Πρωτάθλημα Ελλάδας καλαθοσφαίρισης γυναικών

Η Α1 Εθνική Κατηγορία καλαθοσφαίρισης γυναικών είναι η ανώτερη εθνική κατηγορία στην πυραμίδα των πρωταθλημάτων καλαθοσφαίρισης στην Ελλάδα. Διοργανώνεται και υπάγεται στη δικαιοδοσία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης (Ε.Ο.Κ.). Η συγκεκριμένη διοργάνωση γεννήθηκε κατά την αγωνιστική περίοδο 1967–1968 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχοντας αλλάξει διάφορα ονόματα και μορφές. Πολυνίκης του θεσμού είναι ο Σπόρτιγκ Αθηνών, ενώ τρέχων πρωταθλητής είναι ο Ολυμπιακός Πειραιώς.

Α1 Εθνική Κατηγορία

Τρέχουσα διοργάνωση: 2024–2025
Άθλημα	Καλαθοσφαίριση
Ίδρυση	1968 (1968)
Εναρκτήρια σεζόν	1967–1968
Αριθμός ομάδων	11
Χώρα	Ελλάδα
Τελευταίος κάτοχος	Ολυμπιακός (2023–2024)
Περισ. κατακτήσεις	Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών (21 Τίτλοι)
Επίπεδο	1
Υποβιβασμός	Α2 Εθνική Κατηγορία
Εγχώρια κύπελλα	Κύπελλο Ελλάδας
Διεθνή κύπελλα	EuroLeague EuroCup
Επίσημη ιστοσελίδα	Επίσημος ιστότοπος

Ιστορία

Το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα διεξήχθη το 1967, όταν οι πρωταθλητές Αθήνας-Πειραιά (Πειραϊκός Σύνδεσμος) και Θεσσαλονίκης (Ηρακλής Θεσσαλονίκης), αναμετρήθηκαν στις 19 Νοεμβρίου σε μονό αγώνα που διεξήχθη στο γυμναστήριο της Χ.Α.Ν. Θεσσαλονίκης. Ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης επικράτησε με 25–22 και αναδείχθηκε Πρωταθλητής Ελλάδας.. Αν και η ΕΟΚ δεν αναγνωρίζει τη διοργάνωση αυτή, διεξήχθη υπό την επίσημη ομοσπονδία Αθλοπαιδιών, που είχε υπό την εποπτεία της το άθλημα του μπάσκετ από το 1965 ως το 1970. Υπάρχει αναφορά για πανελλήνια διοργάνωση και το 1966 με πρωταθλητή τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ο.Κ., το Πρωτάθλημα Ελλάδας έκανε πρεμιέρα κατά την αγωνιστική περίοδο 1967–1968 με διοργανώτρια την Ελληνική Ομοσπονδία Αθλοπαιδιών (Ε.Ο.ΑΠ.). Η επίσημη ονομασία του ήταν «Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Γυναικών». Από την αγωνιστική περίοδο 1969–1970 η ευθύνη της διοργάνωσης του θεσμού πέρασε στη νεοσύστατη Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (Ε.Ο.Κ.).

Κατά την αγωνιστική περίοδο 1984–1985 το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα μετονομάστηκε σε «Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Α΄ Εθνικής Κατηγορίας Γυναικών», ενώ ταυτόχρονα δημιουργήθηκε νέο πρωτάθλημα, δεύτερο ιεραρχικά, με την επωνυμία «Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Β΄ Εθνικής Κατηγορίας Γυναικών» (το δεύτερο καταργήθηκε το 2003–2004).

Την αγωνιστική περίοδο 1997–1998 με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης δημιουργήθηκαν νέες Εθνικές Κατηγορίες για το γυναικείο μπάσκετ οι οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι σήμερα και αυτές είναι:

• Α1 Εθνική Κατηγορία
• Α2 Εθνική Κατηγορία

Τον Ιούνιο του 2009 η Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης ανακοίνωσε πως από την αγωνιστική περίοδο 2010–2011 ο αριθμός των ομάδων που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα της Α1 Εθνικής και καθενός από τους 2 ομίλους της Α2 Εθνικής, μειώθηκαν από 14 σε 12.

