Εκκλησία Κρήτης

Εκκλησία Κρήτης
Εκκλησία Κρήτης
Ιδρυτής	Απόστολος Τίτος
Ανεξαρτησία	1900 (καθεστώς ημιαυτονομίας)
Αναγνώριση	64 μ.Χ.
Προκαθήμενος	Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος Β΄
Έδρα	Αγίου Μηνά 25, 712 01, ; Ηράκλειο, Κρήτη, Ελλάδα
Επικράτεια	Κρήτη
Κυριότητες	Κρήτη
Γλώσσα	Ελληνική
Πιστοί	621.340
Δικτυακός τόπος	ekklisiakritis.com

Η Εκκλησία Κρήτης είναι Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία με καθεστώς ημιαυτονομίας διατηρώντας κανονική εξάρτηση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο^[1]. Σήμερα η Εκκλησία της Κρήτης απαρτίζεται από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης και οκτώ Ιερές Μητροπόλεις. Ανώτερη εκκλησιαστική διοικητική Αρχή της Κρήτης είναι η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης, που εδρεύει στο Ηράκλειο της οποίας πρόεδρος είναι ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης και μέλη οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Κρήτης.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, εκλέγεται από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου μεταξύ τριών Μητροπολιτών, τους οποίους έχει υποδείξει μέσω εκλογής η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης^[2]. Η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος των Μητροπολιτών της Κρήτης αποφασίζει επίσης αυτόνομα για τα υπόλοιπα θέματα της Εκκλησίας Κρήτης. Εκτός από τον Αρχιεπίσκοπο, οι υπόλοιποι Μητροπολίτες εκλέγονται και αυτοί από την Επαρχιακή Σύνοδο. Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας Κρήτης έγινε νόμος του ελληνικού κράτους το 1961. Συγκεκριμένα, η σημερινή διοικητική της μορφή υφίσταται σχεδόν αναλλοίωτη από το 1900, όπως είχε διαμορφωθεί από την εποχή του βιλαετίου της Κρήτης και συμπληρώθηκε επί Κρητικής Πολιτείας, ενώ τελευταίες τροποποιήσεις έγιναν με τον νόμο 4149/1961, ο οποίος κύρωσε και τον καταστατικό της χάρτη.

Από το 1962 με πράξη της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου οι Επίσκοποι της Εκκλησίας Κρήτης έλαβαν τον τίτλο του Μητροπολίτη τιμής ένεκεν, ενώ το 1967 με όμοιο τρόπο ο Μητροπολίτης Κρήτης έλαβε τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου τιμής Ένεκεν. Στις 9 Μαρτίου 1993 εκδόθηκε Πατριαρχικός Τόμος απο την Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου που ανακηρύσσει σε εν ενεργεία Μητροπόλεις τις μέχρι τότε «τιμής ένεκεν» Ιερές Μητροπόλεις της Κρήτης και προσδίδει στους Μητροπολίτες της νήσου τον τίτλο «Υπέρτιμος και Έξαρχος».

Από τις 11 Ιανουαρίου 2022, επικεφαλής της Εκκλησίας Κρήτης είναι ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος Β΄.

Μητροπόλεις της Εκκλησίας Κρήτης

Η Κρήτη απελευθερώθηκε το 1913, μαζί με την Μακεδονία, μεγάλο μέρος της Ηπείρου, τα Νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και μέρος της Θεσσαλίας (Ελασσόνα). Η Εκκλησία της Κρήτης σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μητροπόλεις της Ελλάδας έχει σχετική αυτονομία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και δική της Σύνοδο και Αρχιεπίσκοπο. Χωρίζεται σε μία Αρχιεπισκοπή (με έδρα το Ηράκλειο) και 8 Μητροπόλεις.

Εκκλησία της Κρήτης (Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως)
Νομός	Ιερά Μητρόπολις	Έδρα	Μητροπολίτης
Νομός Ηρακλείου	Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης	Ηράκλειο	Ευγένιος Β΄ (Ευάγγελος Αντωνόπουλος), από το 2022 Από Μητροπολίτης Ρεθύμνης
	Ιερά Μητρόπολις Αρκαλοχ ωρίου, Καστελλίου και Βιάννου	Αρκαλοχώρι	Ανδρέας (Σταύρος Νανάκης), από το 2001
	Ιερά Μητρόπολις Γορτύνης και Αρκαδίας	Μοίρες	Μακάριος (Δημήτριος Δουλουφάκης), από το 2005 Από Επίσκοπος Κνωσού (2000)
Νομός Λασιθίου	Ιερά Μητρόπολις Ιεραπύτνης και Σητείας	Ιεράπετρα	Κύριλλος (Γεώργιος Διαμαντάκης), από το 2016
Νομός Λασιθίου	Ιερά Μητρόπολις Πέτρας και Χερρονήσου	Νεάπολη	Γεράσιμος (Γεώργιος Μαρματάκης), από το 2015
Νομός Ρεθύμνης	Ιερά Μητρόπολις Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου	Ρέθυμνο	Πρόδρομος (Ζαχαρίας Ξενάκης), από το 2022 Από Επίσκοπος Κνωσού (2019)
Νομός Ρεθύμνης	Ιερά Μητρόπολις Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων	Σπήλι	Ειρηναίος (Νικόλαος Μεσαρχάκης), από το 1990
Νομός Χανίων	Ιερά Μητρόπολις Κυδωνίας και Αποκορώνου	Χανιά	Δαμασκηνός (Παπαγιαννάκης), από το 2006
Νομός Χανίων	Ιερά Μητρόπολις Κισάμου και Σελίνου	Καστέλλι	Αμφιλόχιος (Ανδρονικάκης), από το 2005

Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος

Ο Καθεδρικός Ναός Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο Κρήτης

Η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος, είναι το ανώτατο διοικητικό όργανο της ημιαυτόνομης Εκκλησίας Κρήτης. Αποτελείται από τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης και τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες των Μητροπόλεων της Εκκλησίας Κρήτης.

