Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας
Ο Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας ή Βάλντεμαρ Άττερνταγκ (Valdemar Atterdag, το επίθετο σημαίνει "νέα αυγή", 1320 - 24 Οκτωβρίου 1375) ήταν βασιλιάς της Δανίας από το 1340 έως το 1375. Ήταν νεώτερος γιος και διάδοχος του βασιλιά της Δανίας Χριστόφορου Β΄ και της Ευφημίας της Πομερανίας. Την παιδική του ηλικία την πέρασε εξόριστος στην αυλή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Λουδοβίκου Δ΄ της Βαυαρίας, μετά την αιχμαλωσία και τον θάνατο του πατέρα του και των δύο μεγαλύτερων αδελφών του Έρικ και Όθων έγινε διάδοχος του θρόνου της Δανίας περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία να επανέλθει.
| Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Valdemar Atterdag (Δανικά) |
| Γέννηση | 1320[1][2][3] Tikøb |
| Θάνατος | 24 Οκτωβρίου 1375[4][2][5] Gurre Castle |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Τόπος ταφής | Sorø Klosterkirke |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Δανίας |
| Θρησκεία | Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Χέλβιγκ του Σλέσβιχ (από 1340)[6] |
| Τέκνα | Χριστόφορος, Δούκας του Λόλλαντ[7] Ίνγκεμποργκ της Δανίας, δούκισσα του Μεκλεμβούργου Μαργαρίτα Α΄ της Δανίας |
| Γονείς | Χριστόφορος Β΄ της Δανίας και Ευφημία της Πομερανίας |
| Αδέλφια | Έρικ Κριστόφερσεν της Δανίας Όθων, δούκας του Λόλλαντ και της Εσθονίας Margaret Christofsdottir |
| Οικογένεια | Οίκος των Έστριντσεν |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Μονάρχης της Δανίας (1340–1375) |
| Βραβεύσεις | Ιππότης του Τάγματος του Παναγίου Τάφου |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βασιλιάς της Δανίας μετά από μεγάλη περίοδο ακυβερνησίας
ΕπεξεργασίαΜε τη δολοφονία του κόμη Γεράρδου Γ΄ του ανθρώπου που είχε ανατρέψει τον πατέρα του από τον Νίλς Έβενσεν και τους αδελφούς του ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Δανίας στο αβαείο του Βίμποργκ στις 24 Ιουνίου 1340 με πρωτοβουλία του ίδιου του Νίλς Έβενσεν. Με τον γάμο του με τη Χέλβιγκ του Σλέσβιχ την κόρη του Ερρίκος Β΄ του Σλέσβιχ μπόρεσε να ελέγξει ολόκληρη την περιοχή της Γιουτλάνδης βόρεια του ποταμού Κονγκέα. Δεν υποχρεώθηκε από τους ευγενείς να υπογράψει καταστατικό όπως ο πατέρας του επειδή οι Δανοί είχαν κουραστεί πολύ από τη μακρόχρονη ακυβερνησία και την έλλειψη βασιλιά που είχαν σαν αποτέλεσμα την υποθήκη της χώρας στους Γερμανούς, από την άλλη οι ευγενείς δεν πίστευαν ότι θα χάσουν τη δύναμη τους από έναν εικοσάχρονο αλλά ο Βάλντεμαρ από την πρώτη στιγμή αποδείχθηκε δυναμικός και αποφασιστικός βασιλιάς. Ο Έβενσεν επιχείρησε να ελευθερώσει την κεντρική Γιουτλάνδη από τον Οίκο του Χόλσταϊν αλλά στην πολιορκία του κάστρου του Σόντερμποργκ στις 2 Νοεμβρίου 1340 ο Έβενσεν σκοτώθηκε μαζί με τα αδέλφια του.
