Κανναβινοειδή

κατηγορία χημικών ενώσεων στο φυτό της κάνναβης

Τα κανναβινοειδή είναι διάφορες δομικές κατηγορίες ενώσεων που βρίσκονται στο φυτό της κάνναβης κυρίως και στους περισσότερους ζωικούς οργανισμούς (αν και τα έντομα στερούνται τέτοιους υποδοχείς) ή ως συνθετικές ενώσεις.[1][2] Το πιο αξιοσημείωτο κανναβινοειδές είναι το φυτοκανναβινοειδές τετραϋδροκανναβινόλη (THC) (δέλτα-9-THC), η κύρια ψυχοδραστική ένωση στην κάνναβη.[3][4] Η κανναβιδιόλη (CBD) είναι, επίσης, ένα κύριο συστατικό των εύκρατων φυτών κάνναβης και ένα δευτερεύον συστατικό σε τροπικές ποικιλίες.[5] Τουλάχιστον 113 διαφορετικά φυτοκανναβινοειδή έχουν απομονωθεί από την κάνναβη, αν και μόνο τέσσερα (δηλαδή, THCA, CBDA, CBCA και ο κοινός πρόδρομός τους CBGA) έχει αποδειχθεί ότι έχουν βιογενετική προέλευση.[6] Το 2020 αναφέρθηκε ότι τα φυτοκανναβινοειδή μπορούν να βρεθούν και σε άλλα φυτά όπως το ροδόδενδρο, η γλυκόριζα και τα μαρσαντιόφυτα,[7] και ακόμη νωρίτερα στην εχινάτσια (εχινάκεια).

Τα φύλλα στο μίσχο άνθους που περιβάλλουν ένα σύμπλεγμα φυτού Cannabis sativa είναι επικαλυμμένα με τριχώματα γεμάτα κανναβινοειδή

Τα φυτοκανναβινοειδή είναι φαινολικές ενώσεις πολλαπλών δακτυλίων που σχετίζονται δομικά με την THC,[8] αλλά τα ενδοκανναβινοειδή είναι παράγωγα λιπαρών οξέων. Τα μη κλασικά συνθετικά κανναβινοειδή (κανναβιμιμητικά) περιλαμβάνουν αμινοαλκυλινδόλες, 1,5-διαρυλοπυραζόλες, κινολίνες και αρυλοσουλφοναμίδες καθώς και εικοσανοειδή που σχετίζονται με ενδοκανναβινοειδή.[3]

Οι ιατρικές χρήσεις περιλαμβάνουν τη θεραπεία της ναυτίας λόγω χημειοθεραπείας, σπαστικότητας και πιθανώς νευροπαθητικού πόνου.[9] Οι συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν ζάλη, καταστολή, σύγχυση, διάσπαση και «αίσθημα ευεξίας».[9]

Υποδοχείς κανναβινοειδών

Επεξεργασία

Πριν από τη δεκαετία του 1980, εικαζόταν ότι τα κανναβινοειδή παράγουν τα φυσιολογικά και συμπεριφορικά τους αποτελέσματα μέσω μη ειδικής αλληλεπίδρασης με τις κυτταρικές μεμβράνες, αντί να αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένους υποδοχείς που συνδέονται με τη βιολογική μεμβράνη. Η ανακάλυψη των πρώτων υποδοχέων κανναβινοειδών στη δεκαετία του 1980 βοήθησε στην επίλυση αυτής της συζήτησης.[10] Αυτοί οι υποδοχείς είναι κοινοί στα ζώα. Δύο γνωστοί υποδοχείς κανναβινοειδών ονομάζονται CB1 και CB2, [11] με αυξανόμενες ενδείξεις για περισσότερους.[12] Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει περισσότερους υποδοχείς κανναβινοειδών από οποιονδήποτε άλλο τύπο υποδοχέα συζευγμένου με πρωτεΐνη G (GPCR).[13]

Το Ενδοκανναβινοειδές Σύστημα (ECS) ρυθμίζει πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος. Το ECS παίζει σημαντικό ρόλο σε πολλαπλές πτυχές των νευρικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της κίνησης και του κινητικού συντονισμού, της μάθησης και της μνήμης, του συναισθήματος και των κινήτρων, της συμπεριφοράς που μοιάζει με εθισμό και της ρύθμισης του πόνου, μεταξύ άλλων.[14]

Υποδοχέας κανναβινοειδών τύπου 1

Επεξεργασία

Οι υποδοχείς CB1 βρίσκονται κυρίως στον εγκέφαλο, πιο συγκεκριμένα στα βασικά γάγγλια και στο μεταιχμιακό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου του ιππόκαμπου[11] και του ραβδωτού σώματος. Βρίσκονται επίσης στην παρεγκεφαλίδα και στο αναπαραγωγικό σύστημα, τόσο του αρσενικού όσο και του θηλυκού. Οι υποδοχείς CB1 απουσιάζουν στον προμήκη μυελό, το τμήμα του εγκεφαλικού στελέχους που είναι υπεύθυνο για τις αναπνευστικές και καρδιαγγειακές λειτουργίες. Το CB1 βρίσκεται επίσης στο πρόσθιο ανθρώπινο μάτι και στον αμφιβληστροειδή.[15]

