Ανδρέας Λασκαράτος

Ο Ανδρέας Τυπάλδος Λασκαράτος (Ληξούρι, 1 Μαΐου 1811 - Αργοστόλι, 24 Ιουλίου 1901) ήταν αξιόλογος σατιρικός ποιητής και πεζογράφος από την Κεφαλονιά. Αφορίστηκε από την Εκκλησία εξ αιτίας των σατιρικών βελών του κατά των κληρικών.

Ανδρέας Λασκαράτος
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ανδρέας Λασκαράτος (Ελληνικά)
Γέννηση	1  Μαΐου 1811 Ληξούρι
Θάνατος	24  Ιουλίου 1901 Αργοστόλι
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Ιδιότητα	ποιητής και συγγραφέας
Σύζυγος	Πηνελόπη Κοργιαλένειου
Συγγενείς	Ελένη Λαμπίρη (εγγονή)
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Ο Ανδρέας Λασκαράτος γεννήθηκε το 1811 στο Ληξούρι και συγκεκριμένα στην εξοχική τοποθεσία Ριτσάτα, σε μία περίοδο που τα Επτάνησα περνούσαν από τη γαλλική στην αγγλική προστασία.Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε κοντά στον Νεόφυτο Βάμβα στη Σχολή του Κάστρου. Σε ηλικία 21 ετών ο θείος του Δελαδέτσιμας τον διόρισε γραφέα στη Γερουσία στην Κέρκυρα και τον έγραψε στη Νομική Σχολή του Ιονίου Πανεπιστημίου επειδή τον προόριζε για δικαστή, αν και ο ίδιος ο Λασκαράτος επιθυμούσε να σπουδάσει ιατρική. Από την Κέρκυρα γύρισε στην Κεφαλονιά και εργάστηκε για κάποιο χρονικό διάστημα πρωτοκολλητής του Ειρηνοδικείου. Στη συνέχεια παραιτήθηκε και πήγε στην Πίζα και στο Παρίσι για νομικές σπουδές. Το 1839 επέστρεψε, ασκώντας μόλις για τρία χρόνια το επάγγελμα του νομικού. Όταν πέθανε ο πατέρας του ασχολήθηκε ξανά με τη δικηγορία λόγω κάποιων οικογενειακών υποθέσεών του, όμως η Γερουσία αρνήθηκε να του χορηγήσει την άδεια. Την περίοδο αυτή ταξιδεύει στην Κρήτη για να μελετήσει το κρητικό γλωσσικό ιδίωμα και τα λαϊκά τραγούδια της. Ταξιδεύει επίσης στην Αθήνα, στη Σύρο, στην Κόρινθο, στην Πάτρα, στο Μεσολόγγι. Υπήρξε μαθητής του Ανδρέα Κάλβου, ενώ γνώρισε και τον Διονύσιο Σολωμό, κάτι που ασφαλώς επηρέασε τη μετέπειτα πορεία του. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, ενώ είναι πιο γνωστός ως λιβελογράφος. Ήταν παντρεμένος με την Πηνελόπη Κοργιαλένειου, από γνωστή και εύπορη οικογένεια του νησιού, με την οποία απέκτησε 2 γιους και 7 κόρες.

Εξέδωσε αρκετές σατιρικές εφημερίδες όπως ο Λύχνος, καυτηριάζοντας αδιακρίτως την ανηθικότητα, την αδικία, την υποκρισία. Πολλές φορές καταφέρθηκε εναντίον των πολιτικών και της ανικανότητάς τους, ενώ πολέμησε σκληρά τις θρησκευτικές προλήψεις και δοξασίες, κυρίως δε την αυθαιρεσία της θρησκευτικής αρχής.

Στις 16/28 Φεβρουαρίου 1856 ο Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Σπυρίδων Κοντομίχαλος αφόρισε το βιβλίο Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς με την παραίνεση προς τον συγγραφέα να το αποσύρει και να το καταστρέψει. Επειδή αυτό δεν έγινε, μερικές μέρες αργότερα αφόρισε και τον Ανδρέα Λασκαράτο. Το βιβλίο φέρεται ότι χλεύαζε τις χριστιανικές τελετές και παραδόσεις, και είχε προκαλέσει αντίδραση στον λαό και σε ιερωμένους. Ο Λασκαράτος είχε καταγγείλει στην αστυνομία ότι πριν από τον αφορισμό είχαν γίνει αναταραχές από αχθοφόρους και άλλους εξαιτίας του βιβλίου του. Επίσης, ο Έπαρχος της Κεφαλονιάς στις 4 Μαρτίου (Νέου Ημερ.) αναφέρει στη Γερουσία ότι «ο Μητροπολίτης, ο κλήρος και διάφοραι τάξεις ανθρώπων βαρέως ηγανάκτησαν, θεωρούντες αυτό [το βιβλίο] ως περιέχον ύβρεις, βλασφημίας, [...]» και ότι επενέβη η αστυνομία για να προστατεύσει τον Λασκαράτο. Ο Έπαρχος ενημέρωσε τον τοποτηρητή Τάλμποτ (W.P. Talbot) ότι δεν μπορούσε να προστατεύσει τον Λασκαράτο σε δημόσιους χώρους και του συνέστησε να παραμείνει στο σπίτι του. Ο Λασκαράτος γνωστοποίησε στον τοποτηρητή ότι την 15η Μαρτίου θα φύγει από το νησί «αφορισμένος απ' τον κλήρο σαν ασεβής και διωγμένος απ' την Κυβέρνηση σαν διασαλευτής της δημοσίας τάξεως!» και καταφεύγει κυνηγημένος στη Ζάκυνθο. Όμως, τον ίδιο χρόνο, αφορίζεται και εκεί από τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Νικόλαο Κοκκίνη. Ο αφορισμός ήρθη από τον Μητροπολίτη Κεφαλληνίας Γεράσιμο Δόριζα ένα χρόνο πριν το θάνατο του Λασκαράτου. Το αυθεντικό κείμενο του αφορισμού του Λασκαράτου δεν σώζεται, αλλά σώζεται ο αφορισμός του βιβλίου.

Πέθανε στις 24 Ιουλίου 1901 στο Αργοστόλι, όπου διέμενε μετά από τους διωγμούς που υπέστη. Το έργο του Λασκαράτου παραμένει διαχρονικό έως σήμερα. Όσοι το έχουν μελετήσει αντιλαμβάνονται ότι ήταν ένας άνθρωπος που έβλεπε ιδιαίτερα μπροστά από την εποχή του και όσα είχε προβλέψει και επιθυμούσε είτε να τα αλλάξει είτε να τα εμποδίσει έχουν κατά κανόνα επαληθευτεί.

Κυριότερα έργα

Κυριότερα έργα του είναι:

• Στιχουργήματα (1872)
• Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς (1872)
• Ιδού ο άνθρωπος (ή ανθρώπινοι χαρακτήρες, 1874)
• Ποιήματα και ανέκδοτα (1884)
• Οι καταδρομές μου εξαιτίας του «Λύχνου» (1888)
• Απόκριση στον αφορισμό (1908)
• Αυτοβιογραφία (1912)

Εκδοθέντα έργα

Από τα έργα του μετά θάνατον έχουν εκδοθεί κατά καιρούς τα ακόλουθα:

• Ποιήματα, Φέξης, Αθήνα 1916
• Στοχασμοί, Γανιάρης και Σία, 1921
• Ήθη, έθιμα και δοξασίες της Κεφαλλονιάς, Ελευθερουδάκης, Αθήνα 1924
• Αυτοβιογραφία, Δημητράκος, Αθήνα 1927
• Τα παθήματά μου και οι παρατηρήσεις μου στις φυλακές της Κεφαλλονιάς, Κοντομάρης και Σία, Αθήνα 1930
• Τέχνη του δημηγορείν και συγγράφειν, Κολιατσάδα, Αθήνα 1954
• Ποιήματα, Μαρής, Αθήνα 1958
• Άπαντα, τόμοι 1-3, Αθήνα 1959
• Βιογραφικά μου ενθυμήματα, Αθήνα 1966
• Ιδού ο άνθρωπος, Πάπυρος, Αθήνα 1969
• Ιδού ο άνθρωπος, Ερμής 1970
• Ένα ανέκδοτο ποίημα, τυπ. Κείμενα, 1976
• Ποιήματα, Μαρής, Αθήνα 1976
• Αυτοβιογραφία, Γνώση, Αθήνα 1983
• Ιδού ο άνθρωπος, Νέος σταθμός, Αθήνα 2001
• Ιστορία ενός αρχιεπισκόπου, Βερέττα, Αθήνα 2005
• Reflections, translated by Simon Darragh, εκδ. «Αιώρα», Αθήνα 2015

Πηγές

• Ιωάννης Ζερβός, Ανδρέας Λασκαράτος, εκδ. Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, Αθήνα, 1970 [1]

Βιβλιογραφία

• Ιωάννης Κονιδάρης, Ανδρέας Λασκαράτος. Η δίκη του για εξύβριση της θρησκείας και η άρση του αφορισμού του (με βάση ανέκδοτα έγγραφα), εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα, 2011.

Πηγές

• Το αρχικό κείμενο αυτού του άρθρου προέρχεται από την ιστοσελίδα http://www.kefalonitis.com και δημοσιεύτηκε μετά από άδεια.