Εγκληματίας για τη χαμένη του τιμή

Εγκληματίας για τη χαμένη του τιμή - Μια αληθινή ιστορία (γερμανικά: Der Verbrecher aus verlorener Ehre - Eine wahre Geschichte‎‎) είναι εκτενές διήγημα του Φρίντριχ Σίλερ που γράφτηκε το 1786, ένα από τα λίγα πεζά έργα του συγγραφέα. Αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού άνδρα που τιμωρείται πολύ σκληρά για λαθροθηρία και απορρίπτεται από την κοινωνία, η οποία τελικά τον μετατρέπει σε δολοφόνο και ληστή. Η ιστορία βασίζεται σε αληθινό περιστατικό.

Εγκληματίας για τη χαμένη του τιμή

Σύλληψη λαθροθήρα σε πίνακα του Μπέντζαμιν Κρατς, 1869
Συγγραφέας	Φρίντριχ Σίλερ
Τίτλος	Verbrecher aus Infamie eine wahre Geschichte
Γλώσσα	Γερμανικά
Ημερομηνία δημιουργίας	1786
Ημερομηνία δημοσίευσης	1786
Μορφή	διήγημα νουβέλα
δεδομένα ()

Ο Σίλερ αμφισβητεί το νομικό σύστημα της εποχής του, το οποίο ήταν ιδιαίτερα αυστηρό και δεν πρόβλεπε έλεος ή αποκατάσταση των εγκληματιών. Καταφέρεται επίσης κατά του κοινωνικού συστήματος της φεουδαρχικής - απολυταρχικής εξουσίας, που οδηγούσε συχνά αθώους ανθρώπους στο έγκλημα.

Η πρώτη μετάφραση στα ελληνικά το 1896 είχε τον τίτλο Ανεπανόρθωτα ατιμασμένος.

Υπόθεση

Εισαγωγή

Ο συγγραφέας ξεκινά με το επιχείρημα ότι όταν περιγράφεται ένα έγκλημα, είναι σημαντικό να εκτεθεί το ιστορικό του με λεπτομέρειες, να παρουσιασθούν οι συνθήκες που οδήγησαν στην πράξη και τα κίνητρα του δράστη και να ιχνηλατηθεί η ψυχολογική του εξέλιξη. Όπως ένας επιστήμονας που μελετά την έκρηξη ηφαιστείου, ο ανθρώπινος επιστήμονας πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ψυχής και όλες τις συνθήκες που οδήγησαν στην πράξη. Αυτή η αντιμετώπιση θα έκανε γρήγορα να χαθεί η αλαζονεία και η περιφρόνηση με τις οποίες οι άνθρωποι συχνά αντιμετωπίζουν τους εγκληματίες και θα συνέβαλε σε μεγαλύτερη κατανόηση και ίσως ελπίδα ότι ο ένοχος μπορεί να ενσωματωθεί ξανά στην κοινωνία.

Τα εγκλήματα του Κρίστιαν, πρόστιμο, φυλάκιση και καταναγκαστικά έργα

Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Κρίστιαν Γουλφ και η μητέρα του διαχειρίζονται το οικογενειακό πανδοχείο σε μια μικρή πόλη αλλά η δουλειά δεν πηγαίνει καλά και βρίσκονται στη φτώχια. Όταν ο νεαρός ερωτεύεται τη Γιοχάνα, καθώς δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικός, προσπαθεί να την εντυπωσιάσει με δώρα. Δεν έχει όμως χρήματα και αρχίζει να κυνηγά παράνομα στο δάσος του πρίγκηπα και να πουλά το κυνήγι. Αλλά σύντομα γίνεται φανερό ότι έχει αντίζηλο: ο κυνηγός Ρόμπερτ έχει επίσης ερωτευτεί τη Γιοχάνα και είναι καχύποπτος για τη γενναιοδωρία του Γουλφ. Ο Ρόμπερτ σύντομα τον ανακαλύπτει να κυνηγά στο δάσος και τον αναφέρει. Ο Κρίστιαν καταδικάζεται σε βαρύ πρόστιμο. Χάνει επίσης και τη Γιοχάνα, που επέλεξε τον Ρόμπερτ.