Υποδοχέας κανναβινοειδών τύπου 2

Επεξεργασία

Οι υποδοχείς CB2 βρίσκονται κυρίως στο ανοσοποιητικό σύστημα ή κύτταρα που προέρχονται από το ανοσοποιητικό[16][17][18][19] με ποικίλα πρότυπα έκφρασης. Αν και βρίσκεται μόνο στο περιφερικό νευρικό σύστημα, μια αναφορά δείχνει ότι το CB2 εκφράζεται από έναν υποπληθυσμό μικρογλοίας στην ανθρώπινη παρεγκεφαλίδα.[20] Οι υποδοχείς CB2 φαίνεται να είναι υπεύθυνοι για ανοσοτροποποιητικές[19] και πιθανώς άλλες θεραπευτικές επιδράσεις των κανναβινοειδών, όπως φαίνεται in vitro και σε ζωικά μοντέλα.[18]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «A Proteomic View of Cellular and Molecular Effects of Cannabis». Biomolecules 11 (10): 1411–1428. September 2021. doi:10.3390/biom11101411. PMID 34680044. 
  2. «Marijuana, also called: Cannabis, Ganja, Grass, Hash, Pot, Weed». Medline Plus. 3 Ιουλίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2020. 
  3. 3,0 3,1 «The endocannabinoid system: drug targets, lead compounds, and potential therapeutic applications». Journal of Medicinal Chemistry 48 (16): 5059–5087. August 2005. doi:10.1021/jm058183t. PMID 16078824. 
  4. Pertwee R, επιμ. (2005). Cannabinoids . Springer-Verlag. σελ. 2. ISBN 978-3-540-22565-2. 
  5. «Bulletin on Narcotics – 1962 Issue 3 – 004». UNODC (United Nations Office of Drugs and Crime). 1 Ιανουαρίου 1962. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2014. 
  6. «Evolution of the Cannabinoid and Terpene Content during the Growth of Cannabis sativa Plants from Different Chemotypes». Journal of Natural Products 79 (2): 324–331. February 2016. doi:10.1021/acs.jnatprod.5b00949. PMID 26836472. https://figshare.com/articles/journal_contribution/5028338. Ανακτήθηκε στις 2022-12-02. 
  7. «Phytocannabinoids: Origins and Biosynthesis». Trends in Plant Science 25 (10): 985–1004. October 2020. doi:10.1016/j.tplants.2020.05.005. PMID 32646718. 
  8. Pate, DW (1999).Σχέσεις δομής-δραστικότητας ανανδαμίδης και μηχανισμών δράσης στην ενδοφθάλμια πίεση στο μοντέλο νορμοτασικού κουνελιού. Εκδόσεις Kuopio University A. Pharmaceutical Sciences Dissertation 37, (ISBN 951-781-575-1)
  9. 9,0 9,1 «Systematic review of systematic reviews for medical cannabinoids: Pain, nausea and vomiting, spasticity, and harms». Canadian Family Physician 64 (2): e78–e94. February 2018. PMID 29449262. 
  10. «Determination and characterization of a cannabinoid receptor in rat brain». Molecular Pharmacology 34 (5): 605–613. November 1988. PMID 2848184. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-04-20. https://web.archive.org/web/20230420163537/https://molpharm.aspetjournals.org/content/34/5/605.long. Ανακτήθηκε στις 2015-12-24. 
  11. 11,0 11,1 «The endocannabinoid system as an emerging target of pharmacotherapy». Pharmacological Reviews 58 (3): 389–462. September 2006. doi:10.1124/pr.58.3.2. PMID 16968947. 
  12. «Evidence for novel cannabinoid receptors». Pharmacology & Therapeutics 106 (2): 133–145. May 2005. doi:10.1016/j.pharmthera.2004.11.005. PMID 15866316. 
  13. Boron WG, Boulpaep EL, επιμ. (2009). Medical Physiology: A Cellular and Molecular Approach. Saunders. σελ. 331. ISBN 978-1-4160-3115-4. 
  14. Kalant H (Ιανουαρίου 2014). «Effects of cannabis and cannabinoids in the human nervous system.». The effects of drug abuse on the human nervous system. Academic Press. σελίδες 387–422. doi:10.1016/B978-0-12-418679-8.00013-7. ISBN 978-0-12-418679-8. 
  15. «Localization of cannabinoid CB1 receptors in the human anterior eye and retina». Investigative Ophthalmology & Visual Science 40 (10): 2442–2448. September 1999. PMID 10476817. https://archive.org/details/sim_investigative-ophthalmology-visual-science_1999-09_40_10/page/2442. 
  16. «Quantitative method to determine mRNA levels by reverse transcriptase-polymerase chain reaction from leukocyte subsets purified by fluorescence-activated cell sorting: application to peripheral cannabinoid receptors». Cytometry 35 (3): 227–234. March 1999. doi:10.1002/(SICI)1097-0320(19990301)35:3<227::AID-CYTO5>3.0.CO;2-4. PMID 10082303. 
  17. «Expression of central and peripheral cannabinoid receptors in human immune tissues and leukocyte subpopulations». European Journal of Biochemistry 232 (1): 54–61. August 1995. doi:10.1111/j.1432-1033.1995.tb20780.x. PMID 7556170. 
  18. 18,0 18,1 «Is lipid signaling through cannabinoid 2 receptors part of a protective system?». Progress in Lipid Research 50 (2): 193–211. April 2011. doi:10.1016/j.plipres.2011.01.001. PMID 21295074. 
  19. 19,0 19,1 «Cannabinoid Receptor 2 (CB2) Signals via G-alpha-s and Induces IL-6 and IL-10 Cytokine Secretion in Human Primary Leukocytes». ACS Pharmacology & Translational Science 2 (6): 414–428. December 2019. doi:10.1021/acsptsci.9b00049. PMID 32259074. 
  20. «Cannabinoid CB2 receptors are expressed by perivascular microglial cells in the human brain: an immunohistochemical study». Synapse 53 (4): 208–213. September 2004. doi:10.1002/syn.20050. PMID 15266552.