Εθνικό Κόμμα 1908 Σβαρτς
N
Νιλς Έντεν
(1871–1945) 		  19 Οκτωβρίου 1917 10 Μαρτίου 1920 70077547040000000002 έτη, 143 ημέρες Κόμμα Φιλελεύθερου Συνασπισμού 1917 Έντεν
LS-SD
Χιάλμαρ Μπράντινγκ
(1860–1925) 		  10 Μαρτίου 1920 27 Οκτωβρίου 1920 7007199584000000000231 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα — Μπράντινγκ I
SD
Γκέρχαρτ Λουίς ντε Γκέερ
(1854–1935) 		  27 Οκτωβρίου 1920 23 Φεβρουαρίου 1921 7007102816000000000119 ημέρες Ανεξάρτητος 1920 Γκ Λ. Ντε Γκέερ
Όσκαρ φον Ζίντοφ
(1873–1936) 		  23 Φεβρουαρίου 1921 13 Οκτωβρίου 1921 7007200448000000000232 ημέρες Ανεξάρτητος — φον Ζίντοφ
Χιάλμαρ Μπράντινγκ
(1860–1925) 		  13 Οκτωβρίου 1921 19 Απριλίου 1923 70074780080000000001 έτος, 188 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1921 Μπράντινγκ II
SD
Ερνστ Τρίγκερ
(1857–1943) 		  19 Απριλίου 1923 18 Οκτωβρίου 1924 70074728240000000001 έτος, 182 ημέρες Εθνικό Κόμμα — Τρίγκερ
N
Χιάλμαρ Μπράντινγκ
(1860–1925) 		  18 Οκτωβρίου 1924 24 Ιανουαρίου 1925 700684672000000000098 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1924 Μπράντινγκ III
SD
Ρίκαρντ Σάντλερ
(1884–1964) 		  24 Ιανουαρίου 1925 7 Ιουνίου 1926 70074313520000000001 έτος, 134 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα — Σάντλερ
SD
Καρλ Γκούσταφ Έκμαν
(1872–1945) 		  7 Ιουνίου 1926 2 Οκτωβρίου 1928 70077322400000000002 έτη, 117 ημέρες Λαϊκό Κόμμα Ελεύθερα Σκεπτόμενων — Έκμαν I
FF-L
Άρβιντ Λίντμαν
(1862–1936) 		  2 Οκτωβρίου 1928 7 Ιουνίου 1930 70075298480000000001 έτος, 248 ημέρες Κόμμα Μετριοπαθών 1928 Λίντμαν II
AvF
Καρλ Γκούσταφ Έκμαν
(1872–1945) 		  7 Ιουνίου 1930 6 Αυγούστου 1932 70076829920000000002 έτη, 60 ημέρες Λαϊκό Κόμμα Ελεύθερα Σκεπτόμενων — Έκμαν II
FF
Φέλιξ Χάμριν
(1875–1937) 		  6 Αυγούστου 1932 24 Σεπτεμβρίου 1932 700642336000000000049 ημέρες Λαϊκό Κόμμα Ελεύθερα Σκεπτόμενων — Χάμριν
FF
Περ Άλμπιν Χάνσον
(1885–1946) 		  24 Σεπτεμβρίου 1932 19 Ιουνίου 1936 70081179144000000003 έτη, 269 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1932 Χάνσον I
SD
Άξελ Πέρσον-Μπράμστορπ
(1883–1954) 		  19 Ιουνίου 1936 28 Σεπτεμβρίου 1936 7006872640000000000101 ημέρες Σύνδεσμος των Αγροτών — Pehrsson-Bramstorp
Bf
Περ Άλμπιν Χάνσον
(1885–1946) 		  28 Σεπτεμβρίου 1936 13 Δεκεμβρίου 1939 70081012392000000003 έτη, 76 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1936 Χάνσον II
SD –Bf
13 Δεκεμβρίου 1939 31 Ιουλίου 1945 70081776600000000005 έτη, 230 ημέρες 1940
1944 		Χάνσον III
SD –Bf–AvF–FP
31 Ιουλίου 1945 6 Οκτωβρίου 1946 (απεβίωσε εν ενεργεία)[13] 70073734640000000001 έτος, 67 ημέρες — Χάνσον IV
SD
Τάγκε Ερλάντερ
(1901–1985) 		  11 Οκτωβρίου 1946 1 Οκτωβρίου 1951 70081569024000000004 έτη, 355 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1948 Ερλάντερ I
