Ιαλυσός

Ιαλυσός
	Ιαλυσός 36°24′58″N 28°9′23″E
Χώρα	Ελλάδα
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Ρόδου
Γεωγραφική υπαγωγή	Ρόδος
Έκταση	16,7 km²
Υψόμετρο	267 μέτρα
Πληθυσμός	12.717 (2021)
Τηλ. κωδ.	22410
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 36°24′57.60″N 28°9′23.33″E / 36.4160000°N 28.1564806°E / 36.4160000; 28.1564806

Η Ιαλυσός (στην καθομιλουμένη: τα Τριάντα) είναι κωμόπολη της Ρόδου. Ανήκει στον δήμο Ρόδου, ενώ παλαιότερα με το Σχέδιο Καποδίστριας αποτελούσε ξεχωριστό δήμο.

Στοιχεία

Βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νησιού, 9 χλμ. νοτιοδυτικά από την πόλη της Ρόδου σε υψόμετρο 10 μ. στο μυχό του όρμου Τριάντα και αποτελεί το δεύτερο αστικό κέντρο μετά την πόλη της Ρόδου. Η Ιαλυσός παρουσιάζει μια εξαιρετική αλματώδη ανάπτυξη, κατά την απογραφή του 1971 αριθμούσε 3.485 κατοίκους, το 1981 ήταν 7.212, το 2001 ήταν 10.107 και το 2011 είχε 11.331 κατοίκους.

Ονομασία

Στα αρχαία ελληνικά έχουμε αναφορές στο όνομα της πόλης ως Ἰηλυσὸς^[1]^[2] στην ιωνική διάλεκτο και ως Ἰαλυσὸς^[3]^[4] στη δωρική διάλεκτο. Μετά την προσχώρηση της περιοχής στους Δωριείς επικράτησε η δωρική της ονομασία, η οποία ισχύει μέχρι σήμερα ως Ιαλυσός. Αρκετές μεταγενέστερες πηγές την αναφέρουν με δύο σίγμα (Ιαλυσσός), κυρίως διότι την μεταφράζουν από κείμενα άλλης γλώσσας, που την ονομάζουν με δύο σίγμα (Jalyssus)^[5] για να προαναφερθεί σωστά με σίγμα αντί του ζήτα. Εμφανίζεται μερικές φορές και με τόνο στην προπαραλήγουσα (Ιάλυσος) σε μια προσπάθεια να εξισωθεί με το όνομα του ήρωα^[6] που της έδωσε το όνομά της. Πράγματι, είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι δεν την τόνιζαν εκεί (με εξαίρεση τον Ηρόδοτο,^[7] που έχει όμως μόνο μία αναφορά της και αυτή με δύο τόνους).

Τουρισμός

Η Ιαλυσός αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα παραθεριστικά νησιωτικά κέντρα της Ελλάδος με μεγάλη τουριστική υποδομή σε όλο το μήκος της παραλίας της, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Κατά μήκος της Λεωφόρου Ηρακλείδων που την ενώνει με τη πόλη της Ρόδου υπάρχουν εξαιρετικά ξενοδοχεία, καταστήματα και χώροι εστίασης που γεμίζουν από κόσμο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Αρχαία Ιαλυσός

Δίπλα στη σύγχρονη πόλη της Ιαλυσού έχουν βρεθεί τα ερείπια της αρχαίας Ιαλυσού,^[8] η οποία θεωρείται η πρωτεύουσα πόλη της περιοχής της αρχαίας Ιαλυσίας^[9]^[10] και η αρχαιότερη πόλη του νησιού της Ρόδου. Εκτιμάται πως κτίστηκε γύρω στο 1.500 π.Χ. Από την αρχαία Ιαλυσό καταγόταν και ο διάσημος αρχαίος Ρόδιος ολυμπιονίκης ο Διαγόρας. Η αρχαία Ιαλυσός παρήκμασε μετά την ανάπτυξη της αρχαίας Ρόδου, από τον 4ο αιώνα π.Χ.

Αξιοθέατα

Στα αξιοθέατα της πόλης περιλαμβάνονται:

Ο Ναός της θεάς Αθηνάς.
Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κοντά στη πλατεία Αποστολίδη.
Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου (4ου αιώνα), ιδιαίτερο διατηρητέο μνημείο.
Η εκκλησία της Παναγίας της Φιλερήμου (15ου αιώνα).
Η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής ομοίως του 15ου αιώνα.
Η υπόγεια βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Χωστού με σπουδαίες τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.