Τα οικονομικά προβλήματα, αλλά και ο θυμός για τον Ρόμπερτ τον βαραίνουν. Κυνηγάει ξανά - και καταγγέλλεται πάλι από τον Ρόμπερτ. Αυτή τη φορά η τιμωρία είναι πιο αυστηρή γιατί θεωρείται υπότροπος, έτσι καταδικάζεται σε ένα χρόνο φυλάκιση. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης αυξάνει το μίσος και η ζήλια του. Επιστρέφοντας από τη φυλακή, ανακαλύπτει ότι οι άνθρωποι τον αποφεύγουν. Η μητέρα του έχει πεθάνει και η Γιοχάνα είναι πόρνη. Προσπαθεί να βρει δουλειά, αλλά κανείς δεν τον προσλαμβάνει, ούτε ως χοιροβοσκό.

Και πάλι δεν βλέπει άλλη διέξοδο από τη λαθροθηρία - και πάλι συλλαμβάνεται. Τώρα καταδικάζεται σε τρία χρόνια καταναγκαστικά έργα. Στη φυλακή, οι σκληρές συνθήκες διαβίωσης και η κακή επιρροή των άλλων κρατουμένων του προκαλούν μίσος για όλους τους ανθρώπους και αισθήματα εκδίκησης και αποφασίζει ότι από εδώ και πέρα ​​θα διαπράττει εγκλήματα από πρόθεση και ευχαρίστηση και όχι πλέον από ανάγκη.

Δολοφόνος - λήσταρχος

Μετά την αποφυλάκιση, ο Γουλφ επέστρεψε στη λαθροθηρία, αυτή τη φορά όχι μόνο για να επιβιώσει, αλλά και για τη χαρά να είναι πάνω από το νόμο. Μια μέρα, καθώς ετοιμάζεται να πυροβολήσει ένα ελάφι, βλέπει τον Ρόμπερτ, ο οποίος επίσης στοχεύει το ζώο. Μετά από σύντομο δισταγμό, η επιθυμία του για εκδίκηση κυριαρχεί, τον πυροβολεί και γίνεται δολοφόνος. Σύντομα νιώθει τύψεις και εύχεται να μπορούσε να αναιρέσει το έγκλημα αλλά είναι αργά.

Καθώς τρέπεται σε φυγή, τον πλησιάζει ένας ληστής που αρχικά του επιτίθεται, αλλά δείχνει σεβασμό όταν τον αναγνωρίζει. Ευχαριστημένος που δεν είναι εντελώς έξω από κάθε ανθρώπινη κοινωνία, ο Κρίστιαν τον ακολουθεί στο λημέρι των ληστών. Μεθυσμένος από το κρασί και ενθουσιασμένος από τη φιλική υποδοχή, δέχεται να γίνει αρχηγός τους. Η συμμορία αρχίζει να διαπράττει πολλά εγκλήματα και να τρομοκρατεί την περιοχή, αλλά ένα χρόνο αργότερα ο διαβόητος πλέον Γουλφ συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί άλλο να συνεχίσει να ζει τέτοια ζωή, επί πλέον φοβάται ότι θα προδοθεί γιατί υπήρχε μια υψηλή ανταμοιβή στο κεφάλι του.

Προσπάθεια επανένταξης - Σύλληψη και εκτέλεση

Επειδή το αίσθημα τιμής του δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς, θέλει να επιστρέψει στην κοινωνία με κάποιο τρόπο. Εκείνη την εποχή άρχιζε ο Επταετής πόλεμος και στρατολογούνταν νεοσύλλεκτοι. Ο Γουλφ γράφει πολλές επιστολές στον πρίγκιπα με μετάνοια και αίτημα για χάρη, δηλώνοντας έτοιμος να υπηρετήσει προς όφελος της κοινωνίας. Καθώς δεν έλαβε καμία απάντηση, αποφάσισε να καταφύγει στην Πρωσία και να καταταγεί εκεί. Σε έναν συνοριακό έλεγχο, πιστεύει ότι έχει αναγνωριστεί ως καταζητούμενος εγκληματίας και βγάζει το πιστόλι. Εξουδετερώνεται και συλλαμβάνεται. Μετά από μια μέρα κράτησης, αποκαλύπτει την ταυτότητά του ελπίζοντας ότι η ομολογία του θα αντιμετωπιζόταν με ανθρωπιά και ανεκτικότητα. Τελικά εκτελείται για τις πράξεις του.

