Επιδρομή στη Σαντορίνη

Η Επιδρομή στη Σαντορίνη πραγματοποιήθηκε στις 24 Απριλίου 1944 στο πλαίσιο της Μεσογειακής Εκστρατείας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Διενεργήθηκε από τη Βρετανική Ειδική Υπηρεσία Σκαφών (Special Boat Service, SBS), κατά της μικτής γερμανικής και ιταλικής φρουράς στο νησί της Σαντορίνης (Θήρα) στο Αιγαίο Πέλαγος. Η επιδρομή πραγματοποιήθηκε παράλληλα με παρόμοιες επιχειρήσεις στα νησιά της Ίου, της Μυκόνου και της Αμοργού που είχαν ως στόχο την καταστροφή των ναυτικών σταθμών παρατήρησης του Άξονα και των τηλεπικοινωνιακών σταθμών στα νησιά των Κυκλάδων.

Ιστορικό

Τον χειμώνα του 1943, οι Γερμανοί είχαν εξασφαλίσει τον έλεγχο του αρχιπελάγους του Αιγαίου, μετά την Ιταλική συνθηκολόγηση. Την άνοιξη του 1944, διατηρούσαν ακόμη αξιόλογες φρουρές στα ελληνικά νησιά. Οι Βρετανοί ήθελαν να διατηρήσουν ένα δευτερεύον μέτωπο στο Αιγαίο, επομένως, μετά την πτώση της Κω και της Λέρου, το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής έδωσε εντολές στη μονάδα ειδικών δυνάμεων της SBS να επιτεθεί στις φρουρές των κατεχόμενων ελληνικών νησιών, όπως αυτής της Σαντορίνης.

Η επιδρομή

Στις 19 Απριλίου, μια ομάδα 19 κομάντο υπό τον Ταγματάρχη Άντερς Λάσσεν απέπλευσε από το κρησφύγετο τους στον κόλπο Βαλισού της Τουρκίας με δύο ημιολίες. Μετά από ένα τριήμερο ταξίδι που περιλάμβανε ενδιάμεσες στάσεις στη Σύρνα και την Άνυδρο, η ομάδα αποβιβάστηκε σε μια ανατολική παραλία κοντά στο ακρωτήριο Κολούμπο το βράδυ της 22ης προς το πρωί της 23ης Απριλίου. Η ομάδα κατευθύνθηκε προς το χωριό Βουρβούλος και αφού ήρθε σε επαφή με τους ντόπιους, κρύφτηκε σε ένα κοντινό σπήλαιο. Οι δύο ημιολίες αναζήτησαν καταφύγιο στις κοντινές βραχονησίδες Χριστιανά, νοτιοδυτικά της Σαντορίνης. Μέλος της ομάδας των κομάντο ήταν και ο Έλληνας υπολοχαγός Στέφανος Καζούλλης. Στις 23 Απριλίου, ο Καζούλλης οδηγήθηκε από τους ντόπιους στην πρωτεύουσα Φηρά για να συγκεντρώσει πληροφορίες. Με βάση τις πληροφορίες που συγκέντρωσε ο Καζούλλης, ο Λάσσεν αποφάσισε να χωρίσει τις δυνάμεις του σε τρία αποσπάσματα. Το πρώτο θα επιτίθεντο στους στρατώνες στα Φηρά, το δεύτερο θα κατευθύνονταν προς την κατοικία του γερμανικού διοικητή, Υπολοχαγού Χέσε στα Φηρά με στόχο να τον συλλάβει, ενώ το τρίτο είχε ως στόχο τον σταθμό ασυρμάτου στο Ημεροβίγλι. Αυτός ο ασύρματος είχε μεγάλη εμβέλεια και χρησίμευε ως αναμεταδότης που υποστήριζε τις τηλεπικοινωνίες μεταξύ Αθήνας και Κρήτης.