Η θέα από το λόφο της Φιλερήμου

Φωτοθήκη

Ναός της Αθηνάς
Σταυρός Φιλερήμου-Ιαλυσός

Παραπομπές

↑ Όμηρος. Ἰλιάς: Ῥαψωδία Β, 656. [...] Λίνδον Ἰηλυσόν τε καὶ ἀργινόεντα Κάμειρον. [...]
↑ Θουκυδίδης. Ἱστοριῶν: βιβλίον Η, XL.2.2. [...] τοὺς ἐκ τοῖν δυοῖν πολέοιν, Λίνδου καὶ Ἰηλυσοῦ, Ῥοδίους ἔπεισαν ἀποστῆναι Ἀθηναίων. [...]
↑ Στράβων. Γεωγραφικά: Βιβλίον ΙΔ, 2.12. [...] εἶτ᾽ Ἰαλυσὸς κώμη͵ καὶ ὑπὲρ αὐτὴν ἀκρόπολίς ἐστιν Ὀχύρωμα καλουμένη. [...]
↑ Διόδωρος. Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη: Βύβλος Ε, 55. [...] καὶ κατῴκησαν ἐν τῇ Ἰαλυσίᾳ κτίσαντες πόλιν Ἀχαΐαν. [...]
↑ Μάγνης, Δανιήλ. Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν. σελ. 169. [...] Ἰάλυσσος (Jalyssus) [...]
↑ Διόδωρος. Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη: Βύβλος Ε, 57. [...] μετὰ δὲ τὴν τούτου τελευτὴν διεδέξαντο τὴν ἀρχὴν υἱοὶ τρεῖς, Λίνδος, Ἰάλυσος, Κάμειρος. [...]
↑ Ηρόδοτος. Ἱστορίαι: Κλειώ, 144.3. [...] διὰ ταύτην τὴν αἰτίην αἱ πέντε πόλιες, Λίνδος καὶ Ἰήλυσός τε καὶ [...]
↑ Ιαλυσός Αρχειοθετήθηκε 2018-06-16 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, "Οδυσσεύς": odysseus.culture.gr
↑ Ιωάννης Χ. Παπαχριστοδούλου, "Συμβολή στην ιστορική και αρχαιολογική έρευνα των Δήμων της αρχαίας Ροδιακής Πολιτείας. Ι. Ιαλυσία", (διδακτορική διατριβή). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αθήνα 1983, DOI 10.12681/eadd/3066, (μελέτη on line).
↑ Ιωάννης Χ. Παπαχριστοδούλου, "Oι αρχαίοι ροδιακοί δήμοι. Iστορική επισκόπηση: H Iαλυσία^{[νεκρός σύνδεσμος]}", έκδοση: Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, "Μονογραφίες" Νο 110, Αθήνα 1989, ISBN 960-85025-7-8, ISBN 9608502578, ISBN 9789608502574, ISBN 9780007036080.

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμ. 28ος, σελ.354.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ialysos στο Wikimedia Commons

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη γεωγραφία της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

Αυτό το λήμμα σχετικά με την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] Όμηρος. Ἰλιάς: Ῥαψωδία Β, 656. [...] Λίνδον Ἰηλυσόν τε καὶ ἀργινόεντα Κάμειρον. [...]

[2] Θουκυδίδης. Ἱστοριῶν: βιβλίον Η, XL.2.2. [...] τοὺς ἐκ τοῖν δυοῖν πολέοιν, Λίνδου καὶ Ἰηλυσοῦ, Ῥοδίους ἔπεισαν ἀποστῆναι Ἀθηναίων. [...]

[3] Στράβων. Γεωγραφικά: Βιβλίον ΙΔ, 2.12. [...] εἶτ᾽ Ἰαλυσὸς κώμη͵ καὶ ὑπὲρ αὐτὴν ἀκρόπολίς ἐστιν Ὀχύρωμα καλουμένη. [...]

[4] Διόδωρος. Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη: Βύβλος Ε, 55. [...] καὶ κατῴκησαν ἐν τῇ Ἰαλυσίᾳ κτίσαντες πόλιν Ἀχαΐαν. [...]

[5] Μάγνης, Δανιήλ. Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν. σελ. 169. [...] Ἰάλυσσος (Jalyssus) [...]

[6] Διόδωρος. Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη: Βύβλος Ε, 57. [...] μετὰ δὲ τὴν τούτου τελευτὴν διεδέξαντο τὴν ἀρχὴν υἱοὶ τρεῖς, Λίνδος, Ἰάλυσος, Κάμειρος. [...]

[7] Ηρόδοτος. Ἱστορίαι: Κλειώ, 144.3. [...] διὰ ταύτην τὴν αἰτίην αἱ πέντε πόλιες, Λίνδος καὶ Ἰήλυσός τε καὶ [...]

[8] Ιαλυσός Αρχειοθετήθηκε 2018-06-16 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, "Οδυσσεύς": odysseus.culture.gr

[9] Ιωάννης Χ. Παπαχριστοδούλου, "Συμβολή στην ιστορική και αρχαιολογική έρευνα των Δήμων της αρχαίας Ροδιακής Πολιτείας. Ι. Ιαλυσία", (διδακτορική διατριβή). Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αθήνα 1983, DOI 10.12681/eadd/3066, (μελέτη on line).

[10] Ιωάννης Χ. Παπαχριστοδούλου, "Oι αρχαίοι ροδιακοί δήμοι. Iστορική επισκόπηση: H Iαλυσία^{[νεκρός σύνδεσμος]}", έκδοση: Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, "Μονογραφίες" Νο 110, Αθήνα 1989, ISBN 960-85025-7-8, ISBN 9608502578, ISBN 9789608502574, ISBN 9780007036080.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]