Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης

Ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΔΑΑ), (αγγλικά: Human Development Index, HDI) είναι στατιστικός δείκτης ο οποίος χρησιμοποιείται για να κατατάσσει τις χώρες με βάση την «ανθρώπινη ανάπτυξη». Αποτελεί ένα σύνθετο μέτρο που κατασκευάζεται με βάση τρεις επί μέρους δείκτες οι οποίοι σχετίζονται με το προσδόκιμο ζωής, τον βαθμό εκπαίδευσης και την ποιότητα ζωής. Με βάση το ΔΑΑ γίνεται χαρακτηρισμός μιας χώρας σε υποανάπτυκτη, αναπτυσσόμενη ή ανεπτυγμένη. Χρησιμοποιείται επίσης για να μετρήσει την επίδραση των οικονομικών πολιτικών στην ποιότητα ζωής.

Παγκόσμιος χάρτης της κατάταξης των χωρών με βάση τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (βασισμένος σε δεδομένα του 2021, δημοσιεύτηκε το 2022).

≥ 0,950   0,900–0,950   0,850–0,899   0,800–0,849   0,750–0,799

0,700–0,749   0,650–0,699   0,600–0,649   0,550–0,599   0,500–0,549

0,450–0,499   0,400–0,449   ≤ 0,399   Μη διαθέσιμα στοιχεία

Ο ΔΑΑ δημιουργήθηκε από τον Πακιστανό οικονομολόγο Μαχμπούμπ ουλ Χακ (1934 - 1998) και την ομάδα επιστημόνων που σύστησε. Στην ομάδα αυτή συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Γκουστάβ Ράνις του πανεπιστημίου Γέιλ και ο Λόρδος Μεγκνάντ Ντεσάι του "London School of Economics". Ο βραβευμένος με Νόμπελ Ινδός οικονομολόγος Αμάρτια Σεν θεμελίωσε το εννοιολογικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται ο δείκτης.

Ο ΔΑΑ χρησιμοποιείται έκτοτε από τον ΟΗΕ στην ετήσια Αναφορά Ανθρώπινης Ανάπτυξης. Χαρακτηρίστηκε από τον Σεν ως «κοινό μέτρο» λόγω των περιορισμών του, αλλά παρ'όλα αυτά εστιάζει την προσοχή του σε ευρύτερες διαστάσεις ανάπτυξης από το κατά κεφαλήν εισόδημα που εκτόπισε.

Ο ΔΑΑ μετράει τα επιτεύγματα μιας χώρας στις τρεις βασικές συνιστώσες της ανθρώπινης ανάπτυξης:

• Μια μεγάλης διάρκειας και υγιή ζωή, όπως χαρακτηρίζεται από το προσδόκιμο ζωής στην γέννηση
• Γνώση και μόρφωση, όπως χαρακτηρίζεται από το ποσοστό αναλφαβητισμού και το αναμενόμενο βαθμό εκπαίδευσης
• Μια ευπρεπή ποιότητα ζωής, όπως χαρακτηρίζεται από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) κατά κεφαλήν και την αγοραστική ισότιμη δύναμη.

Κάθε χρόνο, τα μέλη του ΟΗΕ καταχωρούνται και κατατάσσονται σύμφωνα με το ΔΑΑ τους.

Ένας εναλλακτικός δείκτης στο ΔΑΑ, που εστιάζει στο ποσοστό φτώχειας της κάθε χώρας, είναι ο Δείκτης Ανθρώπινης Φτώχειας.

Υπολογιστικά παραδείγματα.

Δείκτης	Μέτρο	Ελάχιστη τιμή	Μέγιστη τιμή	Τύπος
Μακροβιότητα	Προσδόκιμο ζωής στην γέννηση (LE)	25 χρονών	85 χρονών	$L={\frac {\mathrm {LE} -25}{60}}$
Μόρφωση	Δείκτης ενήλικου αναλφαβητισμού (LR)	0%	100%	$E={\frac {2\mathrm {LR} +\mathrm {CGER} }{3}}$
	Δείκτης εγγραφών στο εκπαιδευτικό σύστημα (CGER)	0%	100%
ΑΕΠ	ΑΕΠ κατά κεφαλήν (Ισότιμη αγοραστική δύναμη) (GDPpc)	100 USD	40.000 USD	$G={\frac {\log _{10}\mathrm {GDPpc} -2}{2\mathrm {.} 60206}}$

Αναφορά του 2007

Η αναφορά του 2007 πραγματοποιήθηκε στη Βραζιλία στις 27 Νοεμβρίου 2007. Τα περισσότερα δεδομένα στην αναφορά προέρχονται από το 2005 ή και πιο πριν, συνεπώς δείχνουν τον ΔΑΑ του 2005. Μερικά μέλη του ΟΗΕ επιλέγουν να μην δώσουν ή δεν μπορούν να δώσουν στατιστικά.