Στις 1 Ιουλίου 2009 ανακοινώθηκε από την Ε.Ο.Κ. πως πλέον οι ομάδες που θα συμμετέχουν στο πρωτάθλημα της Α1 θα έχουν το δικαίωμα να περιλαμβάνουν στο ρόστερ τους μέχρι 3 ξένες παίκτριες, δηλ. μια κοινοτική και 2 από χώρες εκτός Ευρώπης.

Σε συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιουλίου 2010 αποφασίστηκε η διεξαγωγή play off και play out κατά τη λήξη της εκάστοτε αγωνιστικής περιόδου. Συγκεκριμένα ο σύλλογος που θα τερματίζει στην κορυφή της βαθμολογικής κατάταξης θα αναμετράται με τον τέταρτο και ο δεύτερος με τον τρίτο. Παράλληλα, όσες ομάδες βρεθούν στις θέσεις 811 θα διαγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια θα κερδίσει το εισιτήριο της παραμονής, ενώ η 12η ομάδα θα υποβιβάζεται απευθείας στην Α2 Εθνική Κατηγορία.

Πρωταθλητές

Ακολουθούν αναλυτικά οι ομάδες που κατέκτησαν την πρώτη θέση στο θεσμό από το 1968 μέχρι σήμερα.

Περίοδος Πρωταθλητής Πανελλήνιο Πρωτάθλημα 1967–68 Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης 1968–69 Πειραϊκός Σύνδεσμος 1969–70 Πειραϊκός Σύνδεσμος 1970–71 Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης 1971–72 Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης 1972–73 Σ.Α.Α.Κ.Θ. Αθηνών 1973–74 Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς 1974–75 Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου 1975–76 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1976–77 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1977–78 Α.O. Εθν. Ολυμπιακός Βόλου 1978–79 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1979–80 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1980–81 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1981–82 Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου 1982–83 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1983–84 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών Α΄ Εθνική Κατηγορία 1984–85 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1985–86 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1986–87 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1987–88 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών

Περίοδος Πρωταθλητής 1988–89 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1989–90 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1990–91 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1991–92 Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς 1992–93 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1993–94 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1994–95 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1995–96 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1996–97 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών Α1 Εθνική Κατηγορία 1997–98 Παναθηναϊκός Α.Ο. 1998–99 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 1999–00 Παναθηναϊκός Α.Ο. 2000–01 Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων 2001–02 Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων 2002–03 Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων 2003–04 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 2004–05 Παναθηναϊκός Α.Ο. 2005–06 A.E. Εσπερίδες Καλλιθέας 2006–07 Γ.Σ. Πανιώνιος Σμύρνης 2007–08 A.E. Εσπερίδες Καλλιθέας 2008–09 Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα 2009–10 Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα

Περίοδος Πρωταθλητής Α1 Εθνική Κατηγορία με play off 2010–11 Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα 2011–12 Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα 2012–13 Παναθηναϊκός Α.Ο. 2013–14 Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού 2014–15 Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού 2015–16 Ολυμπιακός 2016–17 Ολυμπιακός 2017–18 Ολυμπιακός 2018–19 Ολυμπιακός 2019–20 Ολυμπιακός 2020–21 Παναθηναϊκός Α.Ο. 2021–22 Ολυμπιακός 2022–23 Ολυμπιακός 2023–24 Ολυμπιακός

Οι τελικοί και μικροί τελικοί των play off

Τα play off καθιερώθηκαν την αγωνιστική περίοδο 2010–2011.