Η επίθεση ορίστηκε να πραγματοποιηθεί στις 00:45 της 24ης Απριλίου και τα τρία αποσπάσματα οδηγήθηκαν στους στόχους τους από τοπικούς οδηγούς. Οι στρατώνες βρίσκονταν στο κέντρο των Φηρών, στον δεύτερο όροφο ενός κτηρίου που στέγαζε μια τράπεζα. Οι κομάντο επιτέθηκαν από δύο διαφορετικές κατευθύνσεις και παρόλο που τα σκυλιά της φρουράς τους εντόπισαν και άρχισαν να γαβγίζουν, κατάφεραν να αιφνιδιάσουν την ισχυρή φρουρά των 40 ατόμων και να εξολοθρεύσουν το μεγαλύτερο μέρος της. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, ο Καζούλλης δέχτηκε έναν πυροβολισμό στο στήθος και πέθανε αμέσως. Ο λοχίας Φρανκ Κίνγκστον πυροβολήθηκε επίσης στην κοιλιά και υπέκυψε στο τραύμα του λίγες ώρες αργότερα. Η επίθεση εναντίον του Γερμανού διοικητή ήταν ανεπιτυχής καθώς αυτός και μερικοί άλλοι κατάφεραν να δραπετεύσουν χωρίς τραυματισμούς. Το κτίριο που στέγαζε τις τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις, ανατινάχτηκε με ωρολογιακές βόμβες. Οι κομάντος διέφυγαν χρησιμοποιώντας τις δύο ημιολίες, παίρνοντας μαζί τους μερικούς από τους ντόπιους που τους είχαν βοηθήσει.

Αντίποινα

Στις 29 Απριλίου, γερμανικές ενισχύσεις από το νησί της Μήλου περικύκλωσαν τον Βουρβούλο. Συγκέντρωσαν όλους τους ντόπιους άνδρες ηλικίας 14 ετών και άνω και τους απείλησαν με αντίποινα αν δεν αποκάλυπταν αυτούς που βοήθησαν τους κομάντο. Μερικοί χωρικοί παραδέχτηκαν την εμπλοκή τους και στάλθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Συνολικά, εκτελέστηκαν πέντε άνδρες, μεταξύ των οποίων και ο δήμαρχος του χωριού. Δεν είναι σαφές γιατί οι υπόλοιποι χωρικοί και το ίδιο το χωριό δεν δέχτηκαν περαιτέρω αντίποινα. Υποτίθεται πως ήταν αποτέλεσμα μιας επιστολής που γράφτηκε στον Υπολοχαγό Χέσε από τον Λάσσεν, προειδοποιώντας τον ότι το όνομά του ήταν γνωστό στους Συμμάχους και θα τον καθιστούσαν υπεύθυνο αν διέταζε να πραγματοποιηθούν αντίποινα. Στον Μπουρβούλο ανεγέρθηκε μνημείο για τα θύματα.

Συνέπειες

Δύο κομάντος έχασαν τη ζώη τους κατά τη διάρκεια της επιχείρησης και δολοφονήθηκαν πέντε πολίτες ως αντίποινα. Άλλοι 13 πολίτες από το Ημεροβίγλι που ήλπιζαν να αρπάξουν Γερμανικές προμήθειες από τον ραδιοσταθμό, σκοτώθηκαν όταν τα εκρηκτικά που είχαν εγκατασταθεί εξεράγησαν. Ο αριθμός των Γερμανικών απωλειών ανέρχεται περίπου στους 40, ενώ 19 αιχμαλωτίστηκαν. Η επιχείρηση, μάλιστα, έγινε γνωστή ως Λουτρό αίματος του Λάσσεν. Αυτή η επιχείρηση, όπως και άλλες παρόμοιες, ανάγκασαν τον Γερμανό στρατηγό Κλέιμαν να ανακοινώσει στα στρατεύματά του ότι «ζουν σε εχθρική χώρα» και ενίσχυσε τις φρουρές του Αιγαίου με 4.000 άντρες. Αυτές οι δυνάμεις παρέμειναν στη θέση τους για τον υπόλοιπο πόλεμο, στερώντας τες από άλλα μέτωπα όπου ήταν αναγκαίες. Τον Αύγουστο του 1944, ο Καζούλλης τιμήθηκε μετά θάνατον με Ελληνικό Αριστείο Ανδρείας .  

Δείτε επίσης

• Επιδρομή στη Σύμη