Αρανική διάλεκτος
Τα αρανικά (στα οξιτανικά: aranés) είναι μια μορφή της οξιτανικής διαλέκτου των γασκωνικών που ομιλείται στην Κοιλάδα του Αράν, καταλανικής κομητείας στα βόρεια σύνορα της Ισπανίας με τη Γαλλία. Είναι επίσημη γλώσσα τόσο της Κοιλάδας (όπου είναι η γλώσσα της διδασκαλίας στη δημόσια εκπαίδευση από το 1984) όσο και της ίδιας της Καταλονίας (μαζί με τα καταλανικά και τα ισπανικά) από το 2006. Με τον λεγόμενο «νόμο των οξιτανικών» του 2010 οι ομιλητές της αρανικής έχουν πλέον δικαίωμα στην χρήση της στις συνδιαλλαγές τους με την καταλανική διοίκηση σε όλη την Καταλονία ενώ αποφασίστηκε και η δημιουργία του Ινστιτούτου Αρανικών Σπουδών (Institut d'Estudis Aranesi).[3][4] Οι φυσικοί ομιλητές των αρανικών υπολογίζονται σε 2.765 άτομα.[5]
| Αρανική διάλεκτος | |
|---|---|
| aranés | |
| Περιοχή | Κοιλάδα του Αράν |
| Μητρική σε | Καταλονία |
| Φυσικοί ομιλητές | 4.700 (2001)[1] |
| Ταξινόμηση | Ινδοευρωπαϊκές |
| Σύστημα γραφής | λατινική γραφή |
| Linguist list | oci-ara |
| Glottolog | aran1260[2] |
 Η περιοχή όπου ομιλείται η Αρανική γλώσσα. | |
Κατάσταση της γλώσσας
ΕπεξεργασίαΤα αρανικά είναι η παραδοσιακή γλώσσα της Κοιλάδας του Αράν και η χρήση τους είναι προτιμητέα στον δημόσιο τομέα. Όλα τα τοπωνύμια της Κοιλάδας αναγράφονται επίσημα μόνο στα αρανικά. Σύμφωνα με στοιχεία του 2001, το 88% των κατοίκων της περιοχής καταλαβαίνει τη γλώσσα, το 62% ξέρει να τη μιλάει, το 58% ξέρει να τη διαβάζει ενώ το 26% ξέρει να τη γράφει. Ως γλώσσα βρίσκεται στην τρίτη θέση προτίμησης και χρήσης, πίσω από τα ισπανικά και τα καταλανικά.[5]
Ο ύμνος της Κοιλάδας του Αράν
ΕπεξεργασίαΔείγμα της οξιτανικής γλώσσας της Κοιλάδας του Αράν αποτελεί μια μορφή του μελοποιημένου ποίηματος «Εκείνα τα βουνά» (στα οξιτανικά Aqueres montanhas, γνωστό και ως Se canta), ένα παραδοσιακό οξιτανικό άσμα που από το 1993 αποτελεί τον επίσημο ύμνο της κομητείας.[6]
|
κείμενο στα οξιτανικά[7]: |
μετάφραση στα ελληνικά: |
|---|---|
| Aqueres montanhes que tant nautes son, |
Εκείνα τα βουνά
που είναι τόσο ψηλά δεν μ' αφήνουν να δω πού είναι η αγάπη μου. Ψηλά κι αν είναι ψηλά, θα τα κατεβάσουν οι αγάπες μου που θα μου έρθουν πιο κοντά. Βουνά του Αράν εκεί όπου οι βοσκοί βρίσκουν ελεύθερες πηγές και βατόμουρα. Αν τραγουδάς, γιατί τραγουδάς; Δεν τραγουδάς για μένα τραγουδάς για την κόρη μου που είναι μακριά μου. Βουνάσκεπασμένα όλο το χρόνο από χιόνι τόσο ψηλά και όμορφα που σας ζηλεύει κι ο ουρανός. Βουνά του Αράν διάσπαρτα με ποτάμια με όλες τις ομορφιές σάς στολίζει ο Θεός. Οι αγάπες μας, είδες, που σαν ρόδα άνθισαν θέλουμε να τους δούμε, όπως και οι γονείς μας, περιμένοντάς τες να πεθάνουν. |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Conselh Generau d'Aran. "Cens lingüistic del aranès de 2001". 2001. Retrieved on 22 August 2014. (Καταλανικά)
- ↑ Hammarström, Harald· Forkel, Robert· Haspelmath, Martin· Bank, Sebastian, επιμ. (2016). «{{{name}}}». Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Νόμος 35/2010 της Ζενεραλιτάτ «περί οξιτανικών, αρανικών στην Κοιλάδα του Αράν» http://www.gencat.cat/eadop/imatges/5745/10273136.pdf Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine.
- ↑ Η σχετική με τα αρανικά νομοθεσία http://llengua.gencat.cat/ca/occita/30_aran/03_aran_eth_marc_legau/ Αρχειοθετήθηκε 2015-02-05 στο Wayback Machine.
- ↑ 5,0 5,1 Γλωσσική έρευνα περί των αρανικών http://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/altres/arxius/aran_cens.pdf 14/12/2014
- ↑ http://www.naciodigital.cat/lleida/generapdf.php?id=2582 Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. [15/12/2014]
- ↑ Παρμένο από το https://ca.wiki.x.io/wiki/Vall_d%27Aran