Περίοδος	Τελικός											Μικρός Τελικός
	Πλεον. έδρας	Σκορ	Μειον. έδρας	Αποτελέσματα								Πλεον. έδρας	Σκορ	Μειον. έδρας
				Κανον. περ.		Τελικοί
2010–11	Αθηναϊκός	3–0	Φ.Ε.Α. Ν.Φ.–Ν.Χ.	63–51	69–59	68–52						Άρης Θεσσαλονίκης	2–3	Παναθηναϊκός
2011–12	Αθηναϊκός	3–0	Παναθηναϊκός	73–44	64–43	76–69						Εσπερίδες Καλλιθέας	1–3	Πανιώνιος
2012–13	Παναθηναϊκός	3–0	Α.Ε.Σ.ΕΛ.	68–59	71–68	67–61						Αθηναϊκός	3–0	Π.Α.Ο.Κ.
2013–14	Α.Ε.Σ.ΕΛ.	4–0	Πρωτέας Βούλας	64–43	66–58	62–55	63–56					Παναθηναϊκός	4–1	Αθηναϊκός
2014–15	Α.Ε.Σ.ΕΛ.	3–2	Παναθηναϊκός	59–60	79–61	71–46	56–60	62–61				Πρωτέας Βούλας	3–0	Αναγέννηση Ν. Ρυσίου
2015–16	Ολυμπιακός	4–0	Παναθηναϊκός	66–61	82–59	74–37	50–38					Π.Α.Ο.Κ.	1–3	Αθηναϊκός
2016–17	Ολυμπιακός	4–0	Αθηναϊκός	79–59	86–58	67–54	69–58					Παναθηναϊκός	3–1	Δάφνη Αγ. Δημητρίου
2017–18	Ολυμπιακός	4–0	Φάρος Κερατσινίου	70–58	74–49	90–56	86–59					Πανιώνιος	3–1	Δάφνη Αγ. Δημητρίου
2018–19	Ολυμπιακός	4–0	Π.Α.Ο.Κ.	71–61	83–40	89–37	96–39					Δάφνη Αγ. Δημητρίου	3–1	Νίκη Λευκάδας
2019–20	Δεν έγιναν play off εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού
2020–21	Ολυμπιακός	2–3	Παναθηναϊκός	61–62	66–56	73–58	73–76	66–74
2021–22	Ολυμπιακός	4–2	Παναθηναϊκός	70–64	81–76	76–81	53–61	87–54	87–79			Εσπερίδες Καλλιθέας	1–3	Ο.Α. Χανίων
2022–23	Ολυμπιακός	4–1	Παναθηναϊκός	89–74	63–77	76–69	66–60	87–83				Ελευθερία Μοσχάτου	3–0	Εσπερίδες Καλλιθέας
2023–24	Ολυμπιακός	3–2	Παναθηναϊκός			72–69	65–68	61–53	50–60	61-45		Εσπερίδες Καλλιθέας	3–0	Πρωτέας Βούλας

• με μαύρο σημειώνονται οι αγώνες που έγιναν στην έδρα της ομάδας με το μειονέκτημα.
• με μπλε σημειώνονται οι αγώνες που έγιναν στην έδρα της ομάδας με το πλεονέκτημα.
• Απ' την σεζόν 2023-24, τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου δεν μεταφέρονταν πλέον στους τελικούς.

Διακρίσεις ανά σύλλογο

Τις περισσότερες διακρίσεις στο θεσμό κατέχει σήμερα ο Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών με 21 στο σύνολο. Ολική ήταν η επικράτηση του συλλόγου κατά την περίοδο που ο θεσμός έφερε το όνομα «Α΄ Εθνική Κατηγορία» με εξαίρεση μόλις μία χρονιά. Τωρινή κάτοχος του πρωταθλήματος Ελλάδας είναι η ομάδα του Ολυμπιακού Πειραιώς.

Σύνολο τίτλων

Σύλλογος	Τίτλοι	Χρονιές
Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών	21	1976, 1977, 1979, 1980, 1981, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1999, 2004
Ολυμπιακός	8	2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2022, 2023, 2024
Παναθηναϊκός Α.Ο.	5	1998, 2000, 2005, 2013, 2021
Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα	4	2009, 2010, 2011, 2012
Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης	3	1968, 1971, 1972
Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων	3	2001, 2002, 2003
Πειραϊκός Σύνδεσμος	2	1969, 1970
Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου	2	1975, 1982
Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς	2	1974, 1992
Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας	2	2006, 2008
Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού	2	2014, 2015
Σ.Α.Α. Κολλεγίου Θηλέων Αθηνών	1	1973
Α.Σ. Ολυμπιακός Βόλου 1937	1	1978
Γ.Σ. Πανιώνιος Σμύρνης	1	2007

Συμμετοχές ομάδων στην Α΄ και Α1 Εθνική κατηγορία (1984–2025)

Η Εθνική κατηγορία καθιερώθηκε την αγωνιστική περίοδο 1984–1985, κι έκτοτε έχουν διεξαχθεί 41 διοργανώσεις. Τις περισσότερες συμμετοχές, 40, έχει ο Παναθηναϊκός, ενώ ακολουθεί ο Σπόρτιγκ με 27 συμμετοχές. Συνολικά 71 σύλλογοι έχουν αγωνιστεί στην Α' και Α1 Εθνική κατηγορία. Με γαλάζιο χρώμα είναι οι ομάδες που μετέχουν στο πρωτάθλημα της περιόδου 2024-2025.

