Βικιπαίδεια

Συμμαχία της Δήλου

(Ανακατεύθυνση από Δηλιακή Συμμαχία)

Η Ναυτική Συμμαχία της Δήλου ήταν ισχυρή πολιτική και στρατιωτική ένωση περίπου 150[1] έως 200[2] αρχαίων ελληνικών κρατών-πόλεων κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., υπό την ηγεμονία της πόλης της Αθήνας. O αρχικός στόχος που δημιουργήθηκε η Συμμαχία ήταν να συνεχίσει ο πόλεμος με την Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία μετά τις Ελληνικές νίκες στην Μάχη των Πλαταιών και στην Β΄ Περσική εισβολή στην Ελλάδα.[3] Οι στόχοι της Συμμαχίας ήταν σε διπλό πεδίο αμυντικό και επιθετικό, σε παρόμοιο τρόπο με τον οποίο δημιουργήθηκε και η αντίπαλη Σπαρτιατική Συμμαχία.[4] Η Συμμαχία πήρε το όνομα της από το νησί της Δήλου στον οποίο δημιουργήθηκε, οι αντιπρόσωποι των πόλεων-κρατών συνεδρίαζαν στον ναό του Απόλλωνος.[5] Οι σύγχρονοι με την εποχή τους συγγραφείς αποκαλούσαν την Συμμαχία ως "οι Αθηναίοι και οι Σύμμαχοι τους".[6][7] Την εποχή που η Αρχαία Σπάρτη είχε την κυριαρχία η Αθήνα στράφηκε προς την θάλασσα και έγινε η κορυφαία ναυτική δύναμη στην Αρχαία Ελλάδα. Μετά την οπισθοχώρηση της Σπάρτης με την λήξη των Περσικών πολέμων η Αθήνα ηγήθηκε στην Συμμαχία αυτή με έναν μεγάλο αριθμό από κράτη γύρω από το Αιγαίο Πέλαγος και την Μικρά Ασία.[8][9]

Χάρτης της Δηλιακής Συμμαχίας πριν από την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου το 431 π.Χ.

Ο αρχικός στόχος ήταν εκτός από την υπεράσπιση κατά των Περσών, την κατοχύρωση του Αιγαίου και την επέκταση στις αποικίες της Ιωνίας στην Ανατολή.[10][11] Στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. η Συμμαχία εξελίχτηκε σε ναυτική αυτοκρατορική δύναμη με ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα, οι πόλεις-κράτη στα νησιά έχασαν την αυτονομία τους και εξελίχθηκαν σε υποτελείς δούλοι των Αθηναίων.[12] Οι αντιπρόσωποι της Συμμαχίας είχαν εντολή να δώσουν όρκο πίστης στην Συμμαχία.[13] Η Δηλιακή Συμμαχία κέρδισε με επιτυχία τον αρχικό της στόχο αφού οι Πέρσες παρέμειναν μακριά από τα νησιά του Αιγαίου, τα επόμενα 50 χρόνια έπαυσαν να αποτελούν απειλή για την Ελλάδα.[14] Οι νησιώτες Σύμμαχοι έγιναν τότε για τους Αθηναίους η βασική πηγή οικονομικών εσόδων με τους φόρους. Τα χρήματα των Συμμάχων χρησιμοποίησαν οι Αθηναίοι για να ενισχύσουν τον στόλο τους, η τυραννική πολιτική επέφερε αντιδράσεις στους Συμμάχους με πρώτο δείγμα την εξέγερση της Θάσου (465 π.Χ.).[15] Το θησαυροφυλάκιο των Συμμάχων βρισκόταν στην Δήλο αλλά ο Περικλής σε μια συμβολική κίνηση το μετέφερε στην Αθήνα (454 π.Χ.).[16] Η απειλή που αποτελούσε η πανίσχυρη Συμμαχία απέναντι στην Σπαρτιάτικη στρατιωτική ηγεμονία και ο ασφυκτικός έλεγχος της Αθήνας στους συμμάχους της είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο Πελοποννησιακός Πόλεμος. Ο μακρόχρονος πόλεμος κατέληξε με οριστική ήττα των Αθηναίων, ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρος κατέλαβε την πόλη στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και διέλυσε την Συμμαχία (404 π.Χ.).[17] Οι Αθηναίοι εξακολουθούσαν ωστόσο να αντιστέκονται, δημιούργησαν την Δεύτερη Αθηναϊκή Συμμαχία με στόχο να αποκαταστήσουν την κυριαρχία τους στην Ανατολική Μεσόγειο.[18]

