Ηλίας Παπακυριακού

Ο Ηλίας Παπακυριακού ήταν αγωνιστής και μέλος της ΕΟΚΑ. Έπεσε μαχόμενος μαζί με άλλα τρία μέλη της οργάνωσης, στις 2 Σεπτεμβρίου 1958, στην Μάχη του Αχυρώνα Λιοπετρίου.

Ηλίας Παπακυριακού
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	25  Ιανουαρίου 1938 Λυθράγκωμη/Μπολτασλί
Θάνατος	2  Σεπτεμβρίου 1958 Λιοπέτρι
Πληροφορίες ασχολίας

Βιογραφία

Ο Ηλίας Παπακυριακού γεννήθηκε στο χωριό Λυθράγκωμη, της επαρχίας Αμμοχώστου, στις 25 Ιανουαρίου 1938, και ήταν το πέμπτο από τα έξι παιδιά του Γεώργιου και της Μαρίας Παπακυριακού. Πήρε το όνομα του από τον θείο του, γυιό του Παπανικόλα Λιασή, που πέθανε σε μικρή ηλικία.

Ήταν ένα γεροδεμένο και ψηλό παλληκάρι, και γιαυτό οι συναγωνιστές του τον φώναζαν «Μακρή».

Η καταγωγή της οικογένειας του Ηλία, ήταν από την Γιαλούσα, συγκεκριμένα ο Παπακυριάκος Χ’’Ιωάννου, προπάππος του Ηλία, καταγόταν από την Γιαλούσα ή οποία ήταν πολιτιστική προέκταση της Αχαιών Ακτή. Ο Παπανικόλας Λιασή, παππούς του Ηλία Παπακυριακού ήταν ο ιερέας της Λυθράγκωμης, που αψηφώντας αντίποινα από τους Βρετανούς αποικιοκράτες είχε υπογράψει ώς Ιερέας Λυθράγκωμης τα Ενωτικά Δημοψηφίσματα του 1921 και 1930. Ο Παπανικόλας Λιασή συνέβαλε στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ήθους του Ηλία.

Ο Ηλίας μεγάλωσε κοντά στην εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς σε δύσκολη εποχή, επτά χρόνια μετά τα Οκτωβριανά. Από μικρός λάτρευε την φύση, γοητευόταν από τα περιβόλια του χωριού του, από τα δέντρα, τα πουλιά, τον καθαρό ουρανό. Μικρός απέφευγε τους καφενέδες του χωριού του και προτιμούσε να περνά το χρόνο του στα χωράφια και τα περιβόλια, κοντά στη φύση.

Όταν εύρισκε χρόνο ο Ηλίας διάβαζε εκκλησιαστικά βιβλία, η Θεία Λειτουργία τον μάγευε. Συνήθιζε να επισκέπτεται την Παναγιά της Κανακαριάς για να προσκυνήσει και να προσευχηθεί. Εκεί στο χωριό του άρχισε να γράφει πατριωτικά συνθήματα στους τοίχους. Τελείωσε το δημοτικό στο σχολείο Λυθράγκωμης, και εγγράφεται στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Ήταν άριστος στα μαθήματα, στο ακόντιο, και την πετόσφαιρα.

Μετακομίζει στο Βαρώσι για να φοιτά στο γυμνάσιο Αμμοχώστου, και μένει στο σπίτι της αδελφής του Ανδριανής, (οδό Ερμού 14, στο Κάτω Βαρώσι) η οποία ήταν παντρεμένη στην πόλη. Με ένα ανάστημα που έφθανε το 1,96μ ξεχώριζε από τους άλλους μαθητές. Μεγάλη του αδυναμία ήταν η πετόσφαιρα. Ήταν ντροπαλός και συνεσταλμένος μαθητής. Τον διάκρινε η σεμνότητα και η αγάπη για ότι έκανε. Πάντοτε ήταν σοβαρός και ενεργητικός. Μελετούσε τα μαθήματα του με πάνω άπ ολα στο μυαλό του συνήθιζε να έχει την σκλαβωμένη του πατρίδα.