Συγγραφή

Το διήγημα γράφτηκε το 1786, περίοδο που ο Σίλερ συμμετείχε στο κίνημα Θύελλα και Ορμή, και αρχικά δημοσιεύτηκε με τον τίτλο Εγκληματίας της ατιμίας. Ο νέος τίτλος δόθηκε το 1792, όταν ο συγγραφέας ετοίμαζε για δημοσίευση μια συλλογή με πεζογραφήματά του.

Η υπόθεση βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα που σχετίζονται με μια από τις συμμορίες ληστών που δρούσαν στο Δουκάτο της Βυρτεμβέργης στα μέσα του 18ου αιώνα, αρχηγός της οποίας ήταν ο Φρίντριχ Σβαν, γνωστός και ως «ο κύριος του Ήλιου». Ο Σβαν ήταν ένας από τους πιο διάσημους λήσταρχους της εποχής του, ένας από αυτούς που στη λαϊκή φαντασία περιβάλλονταν από ένα είδος ρομαντικής αύρας ως εκδικητές για τις ταπεινώσεις και την έλλειψη δικαιωμάτων των απλών ανθρώπων. Καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε το 1760 σε ηλικία 31 ετών.

Ο Σίλερ πιθανότατα άκουσε την ιστορία του Σβαν από τον Γιάκομπ Φρίντριχ Άμπελ, καθηγητή του στη στρατιωτική ακαδημία. Ο πατέρας του Άμπελ ήταν ο δικαστής που είχε συλλάβει τον Σβαν. Το 1787, ο καθηγητής Άμπελ συμπεριέλαβε το περιστατικό ως Η υπόθεση Φρίντριχ Σβαν στον δεύτερο τόμο του έργου του «Συλλογή και εξήγηση παράξενων φαινομένων στην ανθρώπινη ζωή». Ο Χέρμαν Κουρτς επανέλαβε το θέμα στο Ο οικοδεσπότης του ήλιου. Σουαβική λαϊκή ιστορία του περασμένου αιώνα (Φρανκφούρτη, 1856).

Σχόλια

• Το διήγημα είναι ένα μείγμα φιλοσοφικής πραγματείας, πραγματολογικής αναφοράς και λογοτεχνικής αφήγησης. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή του αφηγητή, ακολουθεί μια επιστολή που παρατίθεται ολόκληρη και υποτίθεται ότι προέρχεται από τον ίδιο τον Κρίστιαν Γουλφ, στην οποία περιγράφει την πορεία της ζωής του. Με αυτόν τον τρόπο, ο Σίλερ δημιουργεί την εντύπωση της αυθεντικότητας.
• Σύμφωνα με τις εξηγήσεις στην εισαγωγή, η περίπτωση του Κρίστιαν Γουλφ έχει σκοπό να χρησιμεύσει ως ηθικό δίδαγμα και να διδάξει στον αναγνώστη την ανθρώπινη φύση.
• Ο σκεπτικισμός του Σίλερ απέναντι στο ισχύον ποινικό δίκαιο είναι σαφής στο κείμενο. Κατηγορεί τους δικαστές ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για το γράμμα του νόμου παρά για τον άνθρωπο που στέκεται ενώπιόν τους.

Μετάφραση στα ελληνικά

• Ανεπανόρθωτα ατιμασμένος, μετάφραση: Γεώργιος Στρατήγης, 1896
• Εγκληματίας για τη χαμένη του τιμή, μετάφραση: Μαριάννα Κοτζιά, Βίκυ Απέργη, Ηρώ Κοζατζανίδη, εκδόσεις Πάπυρος, 2014