Θέμα Κιβυρραιωτών
Το Θέμα Κιβυρραιωτών αποτελούσε διοικητικό διαμέρισμα («θέμα») στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία από τον 8ο μέχρι τον 12ο αιώνα, περιείχε όλη την νότια ακτή της Μικράς Ασίας. Αποτελούσε το βασικότερο ναυτικό θέμα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ήταν το μοναδικό που παρείχε πλοία και στρατεύματα στο Βυζαντινό ναυτικό.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΟι Κυβυρραιώται πήραν το όνομα τους από την πόλη Κίβυρα, δεν είναι γνωστό αν πρόκειται για τα Μεγάλα Κίβυρα στην Καρία ή τα Μικρά Κίβυρα στην Παμφυλία.[1] Οι Κιβυρραιώται εμφανίζονται για πρώτη φορά την εποχή που συμμετείχαν σε εκστρατεία στην Μάχη της Καρχηδόνας (698). Ο αρχηγός του στόλου ήταν ένας Δρουγγάριος των Κιβυρραιωτών από την Κώρυκο της Κιλικίας, ο Τιβέριος Αψίμαρος μετέπειτα αυτοκράτορας Τιβέριος Γ΄. Την ίδια εποχή οι Κιβυρραιώτες δημιούργησαν το σημαντικότερο ναυτικό στρατιωτικό σώμα που έμειναν γνωστοί ως Καραβισιάνοι.[2][3][4][5] Με την διάλυση των Καραβισιάνων (720-727) οι Κιβυρραιώτες δημιούργησαν ένα ανεξάρτητο Θέμα, την διοίκηση του είχε ένας Βυζαντινός στρατηγός που υπηρετούσε με υποταγή τον αυτοκράτορα (731).[6][7][8][9] Το Θέμα Αιγαίου Πελάγους και η Σάμος εξακολουθούσαν να υπάρχουν ως Θέματα υπό την διοίκηση ενός Δρουγγάριου, το Θέμα Κιβυρραιωτών ήταν ωστόσο το μοναδικό που μπορούσε να ενισχύσει με πλοία τον αυτοκρατορικό στόλο.[10][11] Το Θέμα Κιβυρραιωτών περιείχε όλη την νότια ακτή της Μικράς Ασίας ξεκινώντας νότια από την Μίλητο που ανήκε στο Θέμα Θρακησίων μέχρι την Κιλικία. Στο Θέμα ανήκαν οι παλιές Ρωμαϊκές επαρχίες της Καρίας, της Λυκίας και της Παμφυλίας όπως επίσης και τα Δωδεκάνησα.[12][13][14] Η γεωγραφική του θέση το είχε μετατρέψει σαν την πρώτη γραμμή για την απόκρουση των επιθέσεων των Ισλαμικών στόλων από την Αίγυπτο και το Λεβάντες, είχε τον κυρίαρχο λόγο όταν ξέσπασαν οι Αραβοβυζαντινοί Πόλεμοι. Η γη ήταν αρκετά εύφορη αλλά ερημώθηκε από τις λεηλασίες των Αράβων, γλύτωσαν μόνο οι οχυρωμένες πόλεις και οι ναυτικές βάσεις.[15][16]
Η έδρα του Στρατηγού ήταν πιθανότατα η Αττάλεια.[17][18] Ο ετήσιος μισθός του ήταν 10 λίβρες χρυσού και η θέση του στην Βυζαντινή ιεραρχία ήταν σχετικά χαμηλή από 25ος στο Τακτικόν Ουσπένσκυ (842-843) έπεσε σε 55ος στο Τακτικόν του Εσκοριάλ (971-975), ήταν ωστόσο ο μέγιστος από οποιονδήποτε ναυτικό αξιωματούχο.[19][20] Το Θέμα Κιβυρραιωτών διαιρέθηκε σε Δρούγκους και Τουρμαρχίες οι οποίες εξασφάλιζαν μια μεγάλη σειρά διοικητικών θέσεων. Οι σημαντικότεροι υφιστάμενοι του Στρατηγού ήταν ο "από προσώπου εκπρόσωπος του αυτοκράτορα" στο Σίλλυον, οι Δρουγγάριοι της Αττάλειας και της Κω και ο Κατεπάνω που διοικούσε το Θέμα των Μαρδαιτών.[21][22] Οι Μαρδαΐτες ήταν απόγονοι ενός πολυπληθούς Ελληνόφωνου λαού που μετέφερε στην περιοχή την δεκαετία του 680 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β´ από τον Λίβανο ύστερα από συμφωνία που είχε κάνει με τους Άραβες που απαιτούσαν να τους αποσύρει. Ο στόχος της μεταφοράς ήταν να εξοπλίσει τον αδύναμο στόλο του επειδή οι Μαρδαΐτες είχαν την φήμη ότι ήταν δεινοί ναυτικοί, οι καλύτεροι της εποχής, ήταν η μοναδική πηγή για την προμήθεια πληρωμάτων και πεζοναυτών στον Βυζαντινό στόλο.