Θαυμαστός καινούργιος κόσμος
Θαυμαστός καινούργιος κόσμος (αγγλικός τίτλος:Brave New World) είναι δυστοπικό μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα Άλντους Χάξλεϋ, που δημοσιεύτηκε το 1932. Ο τίτλος προέρχεται από το έργο του Σαίξπηρ Η Τρικυμία.[3]
.jpg) | |
| Συγγραφέας | Άλντους Χάξλεϊ |
|---|---|
| Τίτλος | Brave New World すばらしい新世界[1] |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1932 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1932 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Θέμα | δυστοπία κοινωνία surveillance Αποδοτικότητα Πειθαρχία control |
| Τόπος | Λονδίνο |
| Βραβεία | NPR Top 100 Science Fiction and Fantasy Books Τα 100 βιβλία του Αιώνα Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του 20ου αιώνα: 100 αγγλόφωνα βιβλία μυθοπλασίας[2] |
| LC Class | OL8889683M |
| LΤ ID | 1977 |
| Επόμενο | Eyeless in Gaza |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια εφιαλτική μελλοντική κοινωνία, πολύ ιεραρχημένη, χωρισμένη σε διαφορετικές κάστες των οποίων τα άτομα, τεχνητά συλλαμβανόμενα, διαμορφώνονται βιολογικά και ψυχολογικά προκειμένου να εγγυηθούν τη σταθερότητα και τη συνέχεια του συστήματος. Σ' αυτήν την κοινωνία ζουν οι ήρωες του μυθιστορήματος, μεταξύ των οποίων ο Μπέρναρντ, που ανήκει στην ανώτερη κάστα αλλά βασανίζεται από αμφιβολίες και ο Τζον, που είναι γεννημένος από γυναίκα και ζει έξω από αυτό το κοινωνικό σύστημα.[4]
Ιστορικό πλαίσιο
ΕπεξεργασίαΑυτό το μυθιστόρημα γράφτηκε το 1931 και εκδόθηκε το 1932. Χρονολογείται επομένως μετά το κραχ του χρηματιστηρίου του 1929 που σηματοδοτεί την έναρξη της μεγαλύτερης έως τότε οικονομικής κρίσης του 20ού αιώνα, γνωστής ως Μεγάλη Ύφεση. Αυτό το χρηματοοικονομικό γεγονός οδήγησε στη χρεοκοπία πολλών εταιρειών, πρώτα στην αμερικανική ήπειρο, στη συνέχεια στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Ήταν η άμεση αιτία της αύξησης της ανεργίας, της φτωχοποίησης μεγάλου αριθμού πολιτών που οδήγησε σε πολιτική κρίση και στην άνοδο του εθνικισμού και στη συνέχεια των δικτατορικών καθεστώτων, ιδιαίτερα σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Επιπλέον, το κραχ του 1929 συνέβη έπειτα από την περίοδο οικονομικής ευημερίας της δεκαετίας του 1920, γνωστή ως Roaring Twenties, το αποκορύφωμα μιας εποχής τεχνολογικής ανάπτυξης και αισιοδοξίας στη Δύση. Ο Χάξλεϊ χρησιμοποίησε το σκηνικό και τους χαρακτήρες στο μυθιστόρημά του για να εκφράσει τις έντονες ανησυχίες, ιδιαίτερα τον φόβο της απώλειας της ατομικής ταυτότητας στον αναπτυσσόμενο κόσμο του μέλλοντος.
Το μυθιστόρημα προηγείται χρονικά άλλων δυστοπικών μυθιστορημάτων παραπλήσιου θέματος, με πιο διάσημα το 1984 του Τζωρτζ Όργουελ που εκδόθηκε το 1949 και το Φαρενάιτ 451 (1953) του Ρέι Μπράντμπερι.
