Βικτώρια Φαρνέζε, δούκισσα του Ουρμπίνο
Η Βικτώρια, ιταλ.: Vittoria Farnese, επίσης γνωστή ως Βικτώρια, πριγκίπισσα της Πάρμα (10 Αυγούστου 1519 – 13 Δεκεμβρίου 1602) από τον Οίκο των Φαρνέζε ήταν Ιταλίδα ευγενής, κόρη του δούκα των Κάστρο, Πάρμα, Πιατσέντσα και με τον γάμο της έγινε δούκισσα του Ουρμπίνο από το 1548 έως το 1574[3].
| Βικτώρια Φαρνέζε | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1519[1] Βαλεντάνο |
| Θάνατος | 13 Σεπτεμβρίου 1602 Πέζαρο[1] |
| Τόπος ταφής | Πέζαρο |
| Θρησκεία | Καθολικισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αριστοκράτης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Γκουιντομπάλντο Β΄ ντελλα Ρόβερε, δούκας του Ουρμπίνο |
| Τέκνα | Φραντσέσκο Μαρία Β΄ ντελλα Ρόβερε Lavinia Feltria della Rovere[2] |
| Γονείς | Πέτρος Λουδοβίκος Φαρνέζε και Τζερολάμα Ορσίνι |
| Αδέλφια | Ρανούτσο Φαρνέζε, καρδινάλιος Αλέξανδρος Φαρνέζε, καρδινάλιος Οκτάβιος Φαρνέζε της Πάρμας Οράτιος Φαρνέζε του Κάστρο |
| Οικογένεια | Οίκος των Φαρνέζε |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΚαταγωγή και νεανική ζωή
ΕπεξεργασίαΓεννημένη στις 10 Αυγούστου 1519 [4] [5] στο οικογενειακό κάστρο στο Βαλεντάνο στην Τοσκάνη (σημερινή επαρχία Βιτέρμπο), [6] η Βικτώρια ήταν το πρώτο παιδί και η μοναχοκόρη του Πιερ-Λουίτζι, δούκα του Κάστρο, της Πάρμας και της Πιατσέντσα και της Τζερολάμα Ορσίνι. Οι γονείς του πατέρα της ήταν ο Αλεσσάντρο Φαρνέζε καρδινάλιος (ο οποίος το 1534 έγινε ο πάπας Παύλος Γ΄ ) και η ερωμένη του Σίλβια Ρουφίνι. [7] Οι γονείς της μητέρας της ήταν ο Λουντοβίκο Ορσίνι, κοντοτιέρος, κόμης του Πιτιλιάνo και η Τζούλια Κόντι. [8] Η Βικτώρια μεγάλωσε στο Μέγαρο Φαρνέζε του Γκράντολι κυρίως με η μητέρα της, σχεδόν χωρίς να βλέπει τον πατέρα της, ο οποίος ήταν σε στρατιωτικές εκστρατείες. Έλαβε καλή εκπαίδευση στο σπίτι. [5]
Σχέδια για γάμο
ΕπεξεργασίαΤα διάφορα σχέδια γάμου της τα χειριζόταν ο πάππος της πάπας Παύλος Γ΄ και ο αδελφός της ο καρδινάλιος Αλεσσάντρο Φαρνέζε. Μία απόπειρα να την παντρέψουν με ένα μέλος του Γαλλικού βασιλικού Οίκου των Βαλουά ήταν ανεπιτυχής. Επιπλέον, οι διαπραγματεύσεις για γάμο με τον Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων, δούκα της Φλωρεντίας ή τον Φαμπρίτσιο Κολόννα, πρίγκιπα του Παλιάνo ή τον Εμμανουήλ-Φιλιμπέρτο της Σαβοΐας, πρίγκιπα του Πιεμόντε, δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Το 1539, μετά το τέλος της αυτοκράτειρας Ισαβέλλας της Πορτογαλίας, η Βικτώρια προτάθηκε από την οικογένειά της ως νέα σύζυγος στον αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄ της Γερμανίας, ο οποίος όμως απέρριψε την προσφορά. [5]