[23] Οι υπόλοιπες περιοχές στις οποίες μεταφέρθηκαν ήταν η Λακωνία, η Αρχαία Νικόπολη και η Κεφαλονιά με στόχο να ενισχύσει τον τοπικό πληθυσμό που είχαν ερημώσει οι Σλάβοι.[24] Στις αρχές του 9ου αιώνα ο στόλος των Κιβυρραιωτών περιείχε 70 πλοία.[25] Τα πληρώματα συμμετείχαν στην εκστρατεία στην Κρήτη (911) με 31 πολεμικά πλοία, 15 μεγάλους Δρόμωνες και 16 μεσαίους Πάμφυλους, περιείχαν 6.000 τοξότες και 700 ναύτες.[26] Οι επαρχιακοί στόλοι των Βυζαντινών παρουσίασαν από τα μέσα του 11ου αιώνα κατακόρυφη παρακμή, καταγράφονται για τελευταία φορά όταν ξέσπασε ο Πόλεμος μεταξύ Ρως και Βυζαντινών (1043). Το Θέμα Κιβυρραιωτών έγινε σταδιακά μια μικρή περιφερειακή επαρχία την οποία κυβερνούσε ένας Κριτής και ένας Δουξ.[27][28] Το μεγαλύτερο τμήμα της επαρχίας χάθηκε από τους Σελτζούκους μετά την Μάχη του Μαντζικέρτ (1071). Ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός το ανέκτησε, το θέμα τελικά το κατήργησε ο εγγονός του Μανουήλ Α΄ Κομνηνός και το προσάρτησε στο Θέμα Μυλάσσης και Μελανουδίου.[29][30]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Nesbitt & Oikonomides 1994, σ. 151
- ↑ Nesbitt & Oikonomides 1994, σ. 151
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Pertusi 1952, σ. 149
- ↑ Pryor & Jeffreys 2006, σ. 28
- ↑ Nesbitt & Oikonomides 1994, σ. 151
- ↑ Pertusi 1952, σ. 149
- ↑ Ahrweiler 1966, σσ. 26, 50–51
- ↑ Pryor & Jeffreys 2006, σ. 32
- ↑ Ahrweiler 1966, σσ. 64, 81, 83, 109
- ↑ Pryor & Jeffreys 2006, σ. 267
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Ahrweiler 1966, σσ. 80, 135
- ↑ Pertusi 1952, σ. 150
- ↑ Nesbitt & Oikonomides 1994, σ. 151
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Pertusi 1952, σ. 150
- ↑ Ahrweiler 1966, σ. 82
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Pryor & Jeffreys 2006, σσ. 390–391
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Ahrweiler 1966, σσ. 82-83
- ↑ Ahrweiler 1966, σ. 399
- ↑ Ostrogorsky, George; Hussey (trans.), Joan (1957), History of the Byzantine state, New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press, σσ. 116–18
- ↑ Ahrweiler 1966, σσ. 91-92
- ↑ Pryor & Jeffreys 2006, σ. 549
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Ahrweiler 1966, σσ. 131-135
- ↑ "Kibyrrhaiotai" (C. Foss), σ. 1127
- ↑ Ahrweiler 1966, σ. 273
Πηγές
Επεξεργασία- Ahrweiler, Hélène (1966). Byzance et la mer. La marine de guerre, la politique et les institutions maritimes de Byzance aux VIIe-XVe siècles (in French). Paris: Presses universitaires de France.
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press.
- Nesbitt, John; Oikonomides, Nicolas, eds. (1994). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 2: South of the Balkans, the Islands, South of Asia Minor. Washington, DC: Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
- Pertusi, A. (1952). Constantino Porfirogenito: De Thematibus (in Italian). Rome: Biblioteca Apostolica Vaticana.
- Pryor, John H.; Jeffreys, Elizabeth M. (2006). The Age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy ca. 500–1204. Leiden and Boston: Brill Academic Publishers.