Διαχειριστής αρχείων

Ένας διαχειριστής αρχείων ή ένας περιηγητής αρχείων είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή που παρέχει στο χρήστη τη διεπαφή για να εργάζεται και να περιηγείται σε αρχεία ή ομάδες αρχείων του υπολογιστικού συστήματος. Οι πιο συνήθεις λειτουργίες που εφαρμόζονται σε αρχεία και ομάδες αρχείων είναι οι: δημιουργία, άνοιγμα, επεξεργασία, θέαση, εκτύπωση, παίξιμο, μετονομασία, μετακίνηση, αντιγραφή, διαγραφή, αναζήτηση/εύρεση, καθώς και η τροποποίηση των χαρακτηριστικών, των ιδιοτήτων και των δικαιωμάτων των αρχείων. Τα αρχεία εμφανίζονται τυπικά σε μια ιεραρχία. Μερικοί διαχειριστές αρχείων περιέχουν χαρακτηριστικά που είναι εμπνευσμένα από προγράμματα περιήγησης Ιστού, όπως τα εμπρός και πίσω κουμπιά πλοήγησης.

Μερικοί διαχειριστές αρχείων παρέχουν τη δυνατότητα δικτυακής σύνδεσης με τη χρήση πρωτοκόλλων, όπως είναι τα FTP, NFS, SMB ή WebDAV. Αυτό επιτυγχάνεται δίνοντας στο χρήστη τη δυνατότητα να αναζητήσει έναν εξυπηρετητή αρχείων (file server) (όπου γίνεται σύνδεση και πρόσβαση στον εξυπηρετητή σαν να ήταν ένα τοπικό σύστημα αρχείων) ή παρέχοντες όλες τις απαραίτητες παραμέτρους στο διαχειριστή αρχείων του υπολογιστή πελάτη (client) ώστε να συνδεθεί στον εξυπηρετητή (server) μέσω του επιλεγμένου πρωτοκόλλου.

Επεξεργαστές Καταλόγων

Ένας όρος που είναι προγενέστερος του διαχειριστή αρχείων είναι ο επεξεργαστής καταλόγων, ο οποίος χρονολογείται από το 1978.

Ο επεξεργαστής καταλόγων δημιουργήθηκε για το EXEC 8 στο Πανεπιστήμιο του Maryland και ήταν διαθέσιμος και σε άλλους χρήστες εκείνο το καιρό. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε και από άλλους προγραμματιστές, όπως ο Jay Lepreau, ο οποίος έγραψε το πρόγραμμα dired το 1980, το οποίο έτρεχε σε περιβάλλον λειτουργικού συστήματος BSD. Αυτό επίσης ήταν προϊόν έμπνευσης από ένα παλιότερο πρόγραμμα, με το ίδιο όνομα, που έτρεχε σε TOPS-20. Το Dired αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για άλλα προγράμματα, όπως το dired που ήταν πρόγραμμα δέσμης ενεργειών (script) για επεξεργασία (για emacs και για αντίστοιχους επεξεργαστές) και το ded.

Διαχειριστής αρχείων λίστας-αρχείων

Οι διαχειριστές αρχείων της μορφής Λίστας-Αρχείων είναι λιγότερο γνωστοί και παλιότεροι από τους ορθόδοξους διαχειριστές αρχείων.

flist

Ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι το flist, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από το Conversational Monitor System. Αυτό ήταν μια παραλλαγή του fulist, το οποίο προέρχεται πριν από τα τέλη του 1978, σύμφωνα με τα σχόλια του δημιουργού του, Theo Alkema.

Το πρόγραμμα flist παρείχε μια λίστα αρχείων στο minidisk του χρήστη, και επέτρεπε τη ταξινόμηση κατά οποιοδήποτε χαρακτηριστικό του αρχείου. Τα χαρακτηριστικά των αρχείων μπορούσαν να προωθηθούν σε πρόγραμμα δέσμης ενεργειών (script) ή σε ορισμένα πλήκτρα λειτουργιών, απλουστεύοντας έτσι τη χρήση του flist ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέρος των προγραμμάτων δέσμης ενεργειών CMS EXEC, EXEC 2 ή xedit.

Το πρόγραμμα αυτό έτρεχε μόνο σε IBM VM/SP CMS, αλλά αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και για άλλα προγράμματα, όπως το filelist (ένα πρόγραμμα δέσμης ενεργειών που έτρεχε μέσω του προγράμματος επεξεργασίας Xedit) και προγράμματα που έτρεχαν σε άλλα λειτουργικά συστήματα, περιλαμβανομένου και ενός προγράμματος που επίσης ονομαζόταν flist, το οποίο έτρεχε σε OpenVMS, και του fulist (από το όνομα του αντίστοιχου εσωτερικού προγράμματος της IBM), το οποίο έτρεχε σε Unix.