Δημήτριος Δούλης

Ο Δημήτριος Ν. Δούλης (1865-1928), υπήρξε στρατιωτικός από τη Νίβιτσα της σημερινής Αλβανίας (στην περιοχή της Χειμάρρας) και ένα από τα βασικά στελέχη της προσωρινής κυβέρνησης της Βορείου Ηπείρου (1914).

Δημήτριος Δούλης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1865 Επαρχία Αγίων Σαράντα
Θάνατος	1928 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός πολιτικός
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	συνταγματάρχης/Ελληνικός Στρατός
Πόλεμοι/μάχες	Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Βουλής των Ελλήνων

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1865 ήταν γιος του Νικολάου Δούλη και δισέγγονος του αγωνιστή της Επανάστασης του 1821, καπετάν Κίτσιου ή Κίτσου Δούλη. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στα Ιωάννινα και κατόπιν φοίτησε στο Γυμνάσιο Κέρκυρας. Κατατάχτηκε στο στράτευμα την 22.7.1883 ως εθελοντής, με τον βαθμό του δεκανέα, ως τελειόφοιτος Γυμνασίου.

Το 1886 συμμετείχε στις εχθροπραξίες μεταξύ Ελλάδος και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Την 20.8.1888 αποφοίτησε από το Στρατιωτικό Σχολείο Υπαξιωματικών με το βαθμό του ανθυπολοχαγού πεζικού. Την 19.4.1896 προήχθη σε υπολοχαγό. Το 1897 έλαβε μέρος στον ατυχή Ελληνοτουρκικό πόλεμο, ως υπασπιστής του 10^ου Πεζικού Συντάγματος και συμμετείχε σε επιχειρήσεις στην περιοχή Άρτας. Προήχθη σε λοχαγό β΄ τάξεως την 31.12.1904, σε λοχαγό α΄ τάξεως την 18.1.1907 και ταγματάρχη την 18.9.1912, υπηρετώντας πάντα σε μάχιμες μονάδες του Πεζικού (10^ο, 7^ο και 15^ο Συντάγματα Πεζικού, 2^ο Τάγμα Ευζώνων).

Α΄ Βαλκανικός πόλεμος (1912-1913)

Όντας ήδη ταγματάρχης, συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) ηγούμενος του 3^ου Τάγματος του 15^ου Συντάγματος Πεζικού, στις εξής μάχες: Γριμπόβου, Νικοπόλεως, Βαρλαάμ, Μπουράτσας, Πεστών, Κούλιας Αλή πασά, Μπιζανίου και την τελική επίθεση κατά των Ιωαννίνων.

Με την κατάληψη του Αργυροκάστρου, την 3 Μαρτίου 1913, διορίστηκε πρώτος φρούραρχος της πόλης μέχρι την αναχώρηση του Συντάγματος, την 21.3.1913, για την Κλεισούρα της Βορείου Ηπείρου.

Β΄ Βαλκανικός πόλεμος (1913)

Στις αρχές Ιουνίου 1913, το 15^ο Σύνταγμα Πεζικού προωθήθηκε στο Βουλγαρικό μέτωπο. Στη μάχη του Νευροκοπίου, 5.7.1913, κατόρθωσε με το τάγμα του να επιτεθεί πρώτος κατά του εχθρού, παρά το γεγονός ότι ήταν άκρα δεξιά πλαγιοφυλακή, αναγκάζοντάς τον, τελικά, να τραπεί σε φυγή προς το Νευροκόπι. Ο διοικητής της μεραρχίας, αντιστράτηγος Ναπολέων Σωτήλης, επαίνεσε τη δράση του 3^ου τάγματος Δούλη, λέγοντας ότι «με τέτοιον στρατό, πηγαίνουμε στην Πόλη». Στη μάχη του Πρέντελ-Χαν-Καπατνίκ, 17.7.1913, με 200 μόνον άντρες που είχαν εναπομείνει από ολόκληρο το Σύνταγμα –οι υπόλοιποι είχαν φονευθεί, τραυματισθεί ή εξαφανισθεί– κατόρθωσε, μετά τη δύση του ηλίου, να γίνει κύριος της εχθρικής θέσεως, κάτι που καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας δεν είχε κατορθωθεί. Στην τελική, διά της λόγχης, επίθεση φονεύθηκαν 10 άντρες και τραυματίστηκαν 17, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Δούλης, στο στήθος. Παρά τον τραυματισμό του, στη διάρκεια της αναγνώρισης των εχθρικών θέσεων, ο Δούλης δεν αποσύρθηκε από τη μάχη, παρά μόνο όταν έφτασαν ενισχύσεις και εξασφαλίστηκε η κατοχή της εχθρικής θέσεως. Την επομένη, 18.7.1913, έγινε ανακωχή.