Ταχύτατη ανάκτηση των περιοχών και ανασυγκρότηση του βασιλείου της Δανίας
ΕπεξεργασίαΤην εποχή της βασιλείας του πατέρα του όλες οι περιοχές του βασιλείου της Δανίας υποθηκεύτηκαν, ο Βάλντεμαρ αποφάσισε να επαναφέρει πίσω τις ίδιες περιοχές στο στέμμα του, η πρώτη ευκαιρία που του δόθηκε ήταν η προίκα της συζύγου, τα υπόλοιπα εδάφη της βόρειας Γιουτλάνδης επανήλθαν από την υψηλή φορολογία των αγροτών στα βόρεια του ποταμού Κονγκέα. Το 1344 ανέκτησε τις περιοχές της βόρειας Φριζίας ενώ επόμενος στόχος του ήταν να συγκεντρώσει τα 7000 ασημένια μάρκα για να πληρώσει τη νότια Γιουτλάνδη, οι αγρότες άρχισαν όλο και περισσότερο να ανησυχούν έντονα για την υψηλή φορολογία. Επόμενος στόχος του Βάλντεμαρ ήταν η Σγιέλαν, ο επίσκοπος του Ροσκίλντε ο οποίος ήταν ο ιδιοκτήτης του κάστρου και της πόλης της Κοπεγχάγης τα έδωσε στον Βάλντεμαρ για να εξασφαλίσει ασφαλή βάση στη συλλογή των φόρων, ήταν ο πρώτος Δανός βασιλιάς που είχε έδρα του την Κοπεγχάγη, προσπάθησε να κατακτήσει και άλλα κάστρα και φρούρια, όταν ξέμεινε από χρήματα πήρε με τη βία τα κάστρα του Κάλουντμποργκ και του Σόμποργκ. Στα μέσα της εκστρατείας αυτής πήγε στην Εσθονία να διαπραγματευτεί την κατοχή της με τους Τεύτονες, οι Δανοί δεν είχαν αναμιχθεί ποτέ σε αυτή την περιοχή κάτι που ώθησε τον Βάλντεμαρ να την παραδώσει οριστικά στους Τεύτονες με το ποσό των 19.000 μάρκων τα χρήματα αυτά μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει για να διεκδικήσει άλλες περιοχές που είχε τότε ανάγκη. Στη συνέχεια αποφάσισε να πραγματοποιήσει εκστρατεία στη Λιθουανία (1346), ο Φραγκισκιανός χρονικογράφος Ντάρτμαρ βον Λουμπέκ σημειώνει ότι ο Βάλντεμαρ ταξίδευσε στο Λίμπεκ (1346) και από κει πήγε στην Πρωσία για να πολεμήσει τους Λιθουανούς, η εκστρατεία δεν οδήγησε πουθενά γι'αυτό ο Βάλντεμαρ αποφάσισε να προχωρήσει σε προσκύνημα στην Ιερουσαλήμ.[8] Χρίστηκε ιππότης του Τάγματος του Παναγίου Τάφου αλλά δέχθηκε αυστηρή παρατήρηση από τον πάπα Κλήμεντα ΣΤ΄ επειδή πήγε χωρίς την άδεια του.
To 1346 πήρε το κάστρο του Βόρντινγκμποργκ την κύρια άμυνα του Χόλσταϊν, στο τέλος της χρονιάς διεκδίκησε ολόκληρο το Σγιέλαν, έκανε το Βόρντινγκμποργκ κύρια κατοικία του, έχτισε τον πύργο της Χήνας ο οποίος έγινε το σύμβολο της πόλης. Ο Βάλντεμαρ είχε φήμη για τη χρήση μεγάλης σκληρότητας απέναντι στους αντιπάλους του κάτι που ανάγκασε πολλούς από αυτούς να γυρίσουν στο πλευρό του, το 1347 κατόρθωσε να διώξει τους Γερμανούς και η Δανία ήταν ξανά βασίλειο. Με τα έσοδα του συγκέντρωσε έναν τεράστιο στρατό με τον οποίο κατέλαβε το κάστρο του Νίμποργκ, τα ανατολικά νησιά της Φουνίας, στη συνέχεια η προσοχή του στράφηκε στη Σκανία η οποία βρισκόταν υπό την κατοχή των Σουηδών.