Συμ. Σύλλογος 40 Α.Ο. Παναθηναϊκός 27 Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 22 Γ.Σ. Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης 21 Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς 20 Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας 17 Μ.Ε.Ν. Τούμπας Α.Σ. Ακαδημία Ηλιούπολης 1975 15 Γ.Α.Σ. Απόλλων Πτολεμαΐδας Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου Α.Σ. Ολυμπιακός Βόλου 1937 Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων / Γ.Α.Σ. Εύνικος Π.Α.Ο.Κ. 14 Α.Ο. Αστέρας Εξαρχείων Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα 11 Α.Ο. Παγκρατίου Γ.Σ. Πανιώνιος Σμύρνης 10 Γ.Σ. Αγίας Παρασκευής Σ.Φ. Ολυμπιακός Πειραιώς Α.Ε.Ο. Πρωτέας Βούλας

Συμ. Σύλλογος 9 Π.Α.Ο. Θρίαμβος Αθηνών Α.Σ. Νίκη Λευκάδας 8 Α.Σ. Άρης Θεσσαλονίκης Γ.Σ. Κρόνος Αγίου Δημητρίου 7 Α.Ο. Σερρών Γ.Α.Σ. Κομοτηνή Α.Ο. Ηρόδοτος Νέας Αλικαρνασσού Α.Ο. Δάφνη Αγίου Δημητρίου 6 Α.Ο. Ελευθερία Μοσχάτου Ο.Α. Χανίων Π.Α.Σ. Γιάννινα Μ.Γ.Σ. Πανσερραϊκός 5 Μ.Α.Σ. Καστοριά Α.Π.Σ. Siemens Α.Ε. Παναθλητικός Συκεών 4 Α.Κ.Ο. Άρης Χολαργού Α.Σ. Κώων Ιπποκράτης Α.Ο. Τερψιθέα Γλυφάδας

Συμ. Σύλλογος 3 Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού Φ.Ε.Α. Νέας Φιλαδέλφειας–Νέας Χαλκηδόνας Α.Σ. Άρης Θήβας Σ.Α. Πειραματικού Σ.Π.Θ. 2 Α.Μ.Σ. Αναγέννηση Νέου Ρυσίου Α.Ν.Ο. Γλυφάδας Γ.Σ. Ίκαρος Καλλιθέας Α.Ο. Πορφύρας Φρεαττύδος Α.Π.Ο. Θερμαϊκός Θέρμης Α.Μ.Σ. Νέστωρ Θεσσαλονίκης Α.Ο. Ζωγράφου Α.Σ. Ολυμπιάδα Λάρισας Α.Ο. Νέας Τρίγλιας Γ.Σ. Παγχιακός Α.Ο. Φάρος Κερατσινίου

Συμ. Σύλλογος 1 Α.Ο. Άρης Πετρούπολης Γ.Σ. Κερκυραϊκός Ε.Γ.Σ. Ζαφειράκης Νάουσας Άτταλος Καλύμνου Γ.Ε. Ολύμπια Λάρισας Σ.Ε.Φ.Α. Αρκαδικός Σ.Α. Αστέρας Καβάλας Γ.Ε. Ηρακλείου Α.Ο. Φοίνιξ Αγίας Σοφίας Πειραιά Α.Ε.Κ. Τρίπολης Πειραϊκός Σύνδεσμος Γ.Σ. Περιστερίου Α.Π.Σ. Αίας Ευόσμου Γ.Σ. Αμαρυλλίς Βριλησσίων Γ.Α.Σ. Καλυβίων Θορικού Κ.Α.Ο. Μελισσίων Ε.Φ.Α.Ο. Ζωγράφου Αμύντας

Δείτε επίσης

• Κύπελλο Ελλάδος καλαθοσφαίρισης γυναικών
• Ελληνικές ομάδες καλαθοσφαίρισης στις διεθνείς διοργανώσεις

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης – Επίσημος ιστότοπος
• https://www.agapotobasket.gr/gynaikeio-basket/item/13726-to-programma-tis-sezon-2024-2025-tis-a1-ginaikon