Υπόθεση
ΕπεξεργασίαΗ κοινωνία
ΕπεξεργασίαΗ ιστορία ξεκινά στο Λονδίνο το «έτος 632 μ. Φορντ», 2540 μ. Χ. στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, σε ένα γκρίζο κτίριο που ονομάζεται «Κέντρο επώασης και πληθυσμιακού προγραμματισμού». Στον κόσμο που περιγράφει ο συγγραφέας, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων ζει σε ένα ενιαίο Παγκόσμιο κράτος - μόνο ένας περιορισμένος αριθμός «άγριων» ζει σε καταφύγια. Η διδασκαλία της Ιστορίας θεωρείται εντελώς άχρηστη σε αυτόν τον κόσμο, μαθαίνουμε ότι οι αρχαίες κοινωνίες καταστράφηκαν από μια εκτεταμένη σύγκρουση. Το παραδοσιακό ημερολόγιο έχει αντικατασταθεί με νέο που σηματοδοτεί την εποχή μετά Χένρυ Φορντ, που λατρεύεται ως καταναλωτικός θεός.
Σ' αυτήν την κοινωνία, η σεξουαλική αναπαραγωγή όπως την καταλαβαίνουμε σήμερα έχει εξαφανιστεί εντελώς. Τα ανθρώπινα όντα δημιουργούνται όλα σε εργαστήρια και κλωνοποιούνται, τα έμβρυα εξελίσσονται εκεί σε φιαλίδια και ρυθμίζονται κατά την παιδική τους ηλικία. Οι θεραπείες που υφίστανται τα έμβρυα κατά την ανάπτυξή τους καθορίζουν τις μελλοντικές τους προτιμήσεις, δεξιότητες, συμπεριφορές, σύμφωνα με τη μελλοντική τους θέση στην κοινωνική ιεραρχία. Έτσι, στα έμβρυα κατώτερης κάστας χορηγείται μια ουσία και ορμόνες που εμποδίζουν την ανάπτυξή τους. Αυτή η τεχνική καθιστά δυνατή την επίλυση προβλημάτων που συνδέονται με την αγορά εργασίας, παράγοντας έναν ακριβή αριθμό ατόμων για κάθε επάγγελμα, έναν αριθμό που καθορίζεται από τις υπηρεσίες προορισμού.[5]
Τα παιδιά διδάσκονται ενώ κοιμούνται με υπνοπαιδεία, που δημιουργεί μια κοινή ηθική βαθιά ριζωμένη στο υποσυνείδητο κάθε ατόμου. Οι ανώτερες κάστες μαθαίνουν έτσι να περιφρονούν τις κατώτερες, ενώ αναγνωρίζουν την αναγκαιότητά τους. Πιο συγκεκριμένα, η κοινωνία χωρίζεται σε πέντε κάστες.
- Ανώτερες κάστες:
- Οι Άλφα αποτελούν την κυρίαρχη ελίτ. Είναι προγραμματισμένοι να είναι ψηλοί, όμορφοι και έξυπνοι. Είναι ντυμένοι στα γκρι.
- Οι Βήτα αποτελούν μια κάστα ευφυών υπαλλήλων, σχεδιασμένων να καταλαμβάνουν αρκετά σημαντικές θέσεις.
- Κατώτερες κάστες:
- Οι Γάμα αποτελούν τη μεσαία ή και την εργατική τάξη. Είναι ντυμένοι στα πράσινα.
- Οι Δέλτα (ντυμένοι στα χακί) και οι Έψιλον (ντυμένοι στα μαύρα) αποτελούν τελικά τις χαμηλότερες κάστες. Είναι κατασκευασμένοι για να εκτελούν χειρωνακτικά επαγγέλματα. Είναι προγραμματισμένοι να είναι μικρόσωμοι και άσχημοι.
Κανείς δεν ζηλεύει κάποιους από άλλη κάστα εκτός από τη δική του, κάτι που συμβάλλει στον απώτερο στόχο ολόκληρου του κοινωνικού συστήματος: τη σταθερότητα.[6]
Ο θεσμός του γάμου δεν υφίσταται, και, επιπλέον, η ίδια η παρουσία ενός μόνιμου σεξουαλικού συντρόφου θεωρείται απρεπής και οι λέξεις «πατέρας» και «μητέρα» θεωρούνται άσεμνες: οι υπαινιγμοί για τη μητρότητα, την οικογένεια ή ακόμα και τον γάμο κάνουν τόσο τους νέους όσο και τους ενήλικες να κοκκινίζουν από ντροπή. Η σεξουαλικότητα εμφανίζεται ως μια απλή δραστηριότητα ευχαρίστησης: κάθε άτομο έχει πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους ταυτόχρονα και η διάρκεια κάθε σχέσης είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Οι γυναίκες χρησιμοποιούν πολυάριθμα μέσα αντισύλληψης προκειμένου να παρακάμψουν κάθε κίνδυνο αναπαραγωγής που θα μπορούσε να ξεφύγει από τους ρυθμιστικούς όρους.