Πήρε μέρος σε πάρα πολλές διαδηλώσεις εναντίων των κατακτητών, η φωνή του δυνατή ξεχώριζε στις διαμαρτυρίες και στα συνθήματα για Ενωση της Κυπρου με την Ελλάς, καθώς με το ανάστημα του ήτανε παράδειγμα στους υπολοίπους. Συνελήφθη τουλάχιστον δύο φορές κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων στο Βαρώσι από τους Άγγλους. Την μία εκ των δύο, οδηγήθηκε από τους κατακτητές σε ένα ερημικό πορτοκαλεώνα στον Άγιο Μέμνωνα και διατάχθηκε από τους ένοπλους άγγλους να τρέξει, για να φύγει. Αρνήθηκε να τρέξει και αντί αυτού ξεκούμπωσε το πουκάμισο που φορούσε και τους απάντησε «Πυροβολήστε εδώ! δείχνοντας το στήθος του, όχι στην πλάτη», σάστισαν οι Άγγλοι και τον άφησαν να φύγει..

Στις 7 Φεβρουαρίου 1956, ο Πετράκης Γιάλλουρος, φίλος και συμμαθητής του Ηλία, φονεύεται όταν αγγλικά στρατεύματα κατοχής άνοιξαν πύρ εναντίων άοπλης μαθητικής διαδήλωσης του Γυμνασίου Αμμοχώστου. Ο Γιάλλουρος ήταν σημαιοφόρος στην διαδήλωση και κρατώντας την ελληνική σημαία είπε τα τελευταία του λόγια «Πεθαίνω.. Ζήτω η Ένωσις» Ο θάνατος του Πετράκη Γιάλλουρου συγκλόνισε τον Ηλία. Ορκίστηκε πως θα εκδικηθεί τον φίλο του. Φοίτησε μέχρι την έκτη τάξη, δεν ολοκλήρωσε την φοίτηση του γιατί εντάχθηκε στον Αγώνα της ΕΟΚΑ.

Έφυγε από το σπίτι της αδελφής του και ενοικίασε δωμάτιο σε κάποιο άλλο σπίτι για να μπορεί να κινείται ελεύθερα και να μην θέτει σε κίνδυνο την οικογένεια της αδελφής του. Η μάνα του κατέβηκε από το χωριό ανήσυχη και με αγωνία τον ρώτησε γιατί έφυγε από το σπίτι της αδελφής του. Ο Ηλίας απέφυγε να απαντήσει, όταν η μάνα του επέμενε της είπε: «Δεν πήρες είδηση ρε μάνα; Άρχισε ο αγώνας για την Ένωση. Είμαι στον Αγώνα». Η μάνα του δάκρυσε και του είπε «να προσέχεις, γυιέ μου». Μετά από λίγο καιρό η μάνα του τον ξαναεπισκέφθηκε για να τον ρωτήσει πότε θα πάει για τις ιατρικές σπουδές που προγραμμάτιζε. Και ο Ηλίας της είπε: «Άμα ελευθερωθούμε και ζούμε, τότε αποφασίζουμε».

Η δράσις του

Αρχικά διένειμε φυλλάδια και προκηρύξεις της ΕΟΚΑ, όπως επίσης και έγραφε συνθήματα στους τοίχους. Έγραψε τα πρώτα συνθήματα της ΕΟΚΑ στο χωριό του. Σιγά σιγά πέρασε στις ένοπλες ομάδες.

Έδρασε στην Μεσαορία, στην Λύση και στην Άσσια, Μαραθόβουνο με πολυεπίπεδη αντίσταση. Έλαβε μέρος σε ενέδρες, σε ανατινάξεις στόχων, και σε μάχες. Σχεδίασε και κατασκεύασε οπλισμό (μικρό όλμο).

Μύησε στη Οργάνωση τον Δημητράκη Χριστοδούλου (ο οποίος έπεσε μαχόμενος στα βουνά της Πιτσιλιάς). Έκρυβε στο σπίτι του τον Ανδρέα Δημητρίου. Όταν ο Δημητρίου συνελήφθηκε και καταδικάστηκε είς θάνατο, άοπλος ο Ηλίας και με όπλο μόνο ένα ξύλο πορτοκαλιάς, συνέλαβε ένα Άγγλο δεκανέα, τον Χίλτον, για να τον ανταλλάξει η οργάνωση με τους θανατοποινίτες Καραολή και Δημητρίου.

Ανέλαβε καθήκοντα διανομέα οπλισμού εκεί όπου χρειαζόταν για κρούσεις και ενέδρες, πάντοτε νύκτα παραβιάζοντας κατά κανόνα κατοίκων περιορισμό.

