Γριάσδανη Αγίων Σαράντα
Η Γριάζδανη (στον προφορικό λόγο το 'δ' παραλείπεται) είναι μειονοτικό χωριό της Βορείου Ηπείρου στην Αλβανία[1] με ελληνικής καταγωγής κάτοικους. Βρίσκεται στον νομο Αυλώνα και ανήκει στον δήμο Φοινίκης Βορείου Ηπείρου της επαρχίας των Αγίων Σαράντα. Υπάρχουν 2 εκδοχές για την προέλευση του ονόματος είτε είναι σλαβικής (Grazhdan = Πολίτης) που είναι και η επικρατέστερη είτε είναι ελληνικής (από την Γρια Ζάνη που πρωτοέχτισε το χωριό). Γειτονικά χωριά είναι η Μάλτσιανη και η Σμίνετση.
| Γριάσδανη Αγίων Σαράντα | |
|---|---|
  Γριάσδανη Αγίων Σαράντα | |
| Χώρα | Αλβανία |
| Διοικητική υπαγωγή | Φοινίκη |
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) |
Είναι ορεινό χωριό σε απόσταση αναπνοής απ’ τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Βρίσκεται στην περιοχή Ριζά ανατολικά της πόλης των Αγίων Σαράντα και διοικητικά ανήκει στον Δήμο Φοινικαίων.
Από τα αρχαιολογικά ευρήματα βεβαιώνεται ότι η περιοχή κατοικήθηκε από την εποχή του βασιλέως Πύρρου.
Το 1664 στον κατάλογο του Μοναστηριού του Θεολόγου καταγράφονται 89 οικογένειες. Στον Στατιστικό Πίνακα Πληθυσμού Αργυροκάστρου (Βιλαετίου Ιωαννίνων), του έτους 1888, αριθμούνται 80 οικογένειες και 400 κάτοικοι. Η Γριάζδανη, σύμφωνα την απογραφή του 1913, είχε 260 κατοίκους και το 1927 έφθασε τους 339. Όλοι οι κάτοικοι ήταν Έλληνες.
Το 1875 με τη βοήθεια των μεταναστών που βρίσκονταν στην Πόλη, οικοδομήθηκε Δημοτικό σχολείο στην Ελληνική γλώσσα όπου το σχολικό έτος 1898-1899 είχε 15 μαθητές. Το σχολείο συνέχισε μέχρι το 1913. Ξαναλειτούργησε το έτος 1924 μέχρι το 1930, έκλεισε ξανά και ξαναλειτούργησε το 1935.
Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του Λυκουρσίου το 1878 εναντίον των Τούρκων συμμετείχαν αρκετοί Γριαζδανίτες όπως και κάτοικοι από την ευρύτερη περιοχή των Ριζών.
Το χωριό υπέστη μεγάλη θηριωδία από την κομμουνιστική δικτατορία. Αριθμούνται πολλά θύματα. Ολόκληρες οικογένειες ξεκληρίστηκαν, εκτοπίστηκαν, φυλακίστηκαν και θανατώθηκαν
Από τη Γριάζδανη κατάγεται ο Νικόλαος Σταύρος, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Χάουαρντ των ΗΠΑ. Απεβίωσε το 2011. Υπήρξε μια από τις λίγες μαχητικές φωνές του Ελληνισμού. Αρκετά άρθρα του σε αμερικανικά ΜΜΕ μιλούσαν για τα δικαιώματα των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου, που καταπατήθηκαν βάναυσα από τις αλβανικές αρχές.
Σήμερα η Γριαζδανη αριθμεί ελάχιστους ηλικιωμένους, οι οποίοι βρίσκονται απομονωμένοι και αποκομμένοι απ’ τα υπόλοιπα χωριά του Δήμου. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι πραγματικά δύσκολες λόγω της έλλειψης βασικών υποδομών, κυρίως όμως εξαιτίας του ανύπαρκτου οδικού δικτύου.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Πέθανε ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής Νικόλαος Σταύρου». ΣΚΑΪ. 30 Δεκεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2018.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασίαhttp://www.sfeva.gr/8C13DCA8.el.aspx
https://edromos.gr/i-voreioipeirotiki-diaspora-meros-ii%CE%84/