Η Βικτώρια ήταν περίπου 30 ετών (μία αρκετά προχωρημένη ηλικία για μία ανύπαντρη αρχόντισσα εκείνη την εποχή), όταν τελικά το επόμενο για γάμο εγχείρημα της οικογένειάς της αποδείχθηκε επιτυχημένο. Τον Φεβρουάριο του 1547, ο Γκουιμπάλντο Β΄ ντελλα Ρόβερε, δούκας του Ουρμπίνο, έμεινε χήρος. Η αείμνηστη σύζυγός του Τζούλια ντα Βαράνο τού είχε φέρει ως προίκα το δουκάτο του Καμερίνο, αλλά απέτυχε να αποκτήσει έναν επιζώντα άρρενα κληρονόμο για τον σύζυγό της, έτσι ο δούκας του Ουρμπίνο άρχισε τις προετοιμασίες για έναν νέο γάμο. Οι διαπραγματεύσεις για το γάμο της Βικτώρια και του Γκουιντομπάλντο Β΄ έγιναν από τους καρδινάλιους Αλεσσάντρο Φαρνέζε και Έρκολε Γκονζάγκα. Ο εκπρόσωπος του Γκουιντομπάλντο Β΄ στη Ρώμη περιέγραψε τη Βικτωρια ως ένα σεμνό, ευσεβές και ευγενικό κορίτσι. Η οικογένεια της νύφης της έδωσε μία προίκα 60.000 δουκάτων καθώς και κοσμήματα, χρυσά και αργυρά αντικείμενα αξίας 20.000 δουκάτων. Ο γάμος per procura (δι' αντιπροσώπων) εορτάστηκε στη Ρώμη στις 29 Ιουνίου 1547, καθώς εκείνη τη στιγμή, ο γαμπρός βρισκόταν στην υπηρεσία της Δημοκρατίας της Βενετίας. [5]
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΣτο Ουρμπίνο στις 30 Ιανουαρίου 1548, πραγματοποιήθηκε ο επίσημος γάμος της Βικτώρια Φαρνέζε και του Γκουιντομπάλντο Β΄ ντελλα Ρόβερε. Από τον πρώτο του γάμο, ο δούκας του Ουρμπίνο είχε αποκτήσει μία κόρη, τη Βιρτζίνια. [9] Κατά τη διάρκεια του γάμου της, η βικτώρια γέννησε 9 παιδιά, από τα οποία μόνο 3 επιβίωσαν της βρεφικής ηλικίας: [9]
- Φραντσέσκο-Μαρία Β΄ (10 Φεβρουαρίου 1549 – 23 Απριλίου 1631), ο οποίος το 1623 διαδέχθηκε τον πατέρα του ως δούκας του Ουρμπίνο. Νυμφεύτηκε πρώτον το 1570 με τη Λουκρέτσια ντ' Έστε και δεύτερον το 1599 με τη Λιβία ντελλα Ρόβερε. Ήταν ο τελευταίος κυβερνών δούκας, καθώς μετά το τέλος του χωρίς επιζόν άρρεν τέκνο, το δουκάτο τού Ουρμπίνο ενσωματώθηκε στα Παπικά Κράτη.
- Τζιοβάνι-Πιέτρο 1551–1554, απεβ. 3 ετών.
- Ελεονώρα 1552–1553, απεβ. 1 έτους.
- Κοστάντσα γενν. και απεβ. το 1553.
- Iζαμπέλλα 1554–6 Ιουλίου 1619), παντρεύτηκε το 1565 με τον Nικολό Μπερναντίνο Σανσεβερίνο, πρίγκιπα του Μπιζινιάνο.
- Aλεσσάντρo γενν. και απεβ. το 1556.
- Φεντερίκο 1557 – 1560, απεβ. 3 ετών.
- Λαβίνια-Φελτρία (16 Ιανουαρίου 1558 – 7 Ιουνίου 1632), παντρεύτηκε το 1583 με τον Aλφόνσο-Φελίτσε Β΄ δ'Άβαλος, μαρκήσιο ντελ Βάστο.
- Βικτώρια 1561 – 1566, απεβ. 5 ετών.