Στη ζωή της κοινωνίας έχει εξαλειφθεί ό,τι υψηλό που προκαλεί έντονα συναισθήματα: έρωτας, αγάπη, παραδοσιακή θρησκεία, υψηλή τέχνη, ελεύθερη σκέψη και θεμελιώδης επιστήμη. Κάθε μέλος της κοινωνίας υποχρεούται να είναι καλός καταναλωτής και να συμμετέχει στην κοινωνική ζωή. Η μοναξιά είναι ύποπτη στάση.
Χάρη στην ιατρική πρόοδο, οι άνθρωποι δεν αρρωσταίνουν και δεν γερνούν αλλά πεθαίνουν νέοι και όμορφοι.
Στην Παγκόσμια Πολιτεία, όλοι χρησιμοποιούν «σόμα», μια φαινομενικά αβλαβή ουσία που μπορεί να λύσει τα ψυχολογικά τους προβλήματα. Το σόμα δεν έχει κανένα από τα μειονεκτήματα των ναρκωτικών που ήταν γνωστά στον 20ό αιώνα, κυρίως δεν προκαλεί συμπτώματα στέρησης. Καταναλώνεται με τη μορφή δισκίων που διανέμονται στην εργασία στο τέλος της ημέρας. Αυτή η ουσία είναι το μυστικό της συνοχής αυτής της κοινωνίας: χάρη σε αυτήν, κάθε στοιχείο της κοινωνίας είναι ευτυχισμένο και δεν απαιτεί τίποτε.
Οι άνθρωποι που δεν ζουν στο Παγκόσμιο Κράτος συγκεντρώνονται σε περιοχές που οριοθετούνται από ψηλούς ηλεκτροφόρους φράχτες. Δημιουργήθηκαν λόγω δυσμενών κλιματολογικών και γεωλογικών συνθηκών: πρόκειται για περιοχές που «δεν άξιζε τον κόπο ή τα έξοδα να εκπολιτιστούν». Αυτοί οι άγριοι διαιωνίζουν τη φυσιολογική αναπαραγωγή και έχουν έναν πρωτόγονο τρόπο ζωής.
Η πλοκή
ΕπεξεργασίαΤο πρώτο μέρος του μυθιστορήματος περιγράφει τη ζωή στο Παγκόσμιο Κράτος. Δύο από τους βασικούς χαρακτήρες είναι ο Μπέρναρντ Μαρξ και η Λένινα Κράουν, μια ιδιαίτερα όμορφη νεαρή γυναίκα Βήτα. Ο Μπέρναρντ είναι κάτι σαν παρίας: παρόλο που είναι Άλφα, είναι μικρόσωμος και επιπλέον είναι ένα ανατρεπτικό στοιχείο της κοινωνίας: μισεί το σόμα, προτιμά «να είναι ο εαυτός του ακόμη και λυπημένος παρά ένας άλλος τεχνητά χαρούμενος» . Αγαπά επίσης τη θάλασσα, τα αστέρια, την πεζοπορία, ενώ τα ανθρώπινα όντα έχουν ρυθμιστεί να μισούν τη φύση. Αυτή η παράξενη συμπεριφορά δημιούργησε έναν θρύλο για αυτόν: κατά λάθος ενώ ήταν ακόμη έμβρυο χρησιμοποιήθηκε μια θεραπεία που προορίζονταν για κατώτερες κάστες.