SD
1 Οκτωβρίου 1951 31 Οκτωβρίου 1957 70081919376000000006 έτη, 30 ημέρες 1952
1956 		Ερλάντερ II
SD –Bf 		 
Γουσταύος ΣΤ΄ Αδόλφος
(1950–1973)
31 Οκτωβρίου 1957 14 Οκτωβρίου 1969 700837720080000000011 έτη, 348 ημέρες 1958
1960
1964
1968 		Ερλάντερ III
SD
Ούλοφ Πάλμε
(1927–1986) 		  14 Οκτωβρίου 1969 8 Οκτωβρίου 1976 70082204496000000006 έτη, 360 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1970
1973 		Πάλμε I
SD
Θόρμπγιορν Φάλντιν
(1926–2016) 		  8 Οκτωβρίου 1976 18 Οκτωβρίου 1978 70076397920000000002 έτη, 10 ημέρες Κόμμα Κέντρου 1976 Φάλντιν I
C–M–FP 		 
Κάρολος ΙΣΤ΄ Γουσταύος
(1973–)
Όλα Ούλστεν
(1931–2018) 		  18 Οκτωβρίου 1978 12 Οκτωβρίου 1979 7007310176000000000359 ημέρες Φιλελεύθερο Λαϊκό — Ούλστεν
FP
Θόρμπγιορν Φάλντιν
(1926–2016) 		  12 Οκτωβρίου 1979 22 Μαΐου 1981 70075073840000000001 έτος, 222 ημέρες Κόμμα Κέντρου 1979 Φάλντιν II
C–M–FP
22 Μαΐου 1981 8 Οκτωβρίου 1982 70074356720000000001 έτος, 139 ημέρες — Φάλντιν III
C–FP
Ούλοφ Πάλμε
(1927–1986) 		  8 Οκτωβρίου 1982 28 Φεβρουαρίου 1986[14] 70081070280000000003 έτη, 143 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1982
1985 		Πάλμε II
SD
Ίνγκβαρ Κάρλσον
(1934–) 		  1 Μαρτίου 1986[15] 27 Φεβρουαρίου 1990 70081260360000000003 έτη, 363 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1988 Κάρλσον I
SD
27 Φεβρουαρίου 1990 4 Οκτωβρίου 1991 70075047920000000001 έτος, 219 ημέρες — Κάρλσον II
SD
Καρλ Μπιλτ
(1949–) 		  4 Οκτωβρίου 1991 7 Οκτωβρίου 1994 70079493200000000003 έτη, 3 ημέρες Κόμμα Μετριοπαθών 1991 Καρλ Μπιλτ
M–C–FP–KD
Ίνγκβαρ Κάρλσον
(1934–) 		  7 Οκτωβρίου 1994 22 Μαρτίου 1996 70074598640000000001 έτος, 167 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1994 Κάρλσον III
SD
Γκόραν Πέρσον
(1949–) 		  22 Μαρτίου 1996 6 Οκτωβρίου 2006 700833268320000000010 έτη, 198 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 1998
2002 		Πέρσον
SD
Φρέντρικ Ράινφελτ
(1965–) 		  6 Οκτωβρίου 2006 3 Οκτωβρίου 2014 70082521800000000007 έτη, 362 ημέρες Κόμμα Μετριοπαθών
(Συνασπισμός) 		2006
2010 		Ράινφελτ
M–C–FP–KD
Στέφαν Λεβέν
(1957–) 		  3 Οκτωβρίου 2014 30 Νοεμβρίου 2021 70082259144000000007 έτη, 58 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 2014 Löfven
SD –MP
Μαγκνταλένα Άντερσον
(1967–) 		  30 Νοεμβρίου 2021 18 Οκτωβρίου 2022 7007278208000000000322 ημέρες Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα 2021 Άντερσον
SD
Ουλφ Κρίστερσον
(1963–) 		  18 Οκτωβρίου 2022 Σημερινός 70076864480000000002 έτη, 64 ημέρες Κόμμα Μετριοπαθών 2022 Κρίστερσον
M

Χρονογραμμή από το 1936

Επεξεργασία
