Ενωμοτία

Ενωμοτία ονομαζόταν η μικρότερη στρατιωτική υποδιαίρεση της Φάλαγγας των αρχαίων Ελλήνων. Οι Σπαρτιάτες χρησιμοποιούσαν δύναμη 36 πολεμιστών, ενώ οι άλλες πόλεις χρησιμοποιούσαν δύναμη 25 έως 32 πολεμιστών.

Ενωμοτία Σπαρτιατών με 36 άνδρες (ο Ενωμοτάρχης κρατάει εδώ μαύρη ασπίδα)

Η ετυμολογία προέρχεται από τις λέξεις ἐν-ώμοτος που σημαίνει έχω δώσει όρκο, και η επεξήγηση είναι ότι οι πολεμιστές έδιναν όρκο υπηρεσίας πριν καταταχθούν στην φάλαγγα. Αρχηγός της ενωμοτίας ήταν ο Ενωμοτάρχης (ἐνωμόταρχος).

Ενωμοτία 25 ανδρών (ενωμοτάρχης = μαύρη ασπίδα, Ουραγός = πράσινη ασπίδα)

Η δύναμη της ενωμοτίας δεν είναι ακριβώς γνωστή, γι´αυτό και οι μελετητές καταφεύγουν σε αριθμητικές συγκρίσεις των πηγών. Είναι γνωστό ότι η αμέσως μεγαλύτερη υποδιαίρεση λεγόταν πεντηκοστύς και αποτελείτο από δύο ενωμοτίες. Άρα η ενωμοτία αρχικά πρέπει να αποτελείτο από δύναμη 25 ανδρών παρατεταγμένους σε τρεις ζυγούς οκτώ πολεμιστών. Στην δεξιά πτέρυγα πρέπει να ήταν ο ενωμοτάρχης, ενώ ο 25ος άνδρας θα ήταν μάλλον ένας παλαίμαχος οπλίτης και γι' αυτό έμπειρος πολεμιστής, ο οποίος επέβλεπε την παράταξη και ονομαζόταν ουραγός. Αργότερα πιθανώς η δύναμη της ενωμοτίας να μειώθηκε στους 24 άνδρες αφού καταργήθηκε ο ουραγός, ή να αυξήθηκε στους 32 άνδρες, ενώ η φάλαγγα υποδιαιρέθηκε σε δύο ζυγούς από 12 άνδρες ή τρεις με ζυγούς από οκτώ άνδρες.

Οι Σπαρτιάτες διέκριναν οκτώ κλάσεις (ηλικίες) πολιτών και κατάρτιζαν τις ενωμοτίες από πέντε πολίτες από κάθε κλάση.

Πηγές

• Θουκυδίδης, Ο Πελοποννησιακός πόλεμος, V,68
• Ξενοφών, Ελληνικά, VI,4,12
• Ξενοφών, Λακεδαιμονίων Πολιτεία, V und XI,8

Βιβλιογραφία

• Peter Connolly, Greece and Rome at war, London 1981
• Victor Davis Hanson, Der Krieg in der griechischen Antike, o.O. 2001 (London 1999)
• Menge-Güthling, Langenscheidts Großwörterbuch Griechisch-Deutsch mit Etymologie, Berlin 1973
• Der Kleine Pauly