Η επιδημία της πανώλης
ΕπεξεργασίαΤο 1349 η Βουβωνική πανώλη ή Μαύρος θάνατος, που σάρωνε ολόκληρη την Ευρώπη εκείνη την εποχή, ήρθε και στη Δανία απρόσμενα με ένα πλοίο-φάντασμα, που προσάραξε στη βόρεια Γιουτλάνδη: όσοι ανέβηκαν επάνω, βρήκαν τους νεκρούς πρησμένους και με μαύρο πρόσωπο. Έμειναν όμως αρκετή ώρα επάνω και έτσι έφεραν τους ψύλλους που μετέδιδαν την ασθένεια στον πληθυσμό. Οι άνθρωποι άρχισαν να πεθαίνουν κατά χιλιάδες· τα επόμενα δύο χρόνια ο λοιμός προχωρούσε όπως η φωτιά στο δάσος. Στο Ριμπ έκλεισαν 12 ενορίες σε μίαεπισκοπή. Σε λίγες πόλεις οι κάτοικοι πέθαιναν στο σύνολό τους. Η βουβωνική πανώλη την περίοδο 1349 - 1350 έπληξε τον λαό της Δανίας σε ποσοστό 33-66 %. Τα μεγαλύτερα θύματα υπήρξαν στις αστικές περιοχές, γι'αυτό οι πόλεις εγκαταλείφθηκαν. Ο Βάλντεμαρ Δ΄ παρέμεινε ατάραχος· εκμεταλλεύτηκε τον θάνατο των αντιπάλων του για να πάρει τα εδάφη τους και κράτησε πολύ υψηλούς τους φόρους, παρά το ότι δεν υπήρχε καθόλου παραγωγή, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν εξεγέρσεις τα επόμενα χρόνια.[9]
Ο βασιλιάς συναντήθηκε με τους ευγενείς στο Κοινοβούλιο για να κλείσουν ειρήνη (1354). Το παλαιό σύστημα εγκαταστάθηκε ξανά και επανήλθαν τα παλαιά προνόμια που είχαν οι βασιλείς πριν το 1282. Στην εξέγερση ο Βάλντεμαρ Δ΄ απάντησε με έναν στρατό, καταλαμβάνοντας ολόκληρη τη νότια Γιουτλάνδη από τους Γερμανούς κόμητες. Η εξέγερση εξαπλώθηκε παντού και το καταστατικό έγινε άχρηστο, από τη στιγμή που ο ίδιος ο βασιλιάς δεν το τηρούσε. Την ίδια χρονιά νομισματική κρίση σάρωσε ολόκληρη τη βόρεια Ευρώπη.[9]
Σύγκρουση με τη Σουηδία
Επεξεργασία.jpg)
Υπήρχε ένα διάσημο ποίημα γραμμένο από τον Πέτερ Τζιάκομπσεν και αναφέρεται στον φόνο της ερωμένης του βασιλιά Τόβ υπό τις εντολές της βασίλισσας Χέλβιγκ,[10] αλλά το ποίημα πιθανότατα να αναφέρεται στον πρόγονο του Βάλντεμαρ Α΄ της Δανίας. Το 1358 ο Βάλντεμαρ πήγε ξανά πίσω στη Φουνία προκειμένου να συμφιλιωθεί με τον Νίλς Μπούγκ, διάφορους άλλους ευγενείς και δυο επισκόπους αλλά ο βασιλιάς δεν δέχτηκε τους όρους τους και η συνάντηση έμεινε χωρίς αποτέλεσμα, ο λαός της Γιουτλάνδης ήταν στα πρόθυρα γενικής εξέγερσης με συμφωνία να υποστηρίξουν οποιονδήποτε επιχειρήσει να διεκδικήσει τα δικαιώματα που έχασε από τον βασιλιά. Ο Βάλντεμαρ στη συνέχεια επανήλθε στη Σκανία η οποία βρισκόταν υπό Σουηδική κυριαρχία, ο πρίγκιπας Έρικ Β΄ της Σουηδίας επαναστάτησε εναντίον του πατέρα του Μάγκνους Δ΄ της Σουηδίας καταλαμβάνοντας τη Σκανία και πολλά άλλα τμήματα της Σουηδίας, ο βασιλιάς Μάγκνους είχε ελπίδες να τον βοηθήσει ο Βάλντεμαρ να καταπνίξει την επανάσταση του γιου του, αλλά ο πρίγκιπας Έρικ πέθανε αιφνίδια και ο βασιλιάς Μάγκνους ακύρωσε τις υποσχέσεις του. Ο Βάλντεμαρ εξεστράτευσε εναντίον της Σουηδίας πιέζοντας τον Μάγκνους Α΄ να του παραδώσει το Έλσινγκμποργκ (1360), από εκεί κατάφερε σταδιακά να ελέγξει ολόκληρη τη Σκανία.