Ουλφ ΚρίστερσονΜαγκνταλένα ΆντερσονΣτέφαν ΛεβένΦρέντρικ ΡάινφελτΓκόραν ΠέρσονΊνγκβαρ ΚάρλσονΚαρλ ΜπιλτΊνγκβαρ ΚάρλσονΟύλοφ ΠάλμεΘόρμπγιορνΌλα ΟύλστενΘόρμπγιορν ΦάλντινΟύλοφ ΠάλμεΤάγκε ΕρλάντερΠερ Άλμπιν Χάνσον

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Ulf Kristersson: Swedish parliament elects new PM backed by far right» (στα αγγλικά). BBC News. 2022-10-17. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 October 2022. https://web.archive.org/web/20221017192104/https://www.bbc.com/news/world-europe-63289903. Ανακτήθηκε στις 2022-10-17. 
  2. ↑ Lewin, Leif (1 May 2007). «Majoritarian and Consensus Democracy: the Swedish Experience». Scandinavian Political Studies 21 (3): 195–206. doi:10.1111/j.1467-9477.1998.tb00012.x. 
  3. ↑ Nevéus, Torgny (1965). Ett betryggande försvar: värnplikten och arméorganisationen i svensk politik 1880-1885 [A Reassuring Defense: conscription and army organization in Swedish politics 1880-1885]. Studia historica Upsaliensia, 0081-6531 ; 20Scandinavian university books, 99-0103642-9 (στα Σουηδικά). Stockholm. 
  4. ↑ «Sweden closes 30-year murder mystery over killing of PM Olof Palme». CNN. 
  5. ↑ «Forming a government». Sveriges Riksdag. 6 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2018. 
  6. ↑ Regeringskansliet, Regeringen och (5 Νοεμβρίου 2014). «Så bildas regeringen». Regeringskansliet (στα Σουηδικά). Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2019. 
  7. ↑ «The Constitution of Sweden - The Fundamental Laws and the Riksdag Act» (PDF). Sveriges Riksdag. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2021. 
  8. ↑ Riksdagsförvaltningen. «Examines the work of the Government». www.riksdagen.se (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2021. 
  9. ↑ «Sweden» (στα Σουηδικά). World Statesmen. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2014. 
  10. ↑ «Modernization of Sweden». 1911 Encyclopædia Britannica. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 September 2007. https://web.archive.org/web/20070928110336/http://www.wordtunnel.com/definition/Modernization_of_Sweden.aspx. Ανακτήθηκε στις 2007-01-19.  (Events during the reign of King Oscar II 1872–1907)
  11. ↑ Ο Λίντμαν σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στο Κρόιντον το 1936.
  12. ↑ "The Croydon Disaster", Flight magazine, 17 December 1936, p.663 (online archive version) retrieved 2010-05-20.
  13. ↑ «Norra begravningsplatsen, kvarter 12E, gravnummer 424». Hittagraven.stockholm.se. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2020. 
  14. ↑ Δολοφονήθηκε εν ενεργεία.
  15. ↑ Υπηρεσιακός μετά τη δολοφονία του Πάλμε.


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Πρωθυπουργός_της_Σουηδίας&oldid=10789376"