Εσόν (νομός)

Εσόν
; Σημαία	; Έμβλημα
	; Σφραγίδα
	;
Διοίκηση
Χώρα	Γαλλία
Περιοχή	Ιλ-ντε-Φρανς
Δημιουργία νομού	1 Ιανουαρίου 1968
Πρωτεύουσα	Εβρί-Κουρκουρόν
Υπονομαρχία	Ετάμπ; Παλαιζώ
Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου	Φρανσουά Ντυροβραί (LR)
Νομάρχης	Ζαν-Μπενουά Αλμπερτινί
Κωδικός νομού	91
ISO 3166-2	FR-91
Κωδικός NUTS	FR104
Δημογραφία
Πληθυσμός	1.313.768 (1 Ιανουαρίου 2021)
Πυκνότητα	718 κάτοικοι/km²
Δεδομένα
Έκταση	1.804 km²
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Υποδιαιρέσεις
Διαμερίσματα	3
Εκλογικές περιφέρειες	10
Καντόνια	21
Διακοινοτικότητες	10
Κοινότητες	194
Ιστότοπος
	http://www.essonne.pref.gouv.fr/
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 48°30′N 2°17′E / 48.500°N 2.283°E / 48.500; 2.283

Η Εσόν (γαλλικά: Essonne) είναι γαλλικός νομός νότια του Παρισιού, στη διοικητική περιοχή Ιλ-ντε-Φρανς, εν μέρει ενσωματωμένος στη μητροπολιτική περιοχή του Παρισιού. Έλαβε το όνομά του από τον ποταμό Εσόν, ο οποίος διασχίζει το νομό με κατεύθυνση νότου-βορρά μέχρι τη συμβολή του με τον Σηκουάνα.

Ο νομός δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1968 και είναι ο ένας από τους 3 νομούς που προέκυψαν από την κατάτμηση του παλαιού νομού Σεν-ε-Ουάζ. Ο πληθυσμός ανέρχεται σε 1.287.330 κατοίκους (2016).

Πρωτεύουσα του νομού είναι το Εβρί (από το 2019 Εβρί-Κουρκουρόν) και υπονομαρχίες οι κοινότητες Ετάνπ και Παλαιζώ.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) και το Ταχυδρομείο του αποδίδουν τον κωδικό 91.

Οι κάτοικοι του νομού αναφέρονται ως Εσσονιάν.^[3]

Γεωγραφικά στοιχεία

Ο νομός Εσόν αποτελεί τμήμα της περιοχής Ιλ-ντε-Φρανς. Έχει έκταση 1.804 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 1.287.330 κατοίκους (2016). Διοικητικά αποτελείται από 3 διαμερίσματα και περιλαμβάνει 194 κοινότητες.

Το σύνολο του βορείου τμήματος του νομού ανήκει στη μητροπολιτική περιοχή του Παρισιού και είναι πολύ αστικοποιημένο. Ο νότος παραμένει αγροτικός.

Με τους νομούς Σεν-ε-Μαρν, Βαλ-ντ'Ουάζ και Ιβλίν αποτελούν τους 4 νομούς που απαρτίζουν την ευρύτερη περίμετρο του Παρισιού, γνωστή ως Γκραντ Κουρόν.

Συνορεύει με τους νομούς:

Ω-ντε-Σεν και Βαλ-ντε Μαρν προς τα βόρεια,
Σεν-ε-Μαρν στα ανατολικά,
Λουαρέ στα νότια,
Ερ-ε-Λουάρ και Ιβλίν στα δυτικά.

Ο νομός αποτελείται από ένα οροπέδιο με δάση και καλλιεργούμενες εκτάσεις, που διακόπτεται από βαθιές κοιλάδες. Την περιοχή διασχίζουν οι ποταμοί Εσόν και Ορζ, που εκβάλλουν στον Σηκουάνα, και οι παραπόταμοί τους. Στο βορειοανατολικό άκρο του νομού ρέει ο Σηκουάνας και διασχίζει την κοινότητα Κορμπέιγ. Η αριστερή όχθη του, πλησιάζοντας προς το Παρίσι, καταλαμβάνεται από βαριές βιομηχανικές μονάδες. Στα βόρεια σύνορα του νομού ο Σηκουάνας συμβάλλει με τον ποταμό Γιερ, που ρέει μέσα από γραφικούς οικισμούς κοντά στο δάσος του Σενάρ. Στο βορειοανατολικό τμήμα βρίσκεται το αεροδρόμιο του Ορλί.^[4] Το νοτιοδυτικό τμήμα καταλαμβάνει τμήμα της πεδιάδας Μπως, του κυριότερου σιτοβολώνα της Γαλλίας. ^[5]

Στα νοτιοανατολικά βρίσκεται το Περιφερειακό φυσικό πάρκο Γκατιναί και η κοινότητα Μιγί-λα-Φορέ, κοντά στο δάσος του Φονταινεμπλώ, δημοφιλής τόπος εκδρομών.