Εκτός από τα παιδιά της, η Βικτώρια μεγάλωσε τις ανιψιές της Κλέλια (νόθη κόρη του αδελφού της καρδινάλιου Αλεσσάντρο Φαρνέζε) και Λαβίνια (κόρη του άλλου αδελφού της, Οττάβιο Φαρνέζε, δούκα της Πάρμας). Φρόντισε επίσης για την ανατροφή και την εκπαίδευση του Ιππολίτo και του Τζουλιάνo, των νόθων γιων του κουνιάδου της, καρδινάλιου Τζούλιο ντελλα Ρόβερε. [5]
,_formerly_identified_as_Vittoria_Farnese_-_Budapest.jpg)
Δούκισσα του Ουρμπίνο
ΕπεξεργασίαΛίγο μετά το γάμο, η Βικτώρια έλαβε από τον σύζυγό της το Κάστρο Γκραντάρα, το οποίο κρατούσε ως προσωπική της περιουσία μέχρι το τέλος του Γκουιντομπάλντο Β΄ το 1574. Το 1552 προσπάθησε να μεταρρυθμίσει το δημοτικό καταστατικό, που δόθηκε στην πόλη ήδη από το 1363 από τον Οίκο των Μαλατέστα, πρώην ιδιοκτήτες της Γκραντάρα. [10] Σύμφωνα με σύγχρονες πηγές, η δούκισσα γνώριζε καλά, όλα τα ζητήματα που υπήρχαν στα υπάρχοντα του συζύγου της και το χρησιμοποίησε υπέρ του πάππου της και ποντίφικα, για να ενισχύσει τη θέση του δουκάτου του Ουρμπίνο. Ενεργούσε ως μεσολαβητής στην επίλυση διαφορών μεταξύ των μελών της οικογένειας. Το 1569 κατάφερε να πείσει τον κουνιάδο της, τον καρδινάλιο Τζούλιο ντελλα Ρόβερε, να παραχωρήσει το δουκάτο της Σόρα στον ανιψιό του Φραντσέσκο-Μαρία, γιο της Βικτώριας. Το 1579 ο Φραντσέσκο-Μαρία πώλησε αυτό το φέουδο στην οικογένεια Μπονκομπάνι για να εξοφλήσει μέρος των χρεών, που είχε κληρονομήσει από τον αείμνηστο πατέρα του. [5]
Οι θρησκευτικές απόψεις της δούκισσας διέφεραν κάπως από αυτές των σημερινών εκκλησιαστικών απόψεων. Έτσι, έδινε μεγάλη σημασία στις Αγίες Γραφές και ήταν της γνώμης ότι ο γάμος είναι ανώτερος από την αγαμία. Στην εξωτερική πολιτική, η Βικτώρια είχε έναν φιλο-αυτοκρατορικό προσανατολισμό και ήταν ισχυρός υποστηρικτής του Οίκου των Αψβούργων. Κατάφερε να εξασφαλίσει μερική αυτοδιοίκηση για τη Γκραντάρα και έλαβε μία σειρά φορολογικών προνομίων. Κάτω από την προστασία της, άρχισε να παράγεται μετάξι στο δουκάτο. Το 1562 μπόρεσε να διαπραγματευτεί με τους επαναστάτες στο Γκούμπιο, αλλά μία προσπάθεια διαπραγμάτευσης με τους επαναστάτες στο Ουρμπίνο το 1572-1573 κατέληξε σε αποτυχία. Στο τέλος, η εξέγερση κατεστάλη βάναυσα από τον σύζυγό της. [5]
Ως χήρα, η Βικτώρια έζησε για κάποιο διάστημα στην Αυλή του γιου της. Αλλά λόγω διαφωνιών που προέκυψαν μεταξύ τους, τον Ιούλιο του 1582 έφυγε για την πατρίδα της την Πάρμα, όπου υποστήριξε την ανιψιά της Mαργαρίτα Φαρνέζε μετά τον ανεπιτυχή γάμο της με τον βιντσέντσο Α΄ Γκοντζάγκα, πρίγκιπα διάδοχο της Μάντοβας. Το επόμενο έτος, η Βικτώρια επέστρεψε στο Ουρμπίνo για να κανονίσει το γάμο της μικρότερης κόρης της Λαβινίας-Φελτρίας, δίνοντάς της μία προίκα ύψους 80.000 σκούδων. Οι διαφωνίες μεταξύ αυτής και του γιου της εντάθηκαν και η δούκισσα άφησε πάλι το Ουρμπίνο τον Ιούνιο του 1584, επιστρέφοντας μόλις τον Μάρτιο του 1588. Υπέφερε από τον ανεπιτυχή γάμο του γιου της: η νύφη της Λουκρέτσια ντ' Έστε, ήταν 15 χρόνια μεγαλύτερη από τον Φραντσέσκο-Μαρία Β΄ και διαπιστώθηκε ότι ήταν στείρα. Μόνο τον Αύγουστο του 1578 η Αγία Έδρα επέτρεψε στο ζευγάρι να ζήσει χωριστά, αλλά ο γάμος τους δεν ακυρώθηκε. Η Λουκράτσια επέστρεψε στη Φερράρα, αλλά συνέχισε να είναι η σύζυγος του δούκα του Ουρμπίνο μέχρι το τέλος της το 1598, οπότε ο Φραντσέσκο-Μαρία Β΄ ήταν τελικά ελεύθερος να ξαναπαντρευτεί. Η νέα του σύζυγος ήταν η 2η εξαδέλφη του δούκα, η 14χρονη Λιβία ντελλα Ρόβερε, την οποία επέλεξε η ίδια η Βικτώρια. Ο δούκας του Ουρμπίνο δεν ήταν ευτυχισμένος και σε αυτή τη δεύτερη ένωση, αλλά κατάφερε να δημιουργήσει τον πολυπόθητο κληρονόμο, τον Φεντερίκο-Ουμπάλντο ντελλα Ρόβερε, που γεννήθηκε το 1605, τρία χρόνια μετά το τέλος της Βικτώριας.