Σήμερα η σύνθεσή της είναι η εξής:

Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης
Μητροπολίτης	Ιδιότητα
Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος Β΄	Πρόεδρος

Λάμπης, Συβρίτου καί Σφακίων Ειρηναίος	Μέλος
Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος	Μέλος
Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου Ανδρέας	Μέλος
Κισάμου και Σελίνου Αμφιλόχιος	Μέλος
Κυδωνίας και Αποκορώνου Δαμασκηνός	Μέλος
Πέτρας και Χερρονήσου Γεράσιμος	Μέλος
Ιεραπύτνης και Σητείας Κύριλλος	Μέλος
Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Πρόδρομος	Μέλος

Αρχιμανδρίτης Νήφων Βασιλάκης	Αρχιγραμματέας
Αρχιμανδρίτης Ειρηναίος Μπατσάκης	Υπογραμματέας
Αρχιμανδρίτης Ευγένιος Καρακωνσταντάκης	Κωδικογράφος

Αρχιεπίσκοποι Κρήτης

Όνομα	Έναρξη Ποιμαντορίας	Λήξη Ποιμαντορίας
Ευγένιος Α' (Ψαλιδάκης)	28/02/1967	07/02/1978
Τιμόθεος Γ΄ (Παπουτσάκης)	10/03/1978	26/07/2006
Ειρηναίος Α΄ (Αθανασιάδης)	30/08/2006	2/12/2021
Ευγένιος Β΄ (Αντωνόπουλος)	11/01/2022

Βιβλιογραφία

Κονιδάρης Γ. Ι., Αι επισκοπαί της Κρήτης μέχρι του ι΄ αιώνος, Κρητικά Χρονικά, τομ. 7 (1953),σελ.462-478
Θεόδωρος Τζεδάκης (1933-1996), Μητροπολίτης Ρεθύμνης & Αυλοποτάμου, " Σύντομος Ιστορία της Επισκοπής Κνωσσού ", Κρήτη 1969, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος
Θεόδωρος Τζεδάκης (1933-1996), Μητροπολίτης Ρεθύμνης & Αυλοποτάμου, " Σύντομος Ιστορία της πρώην Επισκοπής και νυν Μητροπόλεως Πέτρας ", Κρήτη 1971, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος
Ανδρέας Νανάκης, Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου & Βιάννου, " Η Εκκλησία της Κρήτης στην επανάσταση 1897-1898 " , από την εθναρχική στην εθνική συνείδηση, έκδ. 1η, Εκδόσεις Πουρνάρα Π.Σ., Θεσσαλονίκη 1998
Ανδρέας Νανάκης, Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου & Βιάννου, "Εκκλησιαστικά Κρήτης", Εκδόσεις Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1997
Παπαγεωργίου Κωνσταντίνος, Δικαιϊκές πηγές του καθεστώτος της Εκκλησίας Κρήτης, εκδ. Επέκταση, Κατερίνη, 2004
Ιωάννης Α. Μελισσείδης & Πουλχερία Ζαβολέα Μελισσείδη, " Νικηφόρος Φωκάς (Ελ) Νικφούρ ", Ιστορική Μελέτη, εκ των Λέοντος του Διακόνου, Κεδρηνού, Aboul Mahacen, Ζωναρά, Ibn El Athir, Γλυκά, Aboulfeda κ.ά., Τόμ. 1ος, σελ. 95-119, έκδ. 1η, Εκδόσεις Βεργίνα, Αθήνα 2001, (Ελληνική Εθνική Βιβλιογραφία 2001/2007/2009), ISBN 9607171888
Γεώργιος Τ. Τσερεβελάκης, " Ο Νικηφόρος Φωκάς και η απελευθέρωση της Κρήτης απ τους ΄Αραβες (961 μ.Χ.) ", έκδ. 1η, Εκδόσεις Σταμούλη Αντ., Θεσσαλονίκη 2009, ISBN 9789606887079

Βλέπε επίσης

Κατάλογος Μητροπολιτών Κρήτης

Παραπομπές

↑ «Άρθρο: Οι Σχέσεις εκκλησίας Κρήτης και Οικουμενικού Πατριαρχείου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2015.
↑ Τροπολογία 30-10-2014 - Ρύθμιση Θεμάτων Εκκλησίας Κρήτης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[1] «Άρθρο: Οι Σχέσεις εκκλησίας Κρήτης και Οικουμενικού Πατριαρχείου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2015.

[2] Τροπολογία 30-10-2014 - Ρύθμιση Θεμάτων Εκκλησίας Κρήτης.

[1]

[2]