Η αναφορά έδειξε μια μικρή αύξηση στο παγκόσμιο ΔΑΑ σε σύγκριση με την περσινή αναφορά.

Ένας δείκτης κάτω από το 0,5 δείχνει «μικρή ανάπτυξη». Όλες οι 22 χώρες σε αυτή την κατηγορία ανήκουν στην ήπειρο της Αφρικής.

Ένας δείκτης από 0,8 και πάνω δείχνει «μεγάλη ανάπτυξη». Αυτό περιλαμβάνει όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, όπως αυτές στην Βόρεια Αμερική, Δυτική Ευρώπη, Ωκεανία και Ανατολική Ασία, καθώς και κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες στην Ανατολική Ευρώπη, Κεντρική Αμερική και Νότια Αμερική, Νοτιοανατολική Ασία και την Καραϊβική. Αρκετές χώρες εντάχθηκαν σε αυτή την κατηγορία και έφυγαν από την μεσαία κατάταξη: Αλβανία, Λευκορωσία, Βραζιλία, Λιβύη, Βόρεια Μακεδονία, Ρωσία και Σαουδική Αραβία.

Προηγούμενες κορυφαίες χώρες

Η χώρα που έφτασε στην πρώτη θέση της κατάταξης κάθε χρόνο.

• 2007 – Ισλανδία ! Ισλανδία
• 2006 – Νορβηγία ! Νορβηγία
• 2005 – Νορβηγία ! Νορβηγία
• 2004 – Νορβηγία ! Νορβηγία
• 2003 – Νορβηγία ! Νορβηγία

• 2002 – Νορβηγία ! Νορβηγία
• 2001 – Νορβηγία ! Νορβηγία
• 2000 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1999 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1998 – Καναδάς ! Καναδάς

• 1997 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1996 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1995 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1994 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1993 – Ιαπωνία ! Ιαπωνία

• 1992 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1991 – Ιαπωνία ! Ιαπωνία
• 1990 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1985 – Καναδάς ! Καναδάς
• 1980 – Ελβετία ! Ελβετία

Αναθεώρηση 2008

Το 2008 η κατάταξη των χωρών αναθεωρήθηκε. Τα στατιστικά στοιχεία δημοσιεύτηκαν στις 18 Δεκεμβρίου του 2008. Περιλαμβάνει συνολικά 179 χώρες (μεταξύ των οποίων 177 από τις 192 συνολικά χώρες που είναι μέλη του ΟΗΕ), το Χονγκ Κονγκ τα Παλαιστινιακά εδάφη και τη Δημοκρατία της Κίνας. Πρώτη στον κατάλογο των χωρών είναι η Ισλανδία και τελευταία η Σιέρα Λεόνε.

Αναθεώρηση 2010

Η επόμενη έκθεση δημοσιεύτηκε στις 4 Νοεμβρίου του 2010 και σε αυτήν οι χώρες κατατάσσονται όχι ανά τρεις αλλά ανά τέσσερις κατηγορίες (με πολύ υψηλή - αναπτυγμένες χώρες-, υψηλή, μεσαία και χαμηλή ανάπτυξη).

Έκθεση 2018

Η Έκθεση του 2018 δημοσιεύτηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 2018.

Πιο πρόσφατη έκθεση 2020

Η πιο πρόσφατη λίστα με τις χώρες ανά Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2020.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης
• Ανεπτυγμένη χώρα
• Αναπτυσσόμενες χώρες
• Δείκτης Ανθρώπινης Φτώχειας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Human Development Report Office
• Human Development Index
• Human Development Tools and Rankings
• Κατάλογος των χωρών κατά HDI στο NationMaster.com
• Χάρτης της ανθρώπινης ανάπτυξης