Η δημιουργία της Συμμαχίας

Επεξεργασία

Μετά τη μάχη των Πλαταιών και τη δεύτερη ήττα των Περσών, η Αθηναϊκή Δημοκρατία ήταν η πρώτη δύναμη στην Ελλάδα. Η Σύνοδος του Ισθμού της Κορίνθου το 481 π.Χ. αλλά και οι συντονισμένες πολεμικές ενέργειες ξύπνησαν την εθνική συνείδηση των Ελλήνων. Έτσι το 476 οι νησιωτικές ελληνικές πόλεις τάχθηκαν στο πλευρό των Αθηναίων. Έτσι ιδρύθηκε το 478 π.Χ. η Συμμαχία της Δήλου και ονομάστηκε έτσι από την αρχική της έδρα, τη νήσο της Δήλου, όπου συναντήσεις διεξάγονταν σε έναν ναό κι όπου τηρούταν το κοινό ταμείο των συμμαχικών πόλεων. Η Αθήνα είχε κλείσει ειρήνη με τη Σπάρτη, κάτι που της επέτρεψε να αναπτύξει ανεμπόδιστη εξωτερική πολιτική.

Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι, οι Ίωνες τάχθηκαν στο πλευρό της Αθήνας, με στόχο την από κοινού απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας, αλλά και για να εκδικηθούν τους Πέρσες. Ο κάθε σύμμαχος πρόσφερε το κατα δύναμην δικά του καράβια και πολεμιστές για τον κοινό στόλο, ή αν ήταν μικρή πολη και δεν είχε την ευχαίρεια να κατασκευάσει πλοία, έδινε τα χρήματα που αντιστοιχούσαν στο μερίδιό του. Επικεφαλής ανέλαβε η Αθήνα, και όχι η Σπάρτη. Ο λόγος που είχε παραμεριστεί η Σπάρτη ήταν από τη μια ο φόβος για τη βιαιότητα που χαρακτήριζε τη συμπεριφορά του βασιλιά της Σπάρτης, Παυσανία, καθώς οι Έλληνες της Ιωνίας δεν ήθελαν να τους φέρονται σαν να ήταν δούλοι. Κυρίως λόγος όμως ήταν ότι ο Παυσανίας είχε κατηγορηθεί για προδοσία και για συνεργασία με τον Πέρση βασιλιά Ξέρξη (πράγμα που οδήγησε του Σπαρτιάτες στην εκτέλεσή του).

Σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη, επίσημος σκοπός της Συμμαχίας ήταν να «εκδικηθούν τα δεινά που υπέφεραν λεηλατώντας την επικράτεια του (Πέρση) βασιλέως».[19] Στην πράξη, ο στόχος αυτός μοιράστηκε σε τρία σχέδια: την προετοιμασία μιας μελλοντικής επιδρομής, την αναζήτηση εκδίκησης από τους Πέρσες και την οργάνωση ενός συστήματος μοιρασιάς των λαφύρων. Τα μέλη της Συμμαχίας ορκίστηκαν να έχουν κοινούς φίλους και εχθρούς και πέταξαν στη θάλασσα σιδερένιες ράβδους ως σύμβολο της μονιμότητας των φιλικών τους αισθημάτων. Οι υποχρεώσεις των μελών γενικά η συμμετοχή τους σε επιχειρήσεις εναντίον των Περσών, και η άμυνα από επιθέσεις αυτών, η πολεμική συνεισφορά σε πλοία και άντρες για την υποστήριξη των επιχειρήσεων από τις μεγαλύτερες πόλεις, ενώ οι μικρές πόλεις πλήρωναν χρήματα, με αυτή με τη μεγαλύτερη συνεισφορά σε ασήμι να είναι η Αίγινα.[20][21] Κατόπιν, όλο και περισσότερα μέλη προτιμούσαν να πληρώνουν χρήματα, και καθιερώθηκε πάγια απόδοση ποσών.[22][23] Το κοινό ταμείο, μεταφέρθηκε στην Αθήνα από τον Περικλή το 454 π.Χ.[19] Ο ετήσιος προυπολογισμός ήταν αρχικά 460 τάλαντα, τα οποία αρκούσαν για να συντηρήσουν 200 τριήρεις με πλήρωμα 200 άντρες η κάθε μία. Τον φόρο αυτό είχε συμφωνήσει ο Αριστείδης και ήταν δικαιος. Η Χίος, Σάμος, Νάξος, Θάσος και Λέσβος είχαν δικαίωμα να εξοπλίσουν με δικά τους έξοδα τα πλοία που προσέφεραν, και γιαυτό απαλλάσονταν από τον φόρο. Στη Δήλο γίνονταν τακτικά και η συγκέντρωση για να παρθούν αποφάσεις. Την επίβλεψη του ταμείου είχαν οι λεγόμενοι «Ελληνοταμίες». Ποιες πόλεις πήραν μέρος δεν διασώζεται, πάντως ξέρουμε ότι το 425 ο αιρμός τους ανέρχονταν στις 400. Σιγά σιγά ο φόρος μετατράπηκε σε καθαρά χρηματικό και οι συμαχικές πόλεις απαλλάχθηκαν από καθε στρατιωτική συνεισφορά, την οποία διαχειρίζονταν πλέον η Αθήνα καθολοκλήρου.

Οι δράσεις του συμμαχικού στόλου

Επεξεργασία

Με αρχηγό τον Κίμωνα έγινε η εκστρατεία του Στρυμώνα (476 π.Χ.), και μετά μια εκστρατεία στη Θράκη. Κατόπιν εξολοθρεύτηκαν οι Δόλοπες στη Σκύρο. Εκεί βρήκε και τα οστά του Θησέα και τα μετέφερε στην Αθήνα.

Με τα λεφτά του ταμείου έγιναν έργα στην Αθήνα. Κτίστηκαν η Στοά των Ερμών, η Ποικίλη Στοά, και ο Παρθενώνας. Ο Περικλής κατηγορήθηκε για τη χρήση του κοινού ταμείου, αλλά κατάφερε με πειστικά επιχειρήματα να υπερασπίσει τον εαυτό του.