Ο Δημήτριος Ν. Δούλης
ως αντισυνταγματάρχης το 1913

Βόρειος Ήπειρος (1913-1914)

Την 26.9.1913 προήχθη σε αντισυνταγματάρχη και την 14.10.1913 παρέλαβε το 26^ο Σύνταγμα που έδρευε στο Αργυρόκαστρο, κάτι που ο ίδιος ζήτησε, καθώς την εποχή εκείνη αποφασιζόταν η τύχη της Βορείου Ηπείρου και θεωρούσε τιμή του και πρώτιστον καθήκον του να προσφέρει τις δυνάμεις του και να συντελέσει στο να παραμείνει η Βόρειος Ήπειρος Ελληνική.

Μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου 1914 ο Βορειοηπειρωτικός αγώνας είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού αξιωματικών, οι οποίοι είχαν δηλώσει και εγγράφως ότι θα μείνουν στον αγώνα της Βορείου Ηπείρου, τον οποίο μέχρι τότε ευνοούσε και η Ελληνική Κυβέρνηση. Δυστυχώς, όμως, μετά τις αρχές Ιανουαρίου 1914, όταν η Ελληνική Κυβέρνηση άλλαξε πρόγραμμα και πολιτική, απειλώντας ότι δεν θα επιτρέψει να γίνει αγώνας για την παραμονή της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα, όλες σχεδόν οι έγγραφες και προφορικές δηλώσεις των αξιωματικών λησμονήθηκαν. Τότε οι Βορειοηπειρώτες επαναστάτησαν, αρνούμενοι να υπαχθούν στο κατασκευαζόμενο αλβανικό κρατικό μόρφωμα.

Αυτόνομη Βόρειος Ήπειρος (1914)

Ο Δημήτριος Δούλης ηγήθηκε του αγώνα αυτού, αμέσως μετά τη δημιουργία της Κυβερνήσεως της Αυτονόμου Ηπείρου, καθώς αυτό ήταν το όνειρό του· να προσφέρει τον εαυτόν του στην ανεξαρτησία της πατρίδας του, συνεχίζοντας την ηρωϊκή ιστορία των προγόνων του. Στον αγώνα της Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου, από 7.2.1914 έως το τέλος Οκτωβρίου 1914, έδωσε όλο του τον εαυτό. Τα αποτελέσματα του αγώνα είναι άξια θαυμασμού γιατί υλοποιήθηκαν εκ του μηδενός και παρά την εγκατάλειψη των αρμοδίων. Ο Δούλης ήταν Υπουργός των Στρατιωτικών της Κυβερνήσεως της Αυτονόμου Ηπείρου και αρχηγός του Στρατού της από τη Χειμάρρα μέχρι την Κορυτσά.

Ιστορική έχει μείνει η συνομιλία που διεμείφθη μεταξύ Δημητρίου Δούλη και του Μεσολογγίτη υποστρατήγου Αναστασίου Παπούλα, διοικητή του Ε΄ Σώματος Στρατού Ηπείρου, κατά τη 19^η και 20^ή Φεβρουαρίου 1914. Ο υποστράτηγος Παπούλας ενημερώνει τον Δούλη ότι εάν ο Ελληνικός Στρατός στη Βόρειο Ήπειρο δεν απέχει από εχθροπραξίες, ο ίδιος θα θεωρηθεί λιποτάκτης. Ο υποστράτηγος έλαβε αμέσως την απάντηση του Δούλη ότι έχει την υποχρέωση, ως γέννημα και θρέμμα της Βορείου Ηπείρου, να αγωνιστεί υπέρ των σφαγιαζομένων αδελφών του, καταδικασθέντων σε ζυγό τυραννικότερου του Τουρκικού και, έτσι, βρίσκεται στην αναπόδραστο ανάγκη να παρεκκλίνει των εντολών του Στρατού και του Βασιλέως.