Η Iζαμπέλα, η μεγαλύτερη και αγαπημένη κόρη της χήρας δούκισσας είχε επίσης προβλήματα γάμου. Σύμφωνα με πληροφορίες, άσχημη και παραμορφωμένη, υπέστη την κακοποίηση του συζύγου της, του πρίγκιπα του Μπισνιάνο, και συχνά αναζητούσε καταφύγιο στη μητέρα της. Η σχέση της Βικτώριας με την άλλη μικρότερη κόρη της, Λαβίνια-Φελτρία, παρέμεινε επίσης τεταμένη. Η χήρα δούκισσα υποστηρίχθηκε από τον αδελφό της, καρδινάλιο Aλεσσάντρo Φαρνέζε και τις ανιψιές της Κλέιλα και Λαβίνια, τις οποίες μεγάλωσε. [5]
Τα τελευταία χρόνια της χήρας δούκισσας πέρασαν στο Πέζαρο. Λίγο πριν από το τέλος της, η υγεία της καταστράφηκε εντελώς και σταμάτησε να παρεμβαίνει στη διακυβέρνηση του γιου της και η σχέση μεταξύ τους έγινε ήρεμη. Η Βικτώρια Φαρνέζε απεβίωσε στο Πέζαρο στις 13 Δεκεμβρίου 1602 σε ηλικία 83 ετών και το λείψανό της θάφτηκε στην τοπική Εκκλησία της Μονής των Αδελφών του Κόρπους Κρίστι στο Πέζαρο. [5]
Στον πολιτισμό
ΕπεξεργασίαΠολλά ποιητικά και πεζογραφικά έργα έχουν αφιερωθεί στη Βικτώρια Φαρνέζε. Η Λάουρα Μπατιφέρι της αφιέρωσε τους Επτά Ψαλμούς της Μετάνοιας. Ο ανθρωπιστής Aντόνιο Μπρουτσιόλι, ο οποίος διώχθηκε από την Ιερά Εξέταση, της αφιέρωσε πολλά πνευματικά ποιήματα. Υπάρχουν τρία γνωστά πορτρέτα της Βικτώριας: το ένα φτιαγμένο από έναν άγνωστο ζωγράφο από τον κύκλο του Τιτσιάνο και επί του παρόντος στο Μουσείο Καλών Τεχνών στη Βουδαπέστη, ένα άλλο από τον Τζιάκομο Βίγκι (προς το παρόν σε ιδιωτική ευρωπαϊκή συλλογή) [11] και το άλλο ένα αντίγραφο αυτού που έγινε από την Καμίλλα Γκουεριέρι, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο Μουσείο της Πόλης στο Παλάτσο Μόσκα, στο Πέζαρο. [5]
Βιβλιογραφικές αναφορές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960.
- ↑ Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
- ↑ Laura Battiferra and Her Literary Circle: An Anthology: A Bilingual Edition. Chicago: University of Chicago Press. 2007. σελ. 344. ISBN 978-0-22-603924-4.
- ↑ Rosini, Patrizia. «Genealogia di Casa Farnese» (PDF). www.nuovorinascimento.org (στα Ιταλικά). Nuovo Rinascimento 2012 (rivista nel 2015 e nel 2020). Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Fragnito, Gigliola. «Vittoria Farnese, duchessa di Urbino». www.treccani.it (στα Ιταλικά). Dizionario Biografico degli Italiani — Volume 99 (2020). Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Brunelli, Giampiero. «Pier Luigi Farnese, duca di Parma e di Piacenza». www.treccani.it (στα Ιταλικά). Dizionario Biografico degli Italiani — Volume 83 (2015). Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Litta, Pompeo (1819). Paolo Emilio Giusti, επιμ. Famiglie celebri di Italia. Farnesi Duchi di Parma — Tavola XI (στα Ιταλικά). I. Milano.
- ↑ Lupis Macedonio, Marco. «Orsini: linee antiche. Orsini del Balzo e Orsini di Pitigliano». www.genmarenostrum.com (στα Ιταλικά). Libro d’Oro della Nobilita Mediteranea. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ 9,0 9,1 Litta, Pompeo (1819). Paolo Emilio Giusti, επιμ. Famiglie celebri di Italia. Della Rovere di Savona, Duchi d'Urbino — Tavola IV (στα Ιταλικά). I. Milano.
- ↑ Bischi, Delio. «Gradara nella storia, nell'arte e nel turismo». www.gradara.com (στα Ιταλικά). La Signoria dei Della Rovere. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «Portrait of Vittoria Farnese (1521–1602), three quarter length, signed and dated lower right: IACOBUS ARGENTA F. MDLXVI, oil on canvas, 120 x 94.5 cm, framed». www.dorotheum.com. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021.