Αποτίμηση της Συμμαχίας

Επεξεργασία

Η περίοδος της Δηλιακής Συμμαχίας ήταν μια λαμπρή Ειρήνη|έληξε η εκεχειρία]] ξεκίνησε πάλι η έριδα. Εναλλάξ υπερίσχυσε μια η Σπάρτη μια η Αθήνα, στο τέλος και η Θήβα, αλλά η έριδα αυτή τελικά είχε καταστροφικό αποτέλεσμα.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Martin, Thomas (2000). «Ancient Greece: From Prehistoric to Hellenistic Times» . Yale University Press. ISBN 978-0300084931. 
  2. ↑ Κορδάτος, Γιάννης. Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, 4ος Τόμος, σελ. 148. Αθήνα: 20ός Αιώνας.
  3. ↑ Roisman & Yardley 2011, 18: The Athenian Empire, σσ. 246–266
  4. ↑ Luttenberger 2017, Κεφάλαιο 7
  5. ↑ Zagorin 2009, σ. 13
  6. ↑ Rhodes 2006, σ. 18
  7. ↑ Luttenberger 2017, Κεφάλαιο 7
  8. ↑ Zagorin 2009, σσ. 12–13
  9. ↑ Martin 2000, σ. 106
  10. ↑ Zagorin 2009, σ. 13
  11. ↑ https://www.britannica.com/topic/Delian-League
  12. ↑ Zagorin 2009, σ. 13
  13. ↑ Martin 2000, σ. 106
  14. ↑ Martin 2000, σσ. 107–108
  15. ↑ Martin 2000, σ. 107
  16. ↑ Thucydides. The Peloponnesian War. 1.96
  17. ↑ https://www.britannica.com/topic/Delian-League
  18. ↑ Engen 2010, σ. 58
  19. ↑ 19,0 19,1 Θουκυδίδης, «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου», Ι, 96
  20. ↑ «Delian League | ancient Greece». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). 
  21. ↑ Kagan, Kimberly (3 Μαΐου 2010). The Imperial Moment. Harvard University Press. σελ. 18-19. ISBN 978-0-674-05409-7. 
  22. ↑ Ph.D, Audrey Nelson· Nelson, Eric (4 Ιανουαρίου 2005). The Complete Idiot's Guide to Ancient Greece: Fascinating Facts About Greek History and Cultural Contributions. Penguin. σελ. 204. ISBN 978-1-101-04339-4. 
  23. ↑ Sealey, Raphael (28 Οκτωβρίου 1976). A History of the Greek City States, 700-338 B. C. University of California Press. σελ. 244. ISBN 978-0-520-03177-7. 

Πηγές

Επεξεργασία
  • Κορδάτος, Γιάννης. Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, 4ος Τόμος. Αθήνα, 20ός Αιώνας.
  • Artz, James (2008). Natural Resources and 5th Century Athenian Foreign Policy: The Effect of Natural Resources on Fifth Century Athenian Foreign Policy and the Development of the Athenian Empire. Saarbrücken: VDM Verlag.
  • Brand, Peter J. (2020). "Athens & Sparta: Democracy vs. Dictatorship" (PDF). University of the People.
  • Engen, Darel Tai (2010). Honor and Profit: Athenian Trade Policy and the Economy and Society of Greece, 415-307 B.C.E. University of Michigan Press.
  • Fine, John Van Antwerp (1983). The Ancient Greeks: A Critical History. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Fuller, John (1954–1957). A Military History of the Western World Volume I: From the Earliest Times to the Battle of Lepanto. New York: Funk and Wagnalls.
  • Holland, Tom (2005). Persian Fire: The First World Empire and the Battle for the West. New York: Anchor Books.
  • Keuls, Eva C. (1993) [1985]. The Reign of the Phallus: Sexual Politics in Ancient Athens. Berkeley: University of California Press.
  • Lazenby, John Francis (1993). The Defence of Greece: 490–479 BC. Liverpool: Liverpool University Press.
  • Luttenberger, Mark (2017). From Darius I to Philip II, The Story of the Greek Poleis. Page Publishing, Incorporated.
  • Martin, Thomas R. (2000) [1996]. Ancient Greece: From Prehistoric to Hellenistic Times. New Haven and London: Yale University Press.
  • Nelson, Eric D.; Allard-Nelson, Susan K. (2005). The Complete Idiot's Guide to Ancient Greece. Indianapolis, IN: Alpha.
  • Rhodes, Peter John (2006). A History of the Classical Greek World: 478–323 BC. Malden and Oxford: Blackwell Publishing.
  • Roisman, Joseph; Yardley, John C. (2011). Ancient Greece From Homer to Alexander: The Evidence. Malden and Oxford: Wiley-Blackwell.
  • Zagorin, Perez (2009). Thucydides, An Introduction for the Common Reader. Princeton University Press.
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Συμμαχία_της_Δήλου&oldid=10942486"