Ο Δούλης συγκρότησε, οργάνωσε και διοίκησε το στρατό της Βορείου Ηπείρου, διηύθυνε με επιτυχία τις επιχειρήσεις και κατατρόπωσε τα τουρκαλβανικά στίφη που διοικούσαν Τούρκοι και Ολλανδοί αξιωματικοί. Με αυτόν τον τρόπο ανάγκασε τις μεγάλες δυνάμεις να προσέλθουν σε διαπραγματεύσεις που κατέληξαν στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, 17.5.1914, με το οποίο παραχωρήθηκε καθεστώς Αυτονομίας στις περιφέρειες Αργυροκάστρου και Κορυτσάς. Ως αρχηγός του Στρατού της Αυτονόμου Βορείου Ηπείρου παρέδωσε την Βόρειο Ήπειρο ακέραια και αβλαβή και τους κατοίκους της σώους στον Ελληνικό Στρατό την 14.10.1914.

Επάνοδος στον Ελληνικό Στρατό και αποστράτευση (1915)

Την 2^α Μαΐου 1915 προήχθη, κατ’ εκλογήν, σε συνταγματάρχη, στη διοίκηση της Χ Μεραρχίας στη Βέροια. Αποστρατεύθηκε, μετά από αίτησή του, την 6.5.1915.

Βουλευτής Αργυροκάστρου (1915)

Στις εκλογές της 31.5.1915 εκλέχθηκε πρώτος βουλευτής του Νομού Αργυροκάστρου και μετέσχε στην ΚΑ΄ περίοδο της Βουλής των Ελλήνων, εκλεγείς μέλος της Επιτροπής επί των Στρατιωτικών.

Μέλη της οικογένειάς του

Ο νεότερος αδελφός του, Γεώργιος Ν. Δούλης, ήταν στρατιωτικός γιατρός και αποστρατεύθηκε το 1931 με το βαθμό του ανώτερου γενικού αρχιάτρου.

Ο γιος του Κωστάκης Δ. Δούλης, πήρε μέρος στην εκστρατεία της Μικράς Ασίας, αμέσως μετά την αποφοίτησή του από την Στρατιωτική Σχολή, με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού και πέθανε σε νεαρή ηλικία στην Αλεξάνδρεια, το 1924.

Θάνατος Δημητρίου Δούλη (1928)

Ο Δημήτριος Δούλης πέθανε από ανακοπή της καρδιάς την 4.4.1928 στην Καλλιθέα Αττικής. Κατά την αναγγελία του θανάτου του στη Βουλή των Ελλήνων, όλοι ανεξαιρέτως οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, Ιωάννης Μεταξάς, Αλέξανδρος Παπαναστασίου, Ιωάννης Ράλλης, Δημήτριος Μπότσαρης και Μιχαήλ Γούδας, εξήραν τις αρετές, αναγνώρισαν τις προσφερθείσες προς την πατρίδα υπηρεσίες του και τίμησαν τη μνήμη του. Ετάφη στο Α΄ Κοιμητήριο της Αθήνας, την 6.4.1928.

Μεταθανάτιες τιμές

Ο Δήμος Πρέβεζας για να τιμήσει τον ταγματάρχη Δημήτριο Δούλη, διοικητή του 3ου τάγματος του 15ου Συντάγματος Πεζικού που απελευθέρωσε την πόλη την 21η Οκτωβρίου 1912, καθώς και πρώτου φρουράρχου της, ονοματοθέτησε οδό της πόλης, στη συνοικία Τσαβαλοχώρι, με το όνομά του.

Η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών του Ελληνικού Στρατού, ξεκινώντας από το 2009 τον θεσμό υιοθέτησης ονόματος εθνικού ήρωα για κάθε τάξη αποφοίτων της, αποφάσισε η τάξη του 2009 να φέρει το όνομα του Δημήτριου Δούλη.

Πηγές

• Ήπειρος, Ή Ήπειρος στα πλαίσια του Ελληνικού κράτους, σελ. 376-388. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1997.
• Νικόλαος Νικλάμπας, Το λεύκωμα των αγωνιστών 1912-1922, Αθήνα 1927, σελ. 228-229, 240-244.
• Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια, Αθήνα 1929-1930, τ. 3, σελ. 155.
• Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία Δρανδάκη, Αθήνα 1956, τ. 9, σελ. 517.