Ιστορία

Οι αρχικοί νομοί της Γαλλίας δημιουργήθηκαν το 1790 όταν η γαλλική εθνοσυνέλευση χώρισε τη χώρα σε 83 νομούς (σήμερα 101) περίπου ίδιου μεγέθους και πληθυσμού, καταργώντας τις παλαιές επαρχίες. Αργότερα, οι συνθήκες επέβαλαν να γίνουν ορισμένες τροποποιήσεις, μία από τις οποίες αφορούσε τη δημιουργία του νέου νομού Εσόν.

Ο νομός Εσόν δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1968, σύμφωνα με το νόμο της 10ης Ιουλίου 1964, κατά τη διάρκεια της αναδιοργάνωσης τον νομών της μητροπολιτικής περιοχής του Παρισιού. Προήλθε από το νότιο τμήμα του παλαιού νομού Σεν-ε-Ουάζ, ο οποίος κατατμήθηκε σε 3 νομούς: Ιβλίν, Βαλ-ντ'Ουάζ και Εσόν.

Τον Ιούνιο του 1963, η Carrefour S.A. άνοιξε το πρώτο σούπερ μάρκετ στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού στην κοινότητα Σαιντ-Ζενεβιέβ-ντε-Μπουά (αν και η λέξη σούπερ μάρκετ (γαλλικά: hypermarché) χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία για πρώτη φορά από το 1966). Το κέντρο προσέφερε σε ένα ενιαίο χώρο 2.500 τ.μ. ένα συνδυασμό ευρείας επιλογής και χαμηλών τιμών, υποστηριζόμενο από 400 θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων.

Το 1969 οι κοινότητες Σατωφόρ και Τουσύ-λε-Νομπλ αποκόπηκαν διοικητικά και ενσωματώθηκαν στον παρακείμενο νομό Ιβλίν.

Διοικητική διαίρεση

Τα διοικητικά διαμερίσματα του νομού Εσόν

Ο νομός Εσόν χωρίζεται σε 3 διοικητικά διαμερίσματα, 21 καντόνια και 194 κοινότητες:

Διαμέρισμα	Καντόνια	Κοινότητες	Πληθυσμός Απογραφή 2016	Έκταση χμ²	Πυκνότητα Κάτ./χμ²	Κωδ. INSEE
Ετάνπ	4	75	130.464	851,41	153	911
Εβρί	10	51	536.258	468,99	1.143	912
Παλαιζώ	12	68	620.608	484,00	1.282	913
Σύνολο νομού	21	194	1.287.330	1.804,40	713	91

Πόλεις

Η περιοχή Ιλ-ντε-Φρανς με τους νομούς και τις κυριότερες πόλεις. Ο νομός Εσόν στα νότια.

Οι κυριότερες πόλεις του νομού Εσόν:

Πόλη	Πληθυσμός (2016)	Διαμέρισμα
Εβρί-Κουρκουρόν	68.090	Εβρί
Κορμπέιγ-Εσόν	51.049	Εβρί
Μασί	49.924	Παλαιζώ
Σαβινί-συρ-Ορζ	36.307
Σαιντ-Ζενεβιέβ-ντε-Μπουά	35.859
Παλαιζώ	34.120
Ατίς-Μονς	33.691
Βιρί-Σατιγιόν	30.575	Εβρί
Βινιέ-συρ-Σεν	31.256
Ντραβέιγ	29.279
Ετάνπ	24.422	Ετάνπ

Πανεπιστήμια

Η έδρα της προεδρίας του πανεπιστημίου Παρίσι-Νότος στο Ορσαί

Πολλά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης περιφερειακού ή εθνικού χαρακτήρα βρίσκονται στο νομό Εσόν. Συνολικά, το 2006, ο νομός αριθμούσε συνολικά 93.302 φοιτητές ανώτατης εκπαίδευσης. Μερικές ανώτατες σχολές είναι:

Η Πολυτεχνική σχολή (L'École Polytechnique) ιδρύθηκε το 1794 και είναι ένα από τα πιο διάσημα πανεπιστήμια μηχανικών στη Γαλλία. Το 2005 κατέλαβε τη 10η θέση στον κόσμο σύμφωνα με το περιοδικό Ανώτατης εκπαίδευσης της εφημερίδας Τάιμς. Η πανεπιστημιούπολη βρίσκεται στην κοινότητα Παλαιζώ.
Το Πανεπιστήμιο Παρίσι-Νότος ή Παρίσι 11 (L'université Paris-Sud ou Paris-XI). Ένα από τα καλύτερα δημόσια ανώτατα ιδρύματα στη Γαλλία, κατατάσσεται 52η στην Ακαδημαϊκή Κατάταξη των Παγκόσμιων Πανεπιστημίων. Είναι γνωστό για το τμήμα φυσικής. Βρίσκεται στο Ορσαί, με περίπου 26.000 εγγεγραμμένους φοιτητές.
Το Ινστιτούτο Αεροδιαστημικής Ιατρικής της Υπηρεσίας Υγείας των Ενόπλων Δυνάμεων στο Μπρετινί-συρ-Ορζ.