Έπιασε δουλεία στο λιμάνι, για να έχει την ευχέρεια να παραλαμβάνει οπλισμό από τα πλοία που αγκυροβολούσαν στην Αμμόχωστο. Ϊδρυσε ομάδες εθνοφρουράς, που καθήκον τους ήταν να προστατεύουν τα γύρω χωριά Άσσια, Βατυλή, Λύση, Κοντέα. Εκπαίδευσε αρκετούς νέους στα όπλα και στη χρήση χειροβομβίδων. Είχε αναλάβει ως Υποτομεάρχης στο σύμπλεγματων χωριών Άσσια, Αφάνεια, Βατυλή, Στρογγυλός, Μουσουλίτα, Βιτσάδα, Μαραθόβουνος και Αγκαστίνα.

Συμμετείχε σε ενέδρα έξω από τα Κνώδαρα, όπου ανατίναξαν αγγλικό στρατιωτικό όχημα, συμμετείχε στην ανατίναξη μεγάλης αντλίας νερού έξω από την Άσσια, και μετέπειτα επιτέθηκαν σε αγγλικό τεθωρακισμένο με χειροβομβίδες.

Στις 22 Οκτωβρίου 1957 πραγματοποιείται επιτυχημένη ενέδρα κατά στρατιωτικής περιπόλου στην οποία ηγήθηκε ο Ηλίας. Τον Ιούνιο του 1958 ο Ηλίας έμενε στην Μουσουλίτα. Μια νύχτα ξεκίνησε ομάδα με τον Ηλία για να πάνε στο Μαραθόβουνο. Στην μέση της νυχτερινής διαδρομής άκουσαν «ἉΛΤ» και αμέσως άναψαν προβολείς και έβαλαν με ριπές από αυτόματα όπλα. Είχαν πέσει σε Αγγλικό περίπολο. Ο Ηλίας απάντησε αμέσως ανοίγοντας πύρ, έρριξε και μια χειροβομβίδα εναντίων του οχήματος που καταστράφηκε. Η ομάδα χώρισε αμέσως και πήρε ο καθένας διαφορετική κατεύθυνση. Ο Ηλίας τραυματίστηκε στο αριστερό πόδι ενώ σκοτώθηκαν δύο Άγγλοι. Περπάτησε περίπου 10 χιλιόμτετρα τραυματισμένος και βρήκε καταφύγιο στην Άσσια..

Στον Αχυρώνα του Λιοπετρίου

Στις 30 Αυγούστου, ο Φώτης Πίττας και οι συναγωνιστές του Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού και Χρήστος Σαμάρας κατόπιν εντολής μετέβησαν στο Λιοπέτρι για να εκπαιδεύσουν τα τοπικά μέλη της ΕΟΚΑ. Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας απέκλεισαν την περιοχή ισχυρές βρετανικές δυνάμεις. Στην προσπάθειά τους να σπάσουν τον κλοιό και να διαφύγουν με αυτοκίνητο, τα μέλη της ΕΟΚΑ ενεπλάκησαν σε ανταλλαγή πυροβολισμών με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να καταφύγουν σε έναν αχυρώνα του χωριού.

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1958, οι Βρετανοί στρατιώτες κινήθηκαν προς τον αχυρώνα, δέχτηκαν όμως πυρά με αποτέλεσμα να ξεσπάσει μάχη. Μετά από πολύωρη σύγκρουση και ενώ οι άνδρες της ΕΟΚΑ αρνήθηκαν να παραδοθούν, οι στρατιώτες έβαλαν φωτιά στον αχυρώνα με αποτέλεσμα ο Πίττας και οι συμμαχητές του να σκοτωθούν στην προσπάθειά τους να πραγματοποιήσουν έξοδο. Κατά τη σύγκρουση, πέραν των μελών της ΕΟΚΑ, σκοτώθηκε ένας Βρετανός στρατιώτης και τραυματίστηκαν άλλοι πέντε.

Μετά το θάνατό του απονεμήθηκε το απόλυτήριο του σχολείου του, αφού δεν είχε εκπληρώσει τις μαθητικές του υποχρεώσεις προς τιμήν του αγώνος, τιμώντας τον έτσι για την προσφορά του στον αγώνα κατά της Αγγλικής αποικιοκρατίας.