Πριν τελειώσει η σύγκρουση του με τον Μάγκνους ο Βάλντεμαρ αποφάσισε να επιτεθεί στο Σουηδικό νησί του Γκότλαντ που μισούσε τους κατοίκους του επειδή τον χλεύαζαν με τραγούδια, η επίθεση στην πρωτεύουσα του νησιού Βίσμπυ ξεκίνησε το 1861 αφού σκότωσε 1800 άντρες στην πολιορκία οι κάτοικοι αποφάσισαν να παραδοθούν, ο Βάλντεμαρ τότε γκρέμισε τα τείχη του Βίσμπυ και μπήκε στην πόλη. Η πρώτη του πράξη ήταν να τοποθετήσει τρεις τεράστιους κάδους μπύρας απαιτώντας από τους κατοίκους του Βίσμπυ να τους γεμίσουν σε 3 μέρες με ασήμι και χρυσό και με την απειλή ότι αν δεν γίνει θα διατάξει τους άντρες του να λεηλατήσουν την πόλη. Οι κάτοικοι κατάφεραν να τους γεμίσουν μέσα στη νύχτα, ο Βάλντεμαρ μετέφερε τον χρυσό στην κατοικία του στο Βόντινγκμποργκ, από τότε έδωσε στον εαυτό του και τον τίτλο του "βασιλιά του Γκότλαντ"
Σύγκρουση και ήττα από τη Χανσεατική Ένωση
ΕπεξεργασίαΟ Βάλντεμαρ Δ΄ προσπάθησε να κάνει επεμβάσεις στη διαδοχή του Σουηδικού θρόνου συλλαμβάνοντας την κόμισσα Ελισάβετ η οποία προοριζόταν να παντρευτεί τον διάδοχο του θρόνου Χάακον και την ανάγκασε να κλειστεί σε μοναστήρι, ζήτησε από τον Μάγκνους να παντρέψει τον γιο του με την κόρη του Μαργαρίτα, ο βασιλιάς το δέχτηκε αλλά οι ευγενείς αντέδρασαν έντονα από την απόφαση του Μάγκνους και αποφάσισαν να τον ανατρέψουν. Οι ευγενείς εξέλεξαν βασιλιά της Σουηδίας τον Αλμπρέχτ του Μέκλενμπουργκ έναν από τους πιο ορκισμένους εχθρούς του Βάλντεμαρ με στόχο να τον σταματήσει επειδή ο Βάλντεμαρ ήταν απειλή για το εμπόριο τους στον νότο. Έπεισαν τα κράτη να συνεργαστούν μαζί τους επειδή ο Βάλντεμαρ τους εμπόδιζε στον νότο να πραγματοποιήσουν το κερδοφόρο επάγγελμα της αλιείας της ρέγγας. Ο Βάλντεμαρ επιτέθηκε στον στόλο της Χανσεατικής Ένωσης με στόχο να τους απωθήσει από τις περιοχές που πραγματοποιούσαν το ψάρεμα, τα μέλη της Χανσεατικής Ένωσης έγραψαν γράμμα διαμαρτυρίας στον Βάλντεμαρ ζητώντας του να τους επιτρέψει να κάνουν τη δουλειά τους αλλά εκείνος το απέρριψε. Το αποτέλεσμα ήταν τα κράτη της Χανσεατικής Ένωσης Σουηδία και Νορβηγία να συμμαχήσουν εναντίον του Βάλντεμαρ (1362) ξεκίνησαν επιδρομές λεηλατώντας άγρια τις ακτές της Δανίας, λεηλάτησαν την Κοπεγχάγη και τμήματα της Σκανίας, στη