Αξιοθέατα-Τουρισμός

Η γέφυρα των Ναϊτών

Η αγορά του Μιγί-λα-Φορέ

Το κάστρο της Σαμαράντ

Ο νομός Εσόν βρίσκεται στο λεκανοπέδιο του Παρισιού, μια περιοχή που κατοικήθηκε πολύ νωρίς από τους ανθρώπους, όπως αποδεικνύεται από τα μενίρ της νεολιθικής εποχής, μερικά από τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί ιστορικά μνημεία. Η γαλατική και ρωμαιο-γαλατική εποχή έχουν επίσης αφήσει τα ίχνη τους, όπως η ρωμαϊκή αγροικία (villa rustica) στο Ορσαί και το oppidum στο Σαμπλάν.

Από την εποχή του Μεσαίωνα υπάρχουν μνημεία όπως, μία από τις παλαιότερες γέφυρες της Ιλ-ντε-Φρανς, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, η γέφυρα των Ναϊτών (Πον ντε Ταμπλιέ) που βρίσκεται στο Λονζιμό, οχυρωμένα κάστρα στο Μοντερί (11ος αιώνας), Ντουρντάν (13ος αιώνας) και Ετάνπ (12ος αι.), τα τείχη του Κορμπέιγ-Εσόν και θρησκευτικά κέντρα λατρείας, όπως η βασιλική Νοτρ-Νταμ-ντε-Μπον-Γκαρντ του Λονπόν-συρ-Ορζ του 12ου αιώνα ή η συλλογική εκκλησία της Ετάνπ του 11ου αιώνα.

Στο κέντρο μιας αγροτικής περιοχής και κοντά στις πρωτεύουσες των Βερσαλλιών και του Παρισιού, η περιοχή ήταν κατά την Αναγέννηση και αργότερα εμπορικό κέντρο εξοπλισμένο με σημαντικές αγορές, όπως στις κοινότητες Ντουρντάν, Αρπαζόν (16ος αιώνας), Μιγί-λα-Φορέ (15ος αιώνας ) και Μερεβίλ (16ος αι.), κάστρα, τα κυριότερα από τα οποία είναι το κάστρο της Σαμαράντ (17ος αιώνας), το κάστρο του Μαραί στο Βαλ-Σαιν-Ζερμαίν (18ος αιώνας) το κάστρο του Κουρσόν (17ος αιώνας), το κάστρο της Κουράνς (17ος αιώνας), εκκλησίες όπως ο καθεδρικός ναός Σαιν-Εξυπέρ στο Κορμπέιγ-Εσόν (14ος αιώνας), η εκκλησία του Σαιν-Ζερμαίν-ντ'Ωξερουά στο Ντουρντάν (15ος αι.), πλυντήρια και αστικές κατοικίες.

Από την Πρώτη Αυτοκρατορία έως τη Μπελ Επόκ, ο νομός εξελίχθηκε στη βιομηχανία με την κατασκευή σημαντικών εργοστασίων όπως τα μύλοι της Κορμπέιγ του 19ου αιώνα. Πολλές πόλεις έγιναν τόποι διακοπών για τους Παριζιάνους, οι οποίοι έχτισαν σπίτια για την ηρεμία που προσέφερε η περιοχή, όπως ο ναός της Δόξας στο Ορσαί (19ος αιώνας) και η ιδιοκτησία του ζωγράφου Γκυστάβ Καγιεμπότ στο Γιέρ. Επίσης κατασκευάστηκαν τόποι λατρείας άλλων δογμάτων όπως η Ορθόδοξη Εκκλησία της Σαιντ-Ζενεβιέβ-ντε-Μπουά (20ος αιώνας).

Στα νότια του νομού, η Ετάνπ πρώην βασιλική πόλη, συγκεντρώνει μια αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική κληρονομιά και έχει τιμηθεί με την ετικέτα «Πόλεις και περιοχές τέχνης και ιστορίας».

Συνολικά, 51 κάστρα και 94 θρησκευτικά μνημεία σε όλο το νομό έχουν ταξινομηθεί ή χαρακτηρισθεί ως ιστορικά μνημεία.