Φρίντριχ Βίλχελμ Αργκελάντερ
Ο Φρίντριχ Βίλχελμ Άουγκουστ Αργκελάντερ (γερμανικά: Friedrich Wilhelm August Argelander, 22 Μαρτίου 1799 – 17 Φεβρουαρίου 1875) ήταν Γερμανός αστρονόμος, γνωστός για τον προσδιορισμό της φωτεινότητας, των θέσεων και των αποστάσεων των αστέρων.
| Φρίντριχ Βίλχελμ Αργκελάντερ | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Friedrich Wilhelm August Argelander (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 22 Μαρτίου 1799 (μη καθορισμένο ημερολόγιο)[1][2][3] Κλάιπεντα[3][4] |
| Θάνατος | 17 Φεβρουαρίου 1875 (μη καθορισμένο ημερολόγιο)[1][2][3] Βόννη[5][3][4] |
| Υπηκοότητα | Βασίλειο της Πρωσίας |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Κένιγκσπεργκ |
| Βραβεύσεις | Τάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες, Χρυσό Μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας (1863), Demidov Prize (1837), μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών, αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (23 Απριλίου 1846), Τάγμα του Αγίου Στανισλάου, Γ΄ Τάξη και Τάγμα του Αγίου Βλαδίμηρου, Δ΄ Τάξη |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | αστρονομία, γεωδαισία, photometry, Σφαιρική αστρονομία και astronomical observation |
| Ιδιότητα | αστρονόμος και διδάσκων πανεπιστημίου |
| Διδακτορικός καθηγητής | Φρίντριχ Βίλχελμ Μπέσελ |
| Φοιτητές του | Βίλχελμ Φέρστερ και Adalbert Krueger |
| δεδομένα () | |
Βίος και έργο
ΕπεξεργασίαΟ Αργκελάντερ γεννήθηκε στην πόλη Μέμελ του τότε Βασιλείου της Πρωσίας, τη σημερινή Κλάιπεντα της Λιθουανίας. Ο πατέρας του, ο έμπορος Γιόχαν Γκότφριντ Αργκελάντερ, ήταν φινλανδικής καταγωγής, ενώ η μητέρα του, η Βιλχελμίνα Δωροθέα Γκρυνχάγκεν, γερμανικής[6]. Ο νεαρός Φρίντριχ σπούδασε με τον Φρίντριχ Μπέσελ και πήρε το διδακτορικό του το 1822 από το Πανεπιστήμιο του Καίνιγκσμπεργκ. Από το 1823 μέχρι το 1837 ήταν επικεφαλής του φινλανδικού αστεροσκοπείου στο Ελσίνκι. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Βόννη, όπου σχεδίασε και επέβλεψε την κατασκευή ενός νέου αστεροσκοπείου για το Πανεπιστήμιο της Βόννης με χρηματοδότηση κατευθείαν από τον βασιλιά Φρειδερίκο Γουλιέλμο Δ΄, με τον οποίο ο Αργκελάντερ είχε γίνει φίλος από την παιδική τους ηλικία. (Αυτή η ισόβια φιλία άρχισε όταν ο τότε διάδοχος πρίγκιπας ζούσε προσωρινά στο σπίτι των γονέων του Αργκελάντερ, μετά τη διαφυγή της πρωσικής βασιλικής οικογενείας στο Μέμελ ως αποτέλεσμα της ήττας στη Μάχη της Ιένας-Άουερστεντ, κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους.) Μετά την ολοκλήρωση του αστεροσκοπείου, ο Αργκελάντερ διορίσθηκε ως ο ισόβιος διευθυντής του.
Ο Αργκελάντερ διακρίθηκε στην επινόηση αποτελεσματικών, απλών και γρήγορων μεθόδων για τη μέτρηση των ακριβών θέσεων και των μεγεθών των αστέρων, πραγματοποιώντας έτσι πρωτοποριακό έργο για τη νεότερη αστρονομία. Επίσης μετρούσε γωνιακές αστρικές απόστάσεις με ηλιόμετρα. Τα μεγάλα πρακτικά έργα του ίδιου και των συνεργατών του στην καταλογογράφηση των αστέρων και στην έρευνα των μεταβλητών αστέρων έγιναν δυνατά μόνο με τη συστηματική χρήση των νέων τεχνικών που είχε αναπτύξει ο Αργκελάντερ[7].
Ο Αργκελάντερ υπήρξε ο πρώτος αστρονόμος στην ιστορία που ανέλαβε μία προσεκτική και συστηματική μελέτη των μεταβλητών αστέρων. Ελάχιστοι τέτοιοι αστέρες ήταν γνωστοί όταν άρχισε και εισήγαγε το σύγχρονο σύστημα ονοματοδοσίας τους[8]. Προσδιόρισε επίσης χονδρικά την κατεύθυνση προς την οποία κινείται ο Ήλιος.
Το 1842 ο Αργκελάντερ ανεκάλυψε ότι ο αστέρας Groombridge 1830 είχε μία πολύ μεγάλη ιδία κίνηση. Επί πολλές δεκαετίες η ιδία κίνησή του ήταν η μεγαλύτερη γνωστή και σήμερα ακόμα είναι η τρίτη μεγαλύτερη από όλους τους («απλανείς») αστέρες. Για πολλά χρόνια ήταν γνωστός ως «Αστέρας του Αργκελάντερ».
Μαζί με τους Άνταλμπερτ Κρύγκερ και Έντουαρντ Σένφελντ, ο Αργκελάντερ ήταν υπεύθυνος για τον μεγάλο αστρικό κατάλογο Bonner Durchmusterung, που εκδόθηκε μεταξύ του 1852 και του 1859, και έδινε τις θέσεις και τα μεγέθη (φωτεινότητες) περισσότερων από 324.000 αστέρων, παρότι δεν κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος του Νότιου Ημισφαιρίου του ουρανού. Αυτός ήταν ο τελευταίος κατάλογος που συντάχθηκε χωρίς τη βοήθεια της φωτογραφίας.
Το 1863 ο Αργκελάντερ βοήθησε πολύ στην ίδρυση της αστρονομικής εταιρείας Astronomische Gesellschaft.
Τιμητικές διακρίσεις
Επεξεργασία- Εκλέχθηκε ως ξένο μέλος της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας των Επιστημών το 1846.
- Εκλέχθηκε ως ξένο επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών το 1855.[9]
- Τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας το 1863.
Ονομάσθηκαν προς τιμή του
Επεξεργασία- Ο αστεροειδής 1551 Αργκελάντερ, που ανακαλύφθηκε το 1938
- Ο κρατήρας Αργκελάντερ στην ορατή από τη Γη πλευρά της Σελήνης
- Το 2006 τα τρία αστρονομικά ινστιτούτα του Πανεπιστημίου της Βόννης συγχωνεύθηκαν και μετονομάσθηκαν σε Argelander-Institut für Astronomie.
Επιλεγμένα πρώιμα έργα
Επεξεργασία- Friedrich Wilhelm Argelander: Untersuchung über die Bahn des grossen Cometen vom Jahre 1811 (= «Διερεύνηση της τροχιάς του Μέγα Κομήτη του έτους 1811»), 4, Königsberg 1822
- Friedrich Wilhelm Argelander: De Attentionis mensura causisque primariis. Psychologiae principia statica et mechanica exemplo illustraturus(= «Η μέτρηση της προσοχής και οι κύριες αιτίες της. Οι κύριες ψυχολογικές καταστάσεις και μηχανικά παραδείγματα»), Gebrüder Bornträger, 1822
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Asimov, Isaac (1972). Asimov's Biographical Encyclopedia of Science and Technology
. Doubleday & Co., Inc. ISBN 0-385-17771-2. - Sticker, Bernhard (1970). «Argelander, Friedrich Wilhelm August». Dictionary of Scientific Biography. 1. Νέα Υόρκη: Charles Scribner's Sons, σσ. 240–243. ISBN 0-684-10114-9.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 15377210c. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Аргеландер, Фридрих-Вильгельм-Август» (Ρωσικά)
- ↑ 4,0 4,1 «Argelander, Friedrich» (Γερμανικά) 1902. σελ. 36–38.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Hockey, Thomas (2009). The Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer Publishing. ISBN 978-0-387-31022-0. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2012.
- ↑ «F. W. A. Argelander». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2008. (στη γερμανική)
- ↑ Chapman, David M. F. (Φεβρουάριος 1999). «Reflections: F.W.A. Argelander - Star Charts and Variable Stars». Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 93: 17. Bibcode: 1999JRASC..93...17C. https://archive.org/details/sim_journal-of-the-royal-astronomical-society-of-canada_1999-02_93_1/page/17.
- ↑ «Book of Members, 1780-2010: Chapter A» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2011.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Günther, Siegmund: «Argelander, Friedrich», Allgemeine Deutsche Biographie (ADB), τόμος 46, Duncker & Humblot, Λειψία 1902, σσ. 36–38 (Γερμανικά)
- Νεκρολογία στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: τόμος 36 (1876), σσ.151–155
- Friedrich W.A. Argelander: Uranometria nova, Βερολίνο 1843 στην atlascoelestis.com