Η Λένινα έλκεται από τον μοναχικό, εξαιρετικά έξυπνο Μπέρναρντ και μαζί παίρνουν άδεια να επισκεφθούν ένα καταφύγιο άγριας ζωής στο Νέο Μεξικό όπου ζουν άνθρωποι που θεωρούνται «άγριοι» και δεν είναι ενσωματωμένοι στη σύγχρονη κοινωνία.[7]
Οι δύο ταξιδιώτες συγκλονίζονται από το θέαμα των κατοίκων του καταφυγίου: σκουπίδια στους δρόμους, μητέρες που θηλάζουν δημόσια, ηλικιωμένοι, σκυλιά και μύγες. «Πώς μπορούν να ζουν έτσι;» Η Λενίνα απελπίζεται και ο Μπέρναρντ της απαντά: «Λοιπόν, το κάνουν εδώ και πέντε, έξι χιλιάδες χρόνια. Πρέπει να έχουν συνηθίσει » Εκεί συναντούν τη Λίντα, η οποία πριν χρόνια υπέστη ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο χωριό και θεωρήθηκε αγνοούμενη, παρέμεινε στην κοινότητα του χωριού αλλά δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στη ζωή. Ήταν έγκυος και απέκτησε τον Τζον που διδάχτηκε να διαβάζει και ανακάλυψε τον Σαίξπηρ σε ένα παλιό βιβλίο που είχε ξεχαστεί στο χωριό, το μοναδικό του ανάγνωσμα. Ο Μπέρναρντ ζητά από τον Παγκόσμιο Ελεγκτή να επιτρέψει στον Τζον και τη μητέρα του να επιστρέψουν στον «πολιτισμό», αυτός είναι περίεργος να γνωρίσει τον «άγριο» και δίνει την άδεια.
Το πολιτισμικό σοκ είναι τεράστιο όταν ο Τζον ο «Άγριος» εμφανίζεται στην κοινωνία αυτού του «Θαυμαστού καινούργιου κόσμου» όπως τον αποκαλεί στην αρχή. Από την επιστροφή της στον πολιτισμό, η Λίντα έχει καταφύγει σε μεγάλες δόσεις σόμα που την κάνουν να ξεχάσει την αποκοινωνικοποίησή της που προκλήθηκε από είκοσι χρόνια πρωτόγονης ζωής και σύντομα πεθαίνει. Ο Τζον, ανίκανος να ενσωματωθεί στην κοινωνία βρίσκει καταφύγιο σε έναν απομακρυσμένο φάρο στα περίχωρα του Λονδίνου. Εκεί αυτοτιμωρείται, σωματικά και ψυχικά, για τις κακές σκέψεις του. Η ασυνήθιστη συμπεριφορά του προσελκύει την περιέργεια των μέσων ενημέρωσης και θεατών. Στο τέλος του μυθιστορήματος, ο Τζον επιτίθεται στη Λενίνα, την οποία είχε ερωτευθεί, όταν αυτή βρίσκεται ανάμεσα στους θεατές. Το πρωί, φοβισμένος από αυτό που έχει κάνει και απελπισμένος, αυτοκτονεί, τον βρίσκουν κρεμασμένο στη σκάλα του φάρου.[8]
Μετάφραση στα ελληνικά
Επεξεργασία- Θαυμαστός καινούργιος κόσμος, μτφ. Βασ. Λ. Καζαντζής, εκδ. Πάπυρος, 1974 [9]
- Θαυμαστός καινούργιος κόσμος, μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Μέδουσα, 1991 [10]
- Θαυμαστός καινούργιος κόσμος, μτφ. Βασίλης Τομανάς, εκδ. Νησίδες, 2000 [11]
- Θαυμαστός καινούργιος κόσμος, μτφ. Ελένη Κυπραίου, εκδ. Κάκτος [12]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ すばらしい新世界 (光文社古典新訳文庫 ; KAオ2-1) 024447088.
- ↑ 20th Century's Greatest Hits: 100 English-Language Books of Fiction - Wikipedia
- ↑ . «filosofikilithos.gr/enas-thaymastos-kainoyrgios-kosmos/».
- ↑ . «sparknotes.com/lit/bravenew/summary/».
- ↑ . «britannica.com/topic/Brave-New-World».
- ↑ . «cliffsnotes.com/literature/b/brave-new-world/book-summary».
- ↑ . «litcharts.com/lit/brave-new-world/summary».
- ↑ . «study.com/academy/lesson/brave-new-world-by-aldous-huxley-summary-characters-themes».
- ↑ . «docs.google.com/file/Θαυμαστός καινούργιος κόσμος-κείμενο».
- ↑ . «politeianet.gr/books/huxley-aldus-medousa-thaumastos-kainourios-kosmos».
- ↑ . «politeianet.gr/books/huxley-aldus-nisides-thaumastos-kainourgios-kosmos».
- ↑ . «kaktos.gr/el/haxleu-alntous-thaumastos-kainourios-kosmos».