Γιουτλάνδη συναντήθηκαν με δυσαρεστημένους Δανούς ευγενείς εξαναγκάζοντας τον Βάλντεμαρ να δραπετεύσει ανατολικά (1368) Εξουσιοδότησε τον φίλο και αντιβασιλιά του Έννινγκ Πόντεμπασκ να διαπραγματευτεί ειρήνη με τα κράτη της Χανσεατικής Ένωσης, ο Βάλντεμαρ τους αναγνώρισε το δικαίωμα για εμπόριο ψαριού στον νότο, πήραν τον έλεγχο σε πολλές ακτές της Σκανίας όπως και στο κάστρο του Έλσινμποργκ για 15 χρόνια αι απέκτησαν δικαιώματα διαδοχής μετά τον θάνατο του Βάλντεμαρ, ο Βάλντεμαρ εξαναγκάστηκε να υπογράψει τη Συνθήκη του Στράλσουντ (1370). Επέστρεψε στη συνέχεια στη Δανία ύστερα από πολλά χρόνια απουσίας, έλαβε το Γκοτλάντ έτσι παρά την ήττα του κατάφερε τελικά να διασώσει κάτι για τον ίδιο και τη Δανία.
Το τέλος του και η διαδοχή
Επεξεργασία
Την εποχή που βρισκόταν σε πόλεμο με τα κράτη της Χανσεατικής Ένωσης οι επαναστατημένοι ευγενείς βρήκαν την ευκαιρία να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους, προσπάθησε να ανακτήσει ξανά τον έλεγχο στη νότια Γιουτλάνδη αλλά αρρώστησε. Ζήτησε στη συνέχεια τη βοήθεια του πάπα για να αφορίσει τους επαναστάτες αλλά πριν πάρει απάντηση πέθανε στο κάστρο του Γκούρ στη βόρεια Σγιέλαν στις 24 Οκτωβρίου 1375, τάφηκε στο αβαείο του Σόρο, δίπλα του τάφηκε ο φίλος του και αντιβασιλιάς Έννινγκ Πόντεμπασκ όταν πέθανε αργότερα. Ο Βάλντεμαρ Δ' καταγράφηκε σαν ένας από τους σημαντικότερους βασιλείς στη μεσαιωνική ιστορία της Δανίας, κατάφερε να ανασυγκροτήσει το διαλυμένο από τον πατέρα του βασίλειο της Δανίας και τελικά το κατάφερε, για να πετύχει τον σκοπό του έδειξε αυταρχισμό και συγκρούστηκε έντονα με τους ευγενείς ήταν απαραίτητο όμως να το κάνει για να πετύχει τελικά τον σκοπό του. Έκανε μεγάλη αναβάθμιση του βασιλικού τίτλου και επανέφερε στην εξουσία του όλα τα παλιά εδάφη, διόρισε ξένους σε πολλές ηγετικές θέσεις ένας από αυτούς ήταν ο Σλαβογερμανός φίλος και πρωθυπουργός του Έννινγκ Πόντεμπασκ. Ο Βάλντεμαρ Δ' ήταν το τελευταίος Δανός βασιλιάς του Οίκου του Έστριντ δημιουργήθηκε πρόβλημα διαδοχής αφού ο γιος του Χριστόφορος είχε πεθάνει πρόωρα (1363), μερικές σκέψεις να τον διαδεχτεί ο Αλβέρτος γιος της μεγαλύτερης κόρης του Ίνγκεμποργκ δεν είχαν αποτέλεσμα, διάδοχος του τελικά θα είναι ο Όλαφ Β' της Νορβηγίας γιος της κόρης του Μαργαρίτας και του Χάακον ΣΤ' της Νορβηγίας, εγγονός του Μάγκνους Β΄ της Σουηδίας.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύτηκε το 1340 τη Χέλβιχ των Έστριντσεν, κόρη του Έρικ Β΄ δούκα του Σλέσβιχ και είχε τέκνα:
- Χριστόφορος 1341-1363, διάδοχος, δούκας του Λόλλανντ, απεβ. 22 ετών.
- Ίνγκεμποργκ 1347-1370, παντρεύτηκε τον Ερρίκο Γ΄ δούκα του Μεκλεμβούργου.
- Μαργαρίτα Α΄ 1353-1412, βασίλισσα της Δανίας. Παντρεύτηκε τον Χάακον ΣΤ΄ των Έστριντσεν βασιλιά της Νορβηγίας & της Σουηδίας. Η Μαργαρίτα Α΄ ένωσε τη Δανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία στην Ένωση του Κάλμαρ.
- Βάλντεμαρ 1350-1363 απεβ. 13 ετών, Μαργαρίτα 1345-1350 απεβ. 5 ετών, Αικατερίνη 1349 απεβ. νήπιο.
Πρόγονοι
Επεξεργασία| 8. Χριστόφορος Α΄ της Δανίας | ||||||||||||||||
| 4. Έρικ Ε΄ της Δανίας | ||||||||||||||||
| 9. Μάργκαρετ Σαμπίρια | ||||||||||||||||
| 2. Χριστόφορος Β΄ της Δανίας | ||||||||||||||||
| 10. Ιωάννης Α΄ του Βρανδεμβούργου | ||||||||||||||||
| 5. Αγνή του Βρανδεμβούργου | ||||||||||||||||
| 11. Γιούτα της Σαξονίας (κόρη του Αλβέρτος Α΄ της Σαξονίας) | ||||||||||||||||
| 1. Βάλντεμαρ Δ΄ της Δανίας | ||||||||||||||||
| 12. Μπάρνιμ Α΄ της Πομερανίας | ||||||||||||||||
| 6. Μπόγκισλαβ Δ΄ της Πομερανίας | ||||||||||||||||
| 13. Μαργαρίτα του Βέρλε | ||||||||||||||||
| 3. Ευφημία της Πομερανίας | ||||||||||||||||
| 7. Μαργαρίτα του Ρύγκεν | ||||||||||||||||
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118770942. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 10601485. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p10552.htm#i105515. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Valdemar-IV-Atterdag. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Dansk Biografisk Lexikon». (Δανικά) Dansk Biografisk Leksikon. Valdemar_4._Atterdag.
- ↑ p10552.htm#i105515. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Janus Moller Jensen. Denmark and the Crusades. 2007 p.41
- ↑ 9,0 9,1 Danmarks Historie II www.perbenny.dk
- ↑ Tunbridge, Laura (2010). The Song Cycle. Cambridge University Press. p. 113
Πηγές
Επεξεργασία- Fletcher Pratt (1950), The Third King, a biography of Valdemar Atterdag
- Janus Moller Jensen. Denmark and the Crusades. 2007
- Tunbridge, Laura (2010). The Song Cycle. Cambridge University Press.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Valdemar IV of Denmark στο Wikimedia Commons
