Ιρανοί
Οι Ιρανοί ή Ιρανικοί λαοί [1][2][3][4] είναι μια εκτεταμένη Ινδο-Ευρωπαϊκή εθνογλωσσική ομάδα που αποτελείται από ομιλητές των Ιρανικών γλωσσών.[5][6]
| ||||||||||||||||||||||
| Συνολικός πληθυσμός | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 210–235 εκατομμύρια. Κοινότητες κυρίως στο Ιράν, Αφγανιστάν, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Ιράκ, Πακιστάν, Τουρκία, Τουρκμενιστάν | ||||||||||||||||||||||
| Γλώσσες | ||||||||||||||||||||||
| Ιρανικές γλώσσες | ||||||||||||||||||||||
| Θρησκεία | ||||||||||||||||||||||
| Πλειοψηφία Μουσουλμάνοι Σουνίτες και Σιίτες και μετρήσιμα Σούφι, άθρησκοι,αγνωστικιστές, Χριστιανοί Ορθόδοξοι, Προτεστάντες, Καθολικοί και Γεωργιανοί Ορθόδοξοι, άθεοι, Ζωροάστρες, Νεστοριανοί, Ιουδαίοι,πιστοί Μαχάι, παγανιστές, Γιαζίντι. | ||||||||||||||||||||||
| Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες | ||||||||||||||||||||||
| Άλλοι λαοί με Ινδοϊρανικές γλώσσες | ||||||||||||||||||||||
.png)
Πιστεύεται οι Πρωτοϊρανοί ότι έχουν αναδειχθεί ως ένας ξεχωριστός κλάδος των Ινδοϊρανών στην Κεντρική Ασία στα μέσα της 2ης π.Χ. χιλιετίας.[7][8] Στο αποκορύφωμα της επέκτασής τους στα μέσα της 1ης χιλιετίας π.Χ., η επικράτεια των ιρανικών λαών απλωνόταν κατά μήκος του Ιρανικού υψιπέδου και σε ολόκληρη την Ευρασιατική Στέπα από τη Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα στα δυτικά μέχρι το Οροπέδιο Όρντος στα ανατολικά.[9] Οι δυτικές ιρανικές Περσικές Αυτοκρατορίες ήρθαν για να κυριαρχήσουν σε ένα μεγάλο μέρος του αρχαίου κόσμου τότε, αφήνοντας μια σημαντική πολιτιστική κληρονομιά, ενώ οι ανατολικοί ιρανικοί νομάδες της στέπας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του ευρασιατικού νομαδισμού και το Δρόμο του Μεταξιού.[7]
Οι αρχαίοι ιρανικοί λαοί περιλαμβάνουν τους Βάκτριους, Δάες, Μασσαγέτες, Πέρσες, Μήδους, Χοράσμιους, Πάρθιους, Σάκες, Σαρμάτες, Σκύθες, Σόγδιους, και άλλους λαούς στην Κεντρική Ασία, την Καυκασία, την Ανατολική Ευρώπη, και το Ιρανικό Υψίπεδο.
Στην 1η χιλιετία μ.Χ. η περιοχή εγκατάστασής τους μειώθηκε ως αποτέλεσμα των σλαβικών, γερμανικών, τουρκικών και μογγολικών επεκτάσεων, και πολλοί υποβλήθηκαν σε εκσλαβισμό,[10][11][12][13] και εκτουρκισμό. Οι ιρανικοί λαοί στη σημερινή εποχή περιλαμβάνουν τους Αζέρους, Βαλούχους, Κούρδους, Γκιλάκους, Λούρς, Μαζαντεράνους, Οσσέτιους, Παστούν, Παμίρους, Πέρσες, Τατζίκους, Ταλείς, Ουάχους, και Γιαγνόμπους. Η τρέχουσα κατανομή τους εξαπλώνεται σε όλο την ιρανικό οροπέδιο, και εκτείνεται από τον Καύκασο στα βόρεια μέχρι το Περσικό Κόλπο στο νότο, και από το Σιντζιάνγκ στα ανατολικά μέχρι την ανατολική Τουρκία στη Δύση[14] – μια περιοχή που ονομάζεται μερικές φορές η «ιρανική πολιτιστική ήπειρος», ή Μείζον Ιράν από ορισμένους μελετητές, και αντιπροσωπεύει το εύρος των ιρανικών γλωσσών και της σημαντικής επιρροής των ιρανικών λαών, μέσω της γεωπολιτικής επιρροής του «Μείζονος Ιράν».[15]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ R.N Frye, "IRAN v. PEOPLE OF IRAN in Encycloapedia Iranica. "In the following discussion of "Iranian peoples," the term "Iranian" may be understood in two ways. It is, first of all, a linguistic classification, intended to designate any society which inherited or adopted, and transmitted, an Iranian language. The set of Iranian-speaking peoples is thus considered a kind of unity, in spite of their distinct lineage identities plus all the factors which may have further differentiated any one group’s sense of self."
- ↑ The Kurds: A Concise Handbook by Mehrdad R. Izady
- ↑ Historical Dictionary of the Kurds by Michael M. Gunter
- ↑ The Encyclopedia Americana: The International Reference Work, Volume 15
- ↑ Waldman & Mason 2006, σελ. 692
- ↑ «IRAN vi. IRANIAN LANGUAGES AND SCRIPTS». Encyclopædia Iranica. Bibliotheca Persica Press. 15 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2015.
- ↑ 7,0 7,1 Beckwith 2009, σελίδες 58–77
- ↑ Mallory 1997, σελίδες 308–311
- ↑ Harmatta 1992, σελ. 348: "From the first millennium b.c., we have abundant historical, archaeological and linguistic sources for the location of the territory inhabited by the Iranian peoples. In this period the territory of the northern Iranians, they being equestrian nomads, extended over the whole zone of the steppes and the wooded steppes and even the semi-deserts from the Great Hungarian Plain to the Ordos in northern China."
- ↑ Brzezinski, Richard· Mielczarek, Mariusz (2002). The Sarmatians, 600 BC-AD 450. Osprey Publishing. σελ. 39.
(..) Indeed, it is now accepted that the Sarmatians merged in with pre-Slavic populations.
- ↑ Adams, Douglas Q. (1997). Encyclopedia of Indo-European Culture. Taylor & Francis. σελ. 523.
(..) In their Ukrainian and Polish homeland the Slavs were intermixed and at times overlain by Germanic speakers (the Goths) and by Iranian speakers (Scythians, Sarmatians, Alans) in a shifting array of tribal and national configurations.
- ↑ Dorothy Atkinson· Alexander Dallin· Gail Warshofsky Lapidus (1977). Women in Russia. Stanford University Press. σελ. 3.
(..) Ancient accounts link the Amazons with the Scythians and the Sarmatians, who successively dominated the south of Russia for a millennium extending back to the seventh century B.C. The descendants of these peoples were absorbed by the Slavs who came to be known as Russians.
- ↑ Slovene Studies. 9–11. Society for Slovene Studies. 1987. σελ. 36.
(..) For example, the ancient Scythians, Sarmatians (amongst others), and many other attested but now extinct peoples were assimilated in the course of history by Proto-Slavs.
- ↑ Emmerick, Ronald Eric. «Iranian languages». Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica, Inc. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2015.
- ↑ Frye, Richard Nelson, Greater Iran, ISBN 1-56859-177-2 p.xi: "... Iran means all lands and people where Iranian languages were and are spoken, and where in the past, multi-faceted Iranian cultures existed. ..."
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Balanovsky, Oleg, et al. "Deep phylogenetic analysis of haplogroup G1 provides estimates of SNP and STR mutation rates on the human Y-chromosome and reveals migrations of Iranic speakers." PLoS One 10.4 (2015): e0122968.
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |