Ιωάννης Ι΄ Καματηρός
- Για τον ομώνυμο Βυζαντινό αξιωματούχο, δείτε: Ιωάννης Δούκας Καματηρός
Ο Ιωάννης Ι΄ Καματηρός (... - Απρίλιος ή Μάιος 1206) διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από το 1198 έως το 1206.
| Ιωάννης Ι΄ Καματηρός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 12ος αιώνας Κωνσταντινούπολη |
| Θάνατος | Απριλίου 1206 ή Μαΐου 1206 Κωνσταντινούπολη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιερέας |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΉταν μέλος της οικογένειας των Καματηρών, στην οποία ανήκε και η Ευφροσύνη Δούκαινα Καματηρά, σύζυγος του Αυτοκράτορα Αλέξιου Γ´ Αγγέλου. Ήταν λόγιος κληρικός, με γνώσεις κλασικής λογοτεχνίας, ρητορικής και φιλοσοφίας. Κατείχε μια σειρά από εκκλησιαστικά αξιώματα πριν φτάσει στη θέση του Χαρτοφύλακα, την οποία κατείχε κατά τον χρόνο της εκλογής του στον πατριαρχικό θρόνο[1]. Ο χρονογράφος Ευφραίμιος λέει πως ήταν «ευεπής και ίδρις σοφίας παντοδαπής και λόγων επηβολός τε δογμάτων των ενθέων», δηλαδή εύγλωττος και γνώστης κάθε σοφίας και λόγων και κάτοχος των θεϊκών δογμάτων[2].
Εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως στις 5 Αυγούστου 1198. Κατά τα έτη 1198-1200 αντάλλαξε επιστολές με τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ΄ σχετικά με το ζήτημα του Παπικού πρωτείου και του φιλιόκβε. Σε αποσπάσματα των επιστολών αυτών που σώζονται, αναγνωρίζει τον ρόλο του Αποστόλου Πέτρου ως «κορυφαίου των Αποστόλων» και την Εκκλησία της Ρώμης ως πρώτη μεταξύ των αδελφών Εκκλησιών με την ίδια τιμή, τον κατηγορεί όμως για την εισαγωγή του φιλιόκβε στην πίστη[3] και αμφισβητεί ότι η αξίωση της Ρώμης για πρωτείο βασίζεται στον ρόλο του Αποστόλου Πέτρου, υποστηρίζοντας ότι στην πραγματικότητα η αξίωση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η Ρώμη ήταν η παλιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα[4]. Το 1199 συγκάλεσε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη για την καταδίκη του μοναχού Μύρωνος Συκιδήτου, ο οποίος υποστήριζε τη φθαρτή φύση του σώματος και του αίματος του Χριστού στη Θεία Ευχαριστία[3]. Παρενέβη στις ταραχές στην Κωνσταντινούπολη ενάντια στη σύλληψη του τραπεζίτη Καλομόδιου και εξασφάλισε την απελευθέρωσή του[5], αλλά κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος του Ιωάννη Κομνηνού του Παχύ στις 31 Ιουλίου 1200, κρύφτηκε σε ένα ντουλάπι όταν οι εξεγερμένοι πήραν τον έλεγχο της Αγίας Σοφίας.
Ο Ιωάννης παρέμεινε στον θρόνο και μετά την εκθρόνιση του Αλεξίου Γ', τον Ιούλιο του 1203 και, σύμφωνα με δυτικές πηγές, τόσο ο ίδιος όσο και ο Αλέξιος Δ΄ Άγγελος, υπό την απειλή της Τέταρτης Σταυροφορίας, αναγνώρισαν το παπικό πρωτείο το ίδιο έτος. Ήταν Πατριάρχης και κατά την άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το 1204, οπότε αναγκάστηκε να φύγει από την Κωνσταντινούπολη και να καταφύγει «ασάνδαλος»[6] αρχικά στο Διδυμότειχο[7] και κατόπιν στο Βασίλειο της Βουλγαρίας, όπου του παρείχε άσυλο ο ηγεμόνας των Βουλγάρων Ιωαννίτσης[8].
Κατά μία άποψη παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 1206[2], κατ'άλλους δεν παραιτήθηκε τυπικά από το αξίωμα. Σε κάθε περίπτωση, το 1206 αρνήθηκε πρόσκληση του Θεόδωρου Λάσκαρη να εγκατασταθεί στη Νίκαια[7] και πέθανε τον Απρίλιο ή Μάιο της ίδιας χρονιάς[9] στο Διδυμότειχο[10].
Έργα
ΕπεξεργασίαΑπό το συγγραφικό του έργο σώζονται επιστολές του προς τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ΄. Ο J. Hoeck αποδίδει στον Ιωάννη τη συγγραφή τριών πολεμικών διατριβών (εκδόθηκαν από τον επίσκοπο Αρσένιο στη Μόσχα το 1892 και ο J. Dräseke τις αποδίδει στον Νικόλαο Μεθώνης). Σώζονται επίσης κατηχητικοί του λόγοι (PG 139, 893-897), αλλά και έργα με κοσμική θεματολογία, συμπεριλαμβανομένου ενός διδακτικού ποιήματος σε ιαμβικό ρυθμό με θέμα την αστρολογία (Περί Ζωδιακού Κύκλου), αφιερωμένου στον Μανουήλ Κομνηνό, το οποίο περιέχει περιγραφές πλανητών, ζώδια, πληροφορίες για τη δύναμη, την ιδιοσυγκρασία και την επιρροή τους στο ημισφαίριο. Το έργο δεν έχει ιδιαίτερη καλλιτεχνική αξία. Η αξία του έγκειται στο ότι για τη συγγραφή του ο Καματηρός βασίστηκε σε βαβυλωνιακές πηγές[3][11].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 1054.
- ↑ 2,0 2,1 Μανουήλ Γεδεών, σελ. 378.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Modzelewska 1997, σελ. 866.
- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 1054-1055.
- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 1055, 1096.
- ↑ Αριστείδης Πανώτης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. σελ. 321. ISBN 978-960-8116-17-7.
- ↑ 7,0 7,1 Runciman 2005, σελ. 136.
- ↑ Снегаров 1995, σελ. 100, 207.
- ↑ Kazhdan 1991, σελ. 1055.
- ↑ «Ιερά Μητρόπολις Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2008.
- ↑ Jurewicz 1984, σελ. 284.
Πηγές
Επεξεργασία- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Bożena Modzelewska (1997). Jan X Kamateros, Encyklopedia Katolicka. 7. Λούμπλιν: Towarzystwo Naukowe KUL.
- Runciman, Steven (2005). Η Βυζαντινή Θεοκρατία. Εκδόσεις Δόμος. ISBN 9607217225.
- Kazhdan, Alexander (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 9780195046526.
- Jurewicz, O. (1984). Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum. ISBN 83-04-01422-X.
- Снегаров, Иван (1995) [1924]. История на Охридската Архиепископия. Σόφια: Академично издателство „Проф. Марин